Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Rèn kỹ năng sử dụng tập bản đồ địa lý áp dụng cho học sinh khối 9 trường THCS Bình Trị Đông

Công tác rèn luyện kỹ năng địa lý tốt cho các em giúp học sinh chủ động nắm bắt kiến thức, hiểu bài sâu hơn, phát huy được trí thông minh sáng tạo và hình thành phương pháp học tập bộ môn tốt hơn. Sáng kiến kinh nghiệm giúp học sinh nâng cao hiệu quả học tập của học sinh, bên cạnh đó bồi dưỡng kỹ năng giảng dạy của giáo viên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Rèn kỹ năng sử dụng tập bản đồ địa lý áp dụng cho học sinh khối 9 trường THCS Bình Trị ĐôngRèn kỹ năng sử dụng tập bản đồ địa lý áp dụng cho học sinh khối 9A. MỞ ĐẦU:I- LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:Thực hành kỹ năng Địa lý trong đó có kỹ năng đọc bản đồ là một yêu cầu rất quan trọng củaviệc học tập môn Địa lý. Vì vậy, các đề kiểm tra, đề thi học kỳ, đặc biệt là đề thi học sinhgiỏi môn Địa lý đều có hai phần lí thuyết và phần thực hành. Trong đó phần thực đọc bản đồlà rất quan trọng. trên thực tế nếu học sinh (HS) sử dụng thuần thục tập bản đồ thì các em cóthể từ đó khai thác được hệ thống tri thức khoa học từ tập bản đồ.Hiện nay trong chương trình đổi mới của sách giáo khoa Địa lý lớp 9 - gồm có 52 tiết họcthì đã có 11 tiết thực hành. Gần như 52/52 tiết học, HS đều phải sử dụng tập bản đồ để phụcvụ cho việc học tập. Điều đó chứng tỏ rằng bộ môn Địa lý lớp 9 hiện nay không chỉ chútrọng đến việc cung cấp cho học sinh những kiến thức lí thuyết mà còn giúp các em rènluyện những kỹ năng địa lý cần thiết. Đặc biệt như kỹ năng đọc bản đồ. Bởi thông qua bảnđồ các em đã thể hiện được mối liên hệ giữa những đối tượng địa lí đã học, thấy được tìnhhình, xu hướng phát triển của các đối tượng địa lí. Hoặc từ bản đồ các em cũng có thể phântích, nhận xét, phát hiện tìm tòi thêm nội dung kiến thức mới trên cơ sở kiến thức của bàihọc.Trong việc dạy học địa lý theo phương pháp dạy học tích cực hiện nay, việc rèn luyện kỹnăng địa lý cho học sinh là việc rất cần thiết không thể thiếu được cho mỗi bài học, tiết họcvà xuyên suốt toàn bộ chương trình dạy và học địa lý ở các cấp học đặc biệt là cấp Trunghọc cơ sở (THCS ).Việc rèn luyện kỹ năng địa lý tốt cho các em giúp học sinh chủ động nắm bắt kiến thức, hiểubài sâu hơn, phát huy được trí thông minh sáng tạo và hình thành phương pháp học tập bộmôn tốt hơn .Kỹ năng địa lý ở THCS gồm nhiều loại như kỹ năng đọc bản đồ, biểu đồ, kỹ năng phân tíchnhận xét tranh ảnh, nhận xét giải thích bảng số liệu, kỹ năng so sánh phân tích tổng hợp….Tuy vậy, với nhiều em học sinh lớp 9 hiện nay, kỹ năng đọc bản đồ còn rất yếu hoặc kỹnăng này vẫn chưa được các em coi trọng. Đặc biệt đối với học sinh thì việc rèn luyện kỹnăng địa lý chưa hình thành thói quen thường xuyên và các em còn gặp nhiều khó khăn khiGVTH: Đinh Minh Tuấn Trang 1Rèn kỹ năng sử dụng tập bản đồ địa lý áp dụng cho học sinh khối 9rèn luyện kỹ năng đọc bản đồ. Chính vì vậy, bản thân tôi là một giáo viên giảng dạy bộ mônĐịa lý, tôi rất quan tâm đến việc củng cố, rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh, đểgiúp các em thực hiện kỹ năng này ngày càng tốt hơn.II- CƠ SỞ LÝ LUẬNTrong thời đại ngày nay, sự tiến bộ nhanh chóng của khoa học kĩ thuật và công nghệ là đặcđiểm nổi bật và là sự thiết yếu của phát triển bền vững. Xu hướng đó đã đặt ra những yêucầu cho giáo dục đào tạo là xây dựng con người mới năng động, sáng tạo, có năng lực giảiquyết các vấn đề thực tiễn. Trước tình hình đó nhiệm vụ của giáo viên nói chung, giáo viênđịa lí nói riêng ở Trường THCS phải cung cấp cho học sinh những tri thức khoa học địa lýbằng cách sử dụng nhiều phương pháp dạy học mới, khai thác triệt để các phương tiện trựcquan đề nhằm phát triển năng lực tư duy sáng tạo của học sinh.Đối với môn học Địa lý việc sử dụng bản đồ, Atlat và hiện nay là “tập bản đồ” là đặc trưngcủa bộ môn Địa lý. Vì tất cả các tri thức địa lý cơ bản đều được biểu hiện trong các phươngtiện dạy học này .Tập bản đồ là một công cụ rất quan trọng trong dạy và học môn Địa lý của giáo viên và họcsinh. Tập bản đồ được xem như cuốn sách giáo khoa thứ hai giúp cho người học đào sâunhững tri thức địa lý và đồng thời giúp cho giáo viên thuận lợi trong việc giảng dạy môn địalý.Một trong những vai trò quan trọng của giáo viên địa lý phổ thông hiện nay là hướng dẫnhọc sinh (HS) sử dụng Tập bản đồ để khai thác thông tin tìm tòi khám phá kiến thức mới.Rèn luyện cho HS kĩ năng về bản đồ, biểu đồ, các kĩ năng tư duy, phân tích, tổng hợp đểlĩnh hội một cách chuẩn xác và phát huy được tính tích cực trong học địa lý .Trong thực tế hiện nay ở Trường THCS, việc sử dụng tập bản đồ trong dạy học địa lý cònnhiều hạn chế. Phần lớn giáo viên chưa nhận thức một cách đầy đủ, chưa khai thác sử dụngnguồn tri thức trong Tập bản đồ.Về phía HS chưa quan tâm đến tập bản đồ, rất ít khi sử dụng tập bản đồ nên trang bị Tậpbản đồ chưa đầy đủ. Mặt khác HS vẫn còn yếu về kĩ năng sử dụng bản đồ biểu đồ, do vậyGVTH: Đinh Minh Tuấn Trang 2Rèn kỹ năng sử dụng tập bản đồ địa lý áp dụng cho học sinh khối 9tồn tại một cách học thuộc lòng, thụ động, ghi nhớ máy móc, chưa có năng lực độc lập tưduy sáng tạo. Từ đó việc học tập địa lý chưa cao. Điều này được thể hiện rõ qua thi cử, kiểmtra đánh giá và năng lực tư duy sáng tạo.Từ thực tế trên, tôi đã chọn nghiên cứu đề tài “Rèn kĩ năng sử dụng tập bản đồ Địa lý chohọc ...