Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Rèn luyện tính tích cực học tập của học sinh qua phương pháp dạy học giải quyết vấn đề trong môn Địa lý lớp 9

Dạy học theo phương pháp giải quyết vấn đề là hình thức dạy học mà người giáo viên phải tổ chức được tình huống có vấn đề giúp học sinh nhận thức được tình huống, chấp nhận giải quyết và tìm kiếm được kiến thức trong quá trình hoạt động hợp tác giữa thầy và trò. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết dưới đây để nắm nội dung của sáng kiến kinh nghiệm!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Rèn luyện tính tích cực học tập của học sinh qua phương pháp dạy học giải quyết vấn đề trong môn Địa lý lớp 9 rÌn luyÖn tÝnh tÝch cùc häc tËp cña häc sinh qua ph¬ng ph¸p d¹y häc gi¶I quyÕt vÊn ®Ò trong m«n ®Þa lý líp 9 Trong d¹y häc, viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho häc sinh tù t×m tßi ph¸t hiÖnkiÕn thøc nh»m ph¸t huy tÝnh tù gi¸c, tÝch cùc, chñ ®éng vµ s¸ng t¹o cña häc sinhchÝnh lµ mét trong nh÷ng môc tiªu cña d¹y häc tÝch cùc vµ lÊy häc sinh lµm trung t©m. D¹y häc theo ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lµ h×nh thøc d¹y häc mµ ngêi gi¸oviªn ph¶i tæ chøc ®îc t×nh huèng cã vÊn ®Ò gióp häc sinh nhËn thøc ®îc t×nh huèng,chÊp nhËn gi¶i quyÕt vµ t×m kiÕm ®îc kiÕn thøc trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng hîp t¸cgi÷a thÇy vµ trß, ph¸t huy tèi ®a tÝnh tÝch cùc cña häc sinh kÕt hîp víi sù híng dÉncña gi¸o viªn. C¸c bíc thùc hiÖn nh sau: 1. X©y dùng t×nh huèng cã vÊn ®Ò. Trong mét tiÕt lªn líp ®Ó t¹o nªn t×nh huèng cã vÊn ®Ò, tríc hÕt cÇn: t×m hiÓuvÊn ®Ò, sau ®ã x¸c ®Þnh ®îc vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt, ®a ra nh÷ng gi¶ thiÕt kh¸c nhau®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, thö nghiÖm gi¶i ph¸p thÝch hîp nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt. VÝ dô: Khi d¹y bµi “Vïng ®ång b»ng S«ng Cöu Long” (PhÇn c¸c ngµnh kinhtÕ). §©y lµ vïng träng ®iÓm l¬ng thùc, thùc phÈm ®ång thêi lµ vïng xuÊt khÈu n«ngs¶n hµng ®Çu cña c¶ níc. Gi¸o viªn ph¶i x©y dùng ®îc vÊn ®Ò yªu cÇu häc sinh gi¶iquyÕt lµ: V× sao §ång b»ng S«ng Cöu Long trë thµnh vïng s¶n xuÊt l¬ng thùc línnhÊt níc ta? §Ó gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò nµy häc sinh ph¶i dùa vµo c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn –x· héi ®· häc ë líp 8 vµ phÇn ®Çu cña vïng §ång b»ng S«ng Cöu Long ®Ó hoµn thµnhnéi dung theo yªu cÇu. 2. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Sau khi ®· t¹o ®îc t×nh huèng cã vÊn ®Ò, gi¸o viªn híng dÉn häc sinh tiÕnhµnh gi¶i quyÕt tõng vÊn ®Ò. Tïy theo tõng néi dung cÇn gi¶i quyÕt mµ ¸p dông møc®é phï hîp tõ dÔ ®Õn khã, theo c¸c c¸ch sau: 2.1. Møc ®é 1: NÕu nh÷ng néi dung gi¸o viªn ®a ra khã häc sinh kh«ng tùgi¶i quyÕt ®îc gi¸o viªn nªn ¸p dông nh sau:  Gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò råi nªu c¸ch gi¶i quyÕt.  