Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi quốc gia môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực

Nội dung chính của sáng kiến được trình bày thành hai phần lớn. Phần một so sánh việc ôn luyện đội tuyển HSGQG môn Ngữ văn theo định hướng phát triển kiến thức, kĩ năng với ôn luyện đội tuyển HSGQG môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực, chỉ ra mối quan hệ cơ bản giữa hai hướng dạy. Phần hai trình bày những giải pháp cụ thể của nội dung bồi dưỡng đội tuyển HSGQG môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi quốc gia môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Điện Biên, ngày 15 tháng 04 năm 2015 BÁO CÁO TÓM TẮT NỘI DUNG, BẢN CHẤT, HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN Sáng kiến: Bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi quốc gia môn Ngữ văntheo định hướng phát triển năng lực Người thực hiện: Trần Chinh Dương Thời gian đã được triển khai thực hiện: từ ngày 10/07/2014 đến10/04/2015. 1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến Đề tài Bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi quốc gia môn Ngữ văn theo địnhhướng phát triển năng lực thực hiện theo những quan điểm, chỉ đạo, định hướnglớn về đổi mới của ngành giáo dục hiện nay. Chiến lược phát triển giáo dục giaiđoạn 2011- 2020 ban hành kèm theo Quyết định 711/QĐ-TTg ngày 13/06/2012của Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ: “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học vàđánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác,chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học”. Điện Biên là một tỉnh miền núi, từ trước đến nay gặp rất nhiều thiệt thòivà có sự cách biệt so với các tỉnh đồng bằng trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là hoạtđộng giáo dục. Việc kịp thời nắm bắt những đổi mới của ngành giáo dục sẽmang lại nhiều ích lợi cho giáo dục của Điện Biên nói chung cũng như cáctrường học trên địa bàn nói riêng. Đối với việc ôn luyện đội tuyển học sinh giỏiquốc gia (sau đây sẽ viết tắt là HSGQG) các môn văn hóa, sự cấp thiết của việcnâng cao chất lượng và số lượng giải qua các năm đã đặt lên vai các nhà giáotham gia ôn luyện đội tuyển những trọng trách, đòi hỏi phải không ngừng đổimới hoạt động dạy và học. Hiện nay, khái niệm năng lực đã được sử dụng và nhắc đến khá phổ biếnở tất cả các nội dung, quy trình của đổi mới giáo dục. Phát triển năng lực cũng làmột đòi hỏi đầu tiên, tất yếu đối với quy trình ôn luyện đội tuyển HSGQG, trongđó có môn Ngữ văn. Đối với môn Ngữ văn, khái niệm này cũng được bàn đếnnhưng nội hàm của khái niệm đến nay vẫn còn chưa có sự thống nhất, đặc biệt làmối quan hệ giữa phát triển năng lực và phát triển kiến thức, kĩ năng. Vậy bảnchất thực sự của phát triển năng lực học sinh giỏi môn Ngữ văn là gì? Điều nàysẽ được làm rõ hơn qua đề tài Bồi dưỡng đội tuyển HSGQG môn Ngữ văn theođịnh hướng phát triển năng lực. 2. Phạm vi triển khai thực hiện Đề tài được áp dụng lần đầu đối với đội dự tuyển và đội tuyển chính thứcHSGQG môn Ngữ văn năm 2014- 2015 của tỉnh Điện Biên. Thời gian thực hiệntừ 10/07/2014 (thời gian đội dự tuyển bắt đầu ôn luyện) đến 05/01/2015, chiathành hai giai đoạn: giai đoạn ôn luyện đội dự tuyển và giai đoạn ôn luyện độituyển chính thức. Giai đoạn ôn luyện đội dự tuyển diễn ra trong thời gian 1 tháng 10 ngày(từ 10/07/2014 đến 20/08/2014), mục đích cơ bản là kiếm tìm nhân tố, chọnđược 6 học sinh trong hơn 20 học sinh để tham gia ôn luyện đội tuyển chínhthức. Vì thế, các nội dung chính mà giáo viên chú trọng trong giai đoạn này là:ngoài trang bị một số kiến thức, kĩ năng nền, giáo viên kiểm tra các năng lựcchính của học sinh gồm năng lực cảm thụ và năng lực nghiên cứu. Giai đoạn ôn luyện đội tuyển chính thức diễn ra từ 20/08/2014 đến05/01/2015, mục đích là phát triển tối đa, toàn diện năng lực của học sinh trongđội tuyển để sẵn sàng cho kì thi chính thức vào 08/01/2015. Những nội dung ônluyện chính mà giáo viên hướng đến trong giai đoạn này là: tiếp tục trang bị kiếnthức, dạy kĩ năng, bồi dưỡng toàn diện. Để việc ôn luyện hiệu quả, mỗi ngày họcsinh phải làm việc ít nhất 2 buổi, giáo viên thực hiện công việc đan xen và gốiliên tiếp các nội dung. Từ 10/01/2015 đến 10/04/2015, các giải pháp của đề tài được tổ chức ápdụng lần thứ 2 đối với các đội tuyển học sinh giỏi cấp tỉnh của nhà trường. 3. Mô tả sáng kiến Nội dung chính của sáng kiến được trình bày thành hai phần lớn. Phầnmột so sánh việc ôn luyện đội tuyển HSGQG môn Ngữ văn theo định hướngphát triển kiến thức, kĩ năng với ôn luyện đội tuyển HSGQG môn Ngữ văn theođịnh hướng phát triển năng lực, chỉ ra mối quan hệ cơ bản giữa hai hướng dạy.Phần hai trình bày những giải pháp cụ thể của nội dung bồi dưỡng đội tuyểnHSGQG môn Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực. Dưới đây là mô tả nội dung của sáng kiến. 3.1. Vài nét về bồi dưỡng đội tuyển HSGQG môn Ngữ văn theo địnhhướng phát triển kiến thức, kĩ năng và theo định hướng phát triển năng lực 3.1.1. Bồi dưỡng đội tuyển HSGQG môn Ngữ văn theo định hướng pháttriển kiến thức, kĩ năng Có thể thấy, bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi quốc gia theo định hướngphát triển kiến thức, kĩ năng là một hướng dạy quen thuộc. Theo hướng này,người giáo viên bồi dưỡng đội tuyển chú trọng nhiều hơn đến lượng kiến thứcvà những kĩ năng mà học sinh ...