Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phát triển năng lực tự học cho học sinh qua việc thiết kế và sử dụng Phiếu chuẩn bị bài trong dạy văn bản môn Ngữ văn lớp 10

Mục đích của đề tài là nhằm rèn luyện năng lực tự học cho học sinh, phát huy cao hơn nữa hiệu quả trong giảng dạy Ngữ văn theo tinh thần đổi mới. Đây là vấn đề được quan tâm nhất hiện nay, nó giúp học sinh làm chủ việc học, tự tìm tòi, khám phá và chiếm lĩnh kiến thức một cách hứng thú.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phát triển năng lực tự học cho học sinh qua việc thiết kế và sử dụng Phiếu chuẩn bị bài trong dạy văn bản môn Ngữ văn lớp 10 A. MỞ ĐẦU I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong xu thế xã hội ngày càng phát triển, tự học là một trong những kĩ năngquan trọng của giáo dục, là năng lực cần có trong mỗi học sinh. Học sinh cần phảihình thành năng lực tự học để có thể tự học tập và “học tập suốt đời”. Chỉ thị số10/CT- UBND, ngày 20 tháng 9 năm 2018 về việc triển khai thực hiện nhiệm vụ nămhọc 2018 - 2019 của ngành giáo dục và đào tạo thành phố Cần Thơ có nêu “Tích cựcthực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập, quan tâm hướng dẫn phươngpháp tự học, nghiên cứu khoa học,...”. Công văn số 2538/SGDĐT-GDTrH V/vhướng dẫn thực hiện nhiệm vụ chuyên môn bộ môn Ngữ văn năm học 2019-2020nêu rõ: “Giáo viên thiết kế bài học theo định hướng phát triển năng lực học sinh; kếthợp nhiều phương pháp dạy học phù hợp với đặc trưng thể loại: vấn đáp, thảo luậnnhóm, sơ đồ, phiếu học tập, đóng vai, dạy học theo dự án,...sắp xếp hợp lí các hoạtđộng dạy học, hệ thống câu hỏi phát triển năng lực, khơi gợi được vấn đề tư duy,cảm xúc phù hợp đặc trưng của môn Ngữ văn, phát triển năng lực độc lập suy nghĩvà vận dụng sáng tạo kiến thức đã học của học sinh để tránh thiên về ghi nhớ máymóc; hướng dẫn học sinh khả năng tự tích lũy kiến thức và vận dụng sáng tạo, cóhiệu quả vào thực tiễn cuộc sống. Đẩy mạnh việc vận dụng dạy học giải quyết vấnđề, chú trọng rèn luyện cho học sinh phương pháp tự học, tự nghiên cứu để tiếp nhậnvà vận dụng kiến thức mới thông qua giải quyết nhiệm vụ học tập đặt ra trong bàihọc”. Hiện nay, nước ta đang tiến hành việc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục.Trong đó, việc rèn luyện cho học sinh khả năng tự học và dạy học theo định hướngphát triển năng lực cho học sinh rất được chú trọng. Việc tiếp thu kiến thức của họcsinh nếu chỉ dựa vào các tiết học trên lớp là chưa đủ. Để học tập không ngừng, họctập suốt đời, mỗi người phải biết cách tự học; biết phát huy cao độ tiềm năng của bảnthân. Vì vậy, bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh khi còn đang ngồi trên ghế nhàtrường phổ thông là một công việc có vai trò rất quan trọng. 1 Có nhiều cách thức để rèn luyện và phát huy năng lực tự học của học sinh ở bộmôn Ngữ văn. Qua thực tiễn giảng dạy, tôi nhận thấy rằng việc giáo viên hướng dẫn,định hướng học sinh tìm hiểu văn bản trước ở nhà là một trong những giải pháp rấtcó hiệu quả để phát huy năng lực tự học của học sinh trong dạy học môn Ngữ văn.Hoạt đông này sẽ giúp các em có sự chuẩn bị bài một cách tích cực, chủ động, thamgia tốt vào các hoạt động học tập trên lớp. Vì thế tôi chọn đề tài “Phát triển nănglực tự học cho học sinh qua việc thiết kế và sử dụng Phiếu chuẩn bị bài trongdạy văn bản môn Ngữ văn lớp 10” làm đề tài nghiên cứu. II. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI Với quan điểm dạy học lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên chỉ đóng vai tròlà người dẫn dắt, tổ chức các hoạt động học, người học mới là người chủ động, tíchcực và sáng tạo thực hiện các hoạt động học tập để chiếm lĩnh tri thức. Để đáp ứngđược mục tiêu dạy học này, giáo viên cần phải có những phương pháp giảng dạy tíchcực để phát huy khả năng tự học, năng lực tư duy độc lập và sáng tạo ở học sinh.Mục đích của đề tài là nhằm rèn luyện năng lực tự học cho học sinh, phát huy caohơn nữa hiệu quả trong giảng dạy Ngữ văn theo tinh thần đổi mới. Đây là vấn đềđược quan tâm nhất hiện nay, nó giúp học sinh làm chủ việc học, tự tìm tòi, khámphá và chiếm lĩnh kiến thức một cách hứng thú. III. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Với đề tài này, tôi xin được phép chỉ trình bày việc thiết kế và sử dụng Phiếuchuẩn bị bài dùng để dạy văn bản văn học cho học sinh lớp 10, học kì II. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Tôi chọn phương pháp nghiên cứu lí luận kết hợp với phương pháp nghiên cứuthực tiễn để thực hiện đề tài. 2 B. NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN 1. Phiếu chuẩn bị bài (Phiếu bài soạn) Phiếu chuẩn bị bài (Phiếu bài soạn) là những mẩu giấy rời, được thiết kế kếthợp nhiều hình thức khác nhau (câu hỏi, biểu bảng, sơ đồ, sơ đồ tư duy…) theo nộidung bài học để học sinh hoàn thành trước ở nhà. Yêu cầu trên Phiếu chuẩn bị bài có thể dưới dạng câu hỏi, sơ đồ, biểu bảng…yêu cầu học sinh thực hiện. Dưới mỗi yêu cầu là phần để trống để học sinh hoànthành. Đây là cơ sở quan trọng để đánh giá sự chuẩn bị của học sinh. Trình bày trên giấy với ngôn ngữ chính xác, dễ hiểu. Trên phiếu có thể đượcsử dụng cả văn bản (chữ) lẫn sơ đồ, biểu bảng…với nhiều hình thức rất đa dạng đểtạo hứng thú học tập cho các em. 2. Mục đích sử dụng Phiếu chuẩn bị bài là phương tiện hỗ trợ cho việc ...