Häc sinh thùc hiÖn c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò theo híng dÉn cña gi¸o viªn.  Gi¸o viªn ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ lµm viÖc cña häc sinh. 2.2. Møc ®é 2: Víi c©u hái ë møc ®é dÔ h¬n, th×:  Gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò, gîi ý ®Ó häc sinh t×m ra c¸ch gi¶i quyÕt.  Häc sinh thùc hiÖn c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.  Gi¸o viªn vµ häc sinh cïng ®¸nh gi¸. 2.3. Møc ®é 3:  Gi¸o viªn cung cÊp th«ng tin t¹o t×nh huèng.  Häc sinh ph¸t hiÖn vµ x¸c ®Þnh vÊn ®Ò n¶y sinh, tù lùc ®Ò xuÊt c¸c gi¶ thiÕt vµ lùa chän gi¶i ph¸p.  Häc sinh thùc hiÖn c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò víi sù gióp ®ì cña gi¸oviªn khi cÇn.  Gi¸o viªn vµ häc sinh cïng ®¸nh gi¸. Nh vËy, trong d¹y häc ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò gi¸o viªn ®a häc sinh vµo t×nhhuèng cã vÊn ®Ò råi gióp häc sinh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra. B»ng c¸ch ®ã, häcsinh võa n¾m ®îc tri thøc míi, võa n¾m ®îc ph¬ng ph¸p ®i tíi kiÕn thøc ®ã, võaph¸t triÓn t duy tÝch cùc, s¸ng t¹o vµ cã kh¶ n¨ng vËn dông tri thøc vµo gi¶i quyÕt t×nhhuèng míi. 3. C¸c bíc cña d¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. 3.1. Gi¶i thÝch vÊn ®Ò. TÊt c¶ häc sinh ®Òu ph¶i n¾m ®îc vÊn ®Ò gi¸o viªn ®a ra, nh÷ng ®iÒu mµmét thµnh viªn cha râ cÇn ®îc c¸c thµnh viªn kh¸c gi¶i thÝch th«ng qua th¶o luËn ®Ólµm râ vÊn ®Ò. 3.2. Thu thËp c¸c vÊn ®Ò liªn quan. C¸c thµnh viªn trong nhãm cïng nhau thu thËp c¸c néi dung cÇn lµm rân»m trong vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt theo nhËn thøc cña nhãm: TËp hîp c¸c kiÕn thøc ®îc®a ra, x¸c ®Þnh râ träng t©m cña néi dung cÇn ®¹t sau khi cã sù thèng nhÊt cña nhãm. 3.3. TËp hîp c¸c ý kiÕn cña nhãm. TËp hîp c¸c kiÕn thøc, nh÷ng dù ®o¸n cña nhãm xung quanh vÊn ®Ò cÇn gi¶iquyÕt vµ tr×nh bµy díi h×nh thøc mµ c¶ nhãm dÔ tiÕp thu, theo dâi th«ng qua phiÕuhäc tËp hoÆc c¸c b¶ng biÓu cã liªn quan. 3.4. X¸c ®Þnh môc ®Ých häc tËp cÇn ®¹t. X¸c ®Þnh nh÷ng néi dung nµo ®· biÕt, nh÷ng néi dung nµo cÇn t×m hiÓu, cïngnhau x¸c ®Þnh râ nh÷ng môc tiªu häc tËp nh»m më réng nh÷ng tri thøc ®· cã. 3.5. TËp hîp vµ th¶o luËn c¸c néi dung ®· nghiªn cøu. 3.6. NhËn xÐt rót kinh nghiÖm vÒ tiÕn tr×nh, ph¬ng ph¸p lµm viÖc cña tõngnhãm. (Cã thÓ cho c¸c nhãm ®¸nh gi¸ lÉn nhau hoÆc gi¸o viªn tù ®¸nh gi¸). 4. HÖ thèng c©u hái trong d¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. C¸c c©u hái ph¶i thÓ hiÖn râ rµng vÒ yªu cÇu vµ møc ®é nhËn thøc kh¸c nhau®èi víi häc sinh. C©u hái ®Ó ph©n lo¹i vµ ph¸t triÓn t duy ®Þa lý cho häc sinh cÇn cã c¸c møc ®ékh¸c nhau tõ ®äc c¸c ®èi tîng ®Þa lý ®Õn ph©n tÝch, so s¸nh, x¸c ®Þnh c¸c mèi quanhÖ gi÷a c¸c ®èi tîng ®Þa lý. C©u hái cã t¸c dông dÉn d¾t häc sinh biÕt, hiÓu ®îc ®Æc®iÓm ®Æc trng cña c¸c ®èi tîng ®Þa lý vµ cã c¸ch nh×n tæng hîp gi÷a c¸c ®èi tîng®Þa lý qua c¸c mèi quan hÖ ...