Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phương pháp giải một số dạng bài tập về di truyền liên kết với giới tính Sinh học lớp 12

Sáng kiến "Phương pháp giải một số dạng bài tập về di truyền liên kết với giới tính Sinh học lớp 12" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ được cơ sở khoa học của việc xác định giới tính của sinh vật bằng NST và di truyền liên kết với giới tính; Phân loại và hệ thống được các dạng bài tập về di truyền liên kết với giới tính và phương pháp giải nhanh của từng dạng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phương pháp giải một số dạng bài tập về di truyền liên kết với giới tính Sinh học lớp 12 PHẦN 1. MỞ ĐẦU.1. MỤC ĐÍCH CỦA SÁNG KIẾN. Trong chương trình sinh học 12 bài tập phần di truyền liên kết với giới tínhlà rất đa dạng và khó đối với học sinh mà trong chương trình chỉ trang bị kiến thứclí thuyết 2 tiết lý thuyết về phần di truyền liên kết với giới tính và số tiết bài tậpít( 2 tiết/ chương 2- các quy luật di truyền). Chính vĩ lẽ đó mà một bộ phận khôngít học sinh đã bỏ qua kĩ năng này và gần như không biết vận dụng để giải quyếtcác bài toán trong sinh học. Trong khi đó thì trong các đề thi môn Sinh học củacác kì thi THPT Quốc Gia, Học sinh giỏi thì phần bài tập chiếm tỷ lệ khoảng 10 –20% theo cấu trúc đề thi của bộ giáo dục. Bên cạnh đó học sinh không có hứngthú học môn sinh như các môn học tự nhiên khác bởi nội dung trong sách giáokhoa toàn lý thuyết, ít đề cập đến bài tập cũng như các công thức vận dụng để giảicác bài tập đó và như vậy khó lôi cuốn các em học môn này. Trong chương trình sinh học THPT phần di truyền liên kết với giới tínhchiếm một dung lượng kiến thức lớn, nội dung về lý thuyết đã khó, và việc vậndụng lý thuyết để xây dựng những công thức tính toán cũng như sử dụng các côngthức tính toán vào để giải những bài tập liên quan đến nội dung này là điều khôngdễ. Mặt khác trong sách giáo khoa toàn giới thiệu về lý thuyết không đề cập nhiềuđến bài tập, nên học sinh không có hứng thú nhiều đối với môn sinh học, trong khiđó các dạng bài tập về phần di truyền liên kết với giới tính rất đa dạng và rất khó.Vì vậy để giúp các em hứng thú cũng như yêu thích khi học môn sinh, vận dụnglinh hoạt để giải được các bài tập sinh học nói chung và phần di truyền liên kết vớigiới tính tôi mạnh dạn đưa ra:“ Phương pháp giải một số dạng bài tập về di truyền liên kết với giới tính”.*Mục đích của sáng kiến:- Làm rõ được cơ sở khoa học của việc xác định giới tính của sinh vật bằng NSTvà di truyền liên kết với giới tính.- Phân loại và hệ thống được các dạng bài tập về di truyền liên kết với giới tínhvà phương pháp giải nhanh của từng dạng. 1- Từ các kiến thức này giúp học sinh hiểu sâu kiến thức và vận dụng vào giải thíchcác vấn đề trong thực tiễn như sự di truyền các tính trạng, các bệnh di truyền ởngười.- Và suy cho cùng cũng là giúp nâng cao chất lượng dạy và học môn sinh học2. TÍNH MỚI VÀ ƯU ĐIỂM NỔI BẬT CỦA SÁNG KIẾN - So với các tài liệu tham khảo đã biết thì bài tập về di truyền liên kết vớigiới tính sắp xếp rời rạc, chưa đưa ra được những dấu hiệu nhận biết để có phươngpháp giải nhanh. Nên sáng kiến này sẽ hệ thống được các dạng bài tập cùng vớiphương pháp giải của từng dạng và những dấu hiệu nhận biết để có thể giải nhanhcác dạng bài tập này. - Sáng kiến được áp dụng lần đầu tại trường THPT Tiên Du số 1 từ8/11/2021 đến 15/12/2021 đã giúp cho giáo viên ôn thi THPT quốc gia sử dụng cóhiệu quả, học sinh hứng thú học tập khi học chuyên đề này và vận dụng làm tốtcác bài tập liên quan.3. ĐÓNG GÓP CỦA SÁNG KIẾN Sáng kiến dùng làm tài liệu cho giáo viên và học sinh ôn thi THPT quốc gia,ôn thi học sinh giỏi về chuyên đề “ Di truyền liên kết với giới tính’. Thông qua sáng kiến kinh nghiệm người học không chỉ hoàn thiện hệ thốngkiến thức, kỹ năng còn rèn cho người học những đức tính, phẩm chất của ngườilao động mới: cẩn thận, chính xác, kỷ luật, linh hoạt, sáng tạo, thẩm mỹ đặc biệt làtình yêu trong học tập. Sáng kiến giúp cho giáo viên, cũng như học sinh có tư duylinh hoạt trong việc nhận dạng và giải nhanh các dạng bài tập về di truyền liên kếtvới giới tính Kết quả của việc áp dụng sáng kiến giúp cho người quản lý có thêm thôngtin của về người dạy, người học giúp người quản lý có kế hoạch sử dụng, sắp xếphợp lý, hiệu quả. 2 PHẦN 2. NỘI DUNG CHƯƠNG 1. THỰC TRẠNG VẬN DỤNG KIẾN THỨC VỀ DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀO VIỆC GIẢI CÁC BÀI TẬP SINH HỌC CỦA HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT Thời gian và các bước tiến hành tìm hiểu việc dạy của giáo viên và việchọc của học sinh năm học 2021 - 2022. Khảo sát chất lượng thông qua kết quả kiểm tra cuối kì II và kết quả thi thửđại học lần 3, 4 có nhiều học sinh không làm được bài toán di truyền liên kết vớigiới tính. Nguyên nhân dẫn đến kết quả trên: Khi dạy nội dung “ Di truyền liên kếtvới giới tính” trong sách giáo khoa chỉ trang bị kiến thức lí thuyết trong 1 bài”(Bài 12) . Phân phối chương trình có thời lượng không đủ cho cho học sinh luyệntập , cả chương các quy luật di truyền chỉ có 1 tiết bài tập. Hơn nữa các sách thamkhảo thường viết dài với nhiều nội dung khó hiểu, nhiều học sinh sợ mà khônghọc, thiếu tinh thần cầu thị, không tìm tòi khám phá. Giáo viên cần biết được những khó khăn của học sinh mà có phương phápphù hợp nhằm động viên khích lệ, hướng dẫn học sinh tìm tòi khám phá tri thức,đặc biệt cần có nhiều bài toán nhiều mức độ tạo hứng thú cho học sinh. Trong quátrình dạy học cần phát huy tính sáng tạo của học sinh khá và giỏi, chú ý động viêngiúp đỡ những học sinh trung bình, yếu bằng nhiều mức độ hệ thống bài tập. Về phía học sinh khả năng tính toán còn hạn chế, trình độ của học sinh nhàtrường không đồng đều. Tài liệu tham khảo chưa phù hợp với trình độ học sinh.Các em còn chưa có khả năng hệ thống, tổng hợp kiến thức. Vì những lí do thực tiễn trên nên tôi làm sáng kiến này với mong muốn cungcấp cho học sinh tài liệu tự học để nắm chắc kiến thức về phần di truyền liên kếtvới giới tính làm cơ sở vững chắc cho việc học các kiến thức về sau. 3CHƯƠNG ...