Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh trung học phổ thông qua dạy học phần dẫn xuất của hiđrocacbon

Mục đích của giải pháp sáng kiến là nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp phù hợp nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo (NLGQVĐ&ST) cho học sinh trung học phổ thông (THPT) thông qua dạy học phần dẫn xuất hiđrocacbon, qua đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học hóa học ở trường phổ thông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh trung học phổ thông qua dạy học phần dẫn xuất của hiđrocacbon 1 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc THUYẾT MINH MÔ TẢ GIẢI PHÁP VÀ KẾT QUẢ THỰC HIỆN SÁNG KIẾN 1. Tên sáng kiến : “Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh trunghọc phổ thông qua dạy học phần dẫn xuất của hiđrocacbon”. 2. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Năm học2019- 2020 3. Các thông tin cần bảo mật (nếu có): Nội dung giải pháp cần được bảo mật do sáng kiến của giáo viên đã đượcgửi phản biện trên Tạp chí KHGDVN và phản biện xong ngày 1/4/2021. 4. Mô tả các giải pháp cũ thường làm Phương pháp dạy học truyền thống là cách thức dạy học quen thuộc đượcduy trì qua nhiều thế hệ. Về cơ bản,phương pháp dạy học truyền thống lấy hoạtđộng của người thầy là trung tâm. Giáo viên là người thuyết trình, diễn giảng, làkho tri thức sống, học sinh là người nghe, nhớ, ghi chép và suy nghĩ theo. Vớiphương pháp dạy học truyền thống, giáo viên là chủ thể, là tâm điểm, học sinh làkhách thể, là quỹ đạo. Giáo án dạy theo phương pháp này được thiết kế kiểuđường thẳng theo hướng từ trên xuống. Do đặc điểm hàn lâm của kiến thức nênnội dung bài dạy theo phương pháptruyền thống có tính hệ thống, tính logic cao.Công cuộc đổi mới này đòi hỏi nhà trường phải đào tạo những con người tự chủ,năng động, sáng tạo; ngành giáo dục phải đổi mới và hiện đại hóa phương phápdạy học theo hướng chuyển từ truyền đạt tri thức thụ động sang hướng dẫn họcchủ động tiếp cận tri thức, dạy cho học sinh phương pháp tự học, phát huy tínhtích cực, chủ động trong việc tiếp thu tri thức. 5. Sự cần thiết phải áp dụng giải pháp sáng kiến: 2 Phát triển năng lực (NL) cho học sinh (HS) là mục tiêu quan trọng củaGiáo dục phổ thông trên thế giới hiện nay. Đổi mới phương pháp dạy học(PPDH) với phương châm dạy học hướng vào người học đã và đang được triểnkhai ở Việt Nam. Nghị quyết số 29 của Trung Ương Đảng khóa XI về đổi mới cănbản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp(PP) dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo vàvận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt mộtchiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học,tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển nănglực”. Nghị quyết đặt ra yêu cầu với các trường phổ thông cần phải đổi mới giáodục chú trọng phát triển NL, phát huy tính chủ động sáng tạo của người học.Định hướng quan trọng trong đổi mới PPDH là phát huy tính tích cực, tự lực,sáng tạo, phát triển NL tự chủ và tự học, NL giao tiếp và hợp tác, NL giải quyếtvấn đề và sáng tạo. Phát triển NL là một định hướng quan trọng của việc phát triển chươngtrình và sách giáo khoa (SGK) phổ thông mới. Chương trình giáo dục phổ thôngtổng thể của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) nhấn mạnh: Thực hiện các Nghịquyết của Đảng và Quốc hội, chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựngtheo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực, tạo môi trường học tập và rènluyện giúp người học phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần; trở thành ngườihọc tích cực, tự tin, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời; có nhữngphẩm chất tốt đẹp và NL cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, ngườilao động có văn hóa, cần cù, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của cá nhân và yêucầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước trong thời đại toàn cầu hóa và cáchmạng công nghiệp mới. NLGQVĐ và sáng tạo: Đòi hỏi HS phải biết phát hiện và làm rõ vấn đề, đềxuất và lựa chọn giải pháp, thực hiện và đánh giá các giải pháp giải quyết vấnđề, nhận ra ý tưởng mới, hình thành và triển khai ý tưởng mới, tư duy độc lập. PPDH theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ chú ý tích cực hoá HSvề hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện NLGQVĐ gắn với những tình 3huống của cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạtđộng thực hành, thực tiễn. Tăng cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quanhệ GV - HS theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lựcxã hội. Bên cạnh việc học tập những tri thức và kỹ năng riêng lẻ của các mônhọc chuyên môn cần bổ sung các chủ đề học tập phức hợp nhằm phát triển nănglực giải quyết các vấn đề phức hợp.Theo quan điểm phát triển năng lực, việcđánh giá kết quả học tập không lấy việc kiểm tra khả năng tái hiện kiến thức đãhọc làm trung tâm của việc đánh giá. Đánh giá kết quả học tập cần chú trọng khảnăng vận dụng sáng tạo tri thức trong những tình huống ứng dụng khác nhau.6.Mục đích của giải phá ...