Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Rèn kỹ năng làm câu nghị luận văn học trong bài thi Trung học Phổ thông Quốc gia (dạng bài liên hệ đối sánh)

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là yêu cầu học sinh chỉ ra được chỗ giống và khác nhau giữa hai tác phẩm, hai tác giả…, từ đó thấy được những mặt kế thừa, những điểm cách tân của từng tác giả, từng tác phẩm; thấy được vẻ đẹp riêng của từng tác phẩm; sự đa dạng của phong cách nhà văn… Kiểu bài này còn góp phần hình thành kĩ năng lí giải nguyên nhân của sự khác nhau giữa các hiện tượng văn học – một năng lực rất cần thiết góp phần tránh đi khuynh hướng “bình tán” khuôn sáo hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Rèn kỹ năng làm câu nghị luận văn học trong bài thi Trung học Phổ thông Quốc gia (dạng bài liên hệ đối sánh) aCỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúcBẢN ĐĂNG KÍ SÁNG KIẾN NĂM HỌC 2017- 2018TÊN SÁNG KIẾN: RÈN KỸ NĂNG LÀM CÂU NGHỊ LUẬN VĂN HỌC TRONG BÀITHI THPTQG (DẠNG BÀI LIÊN HỆ ĐỐI SÁNH) Giáo viên: 1. Lê Trâm Anh 2. Vũ Thị Yến 3. Nguyễn Thị Kim Oanh Đơn vị công tác: Tổ Ngữ văn Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy Ninh Bình, tháng 5 năm 2018 1BẢN ĐĂNG KÝ SÁNG KIẾN NĂM HỌC 2017 - 2018I. Tên sáng kiến Rèn kỹ năng làm câu nghị luận văn học trong bài thi THPTQG (dạngbài liên hệ đối sánh)II. Đồng tác giả sáng kiến1. Lê Trâm AnhChức danh: Giáo viênĐơn vị công tác : Trường THPT chuyên Lương Văn TụyTrình độ chuyên môn : Thạc sĩ Ngữ vănEmail: tunahoangvietanh@gmail.comSố điện thoại: 09819723992. Vũ Thị YếnChức danh: Giáo viênĐơn vị công tác : trường THPT chuyên Lương Văn TụyTrình độ chuyên môn : Thạc sỹ Ngữ vănEmail: vuyenlvt@gmail.comSố điện thoại: 016894452743. Nguyễn Thị Kim OanhChức danh: Giáo viênĐơn vị công tác : Trường THPT chuyênLương Văn TụyTrình độ chuyên môn : Cử nhân Ngữ vănEmail: oanhvlvt@gmail.comĐiện thoại: 0947778862 2II. Nội dung sáng kiến1. Giải pháp cũ thường làm Trong kì thi THPTQG những năm trước đây, câu nghị luận văn học(NLVH) 5 điểm thường được hỏi theo các dạng bài sau: - Phân tích, cảm nhận về một nhân vật, 1 đoạn trích hoặc một vấn đềtrong tác phẩm văn học. - Nghị luận về một ý kiến bàn về tác phẩm văn học. - So sánh 2 nhân vật, 2 đoạn trích, 2 chi tiết…trong 2 tác phẩm văn học . Đây là những dạng đề đã khá quen thuộc với giáo viên và học sinh. Vì thếkhi ôn nhiều khi học sinh chỉ học thuộc lòng những bài mẫu đã được chuẩn bịsẵn, ít chịu tư duy, sáng tạo. - Trước đây kiến thức câu NLVH trong đề thi THPTQG chỉ tập trung ởlớp 12 nên càng dễ cho học sinh ôn tập theo lối mòn, hời hợt, ít chịu đầu tư ôn 1cách nghiêm túc.2. Giải pháp mới cải tiến Do cấu trúc đề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn năm 2018, gồm 2 phần:Phần Đọc- hiểu (3,0 điểm); Phần Làm văn ( 7,0 điểm - gồm 2 câu: Câu 1: Nghịluận xã hội 2 điểm; câu nghị luận văn học 5 điểm). Trong cấu trúc đề thi HSGcác cấp, câu nghị luận văn học (NLVH) cũng chiếm 50% tổng số điểm. Vì vậyviệc rèn kỹ năng làm bài NLVH là một trong những trọng tâm kiến thức để ônthi đại học, thi học sinh giỏi các cấp, có ý nghĩa thiết thực với giáo viên và họcsinh cả trong quá trình dạy và học. Nhưng xu hướng đề thi THPTQG năm nay, Bộ GD và ĐT có xu hướng rađề mới: câu NLVH tích hợp kiến thức lớp 12 và lớp 11 trong dạng đề liên hệmột số vấn đề của tác phẩm văn học lớp 12 với tác phẩm văn học lớp 11. Dạngđề này vừa đáp ứng được yêu cầu kiểm tra kiến thức cơ bản lớp 12 và lớp 11của học sinh, vừa đánh giá được khả năng khái quát, tổng hợp, lý giải, sosánh… của người viết. Đây là dạng đề kích thích được tư duy sáng tạo, đồng 3thời có khả năng phân hóa học sinh cao. Để làm tốt phần này (phần chiếm mộtnửa số điểm trong thang điểm 10), trước hết học sinh phải có kiến thức hệ thốngcủa toàn bộ chương trình lớp 12 và lớp 11. Đề thường tích hợp theo yêu cầu từchương trình lớp 12 trước, sau đó liên hệ với chương trình lớp 11. Đề tích hợphỏi theo hướng mở và vô cùng phong phú, đa dạng về yêu cầu. Thông thườngcâu hỏi tích hợp sẽ là: Hỏi tích hợp tác phẩm của cùng một tác giả; theo nhómnhân vật, hỏi tích hợp nhóm đề tài, tích hợp nhóm chủ đề; tích hợp theo phongcách sáng tác; tích hợp để so sánh làm nổi bật 2 trào lưu văn học; tích hợp sosánh một khía cạnh nào đó về nội dung (như giá trị hiện thực, nhân đạo), giá trịnghệ thuật (như tình huống, bố cục, cách kết thúc)... Đánh giá chung đây là mộtdạng đề hay, mới mẻ nhưng cũng rất khó được điểm cao nếu không được ônluyện một cách thành thục. Qua thực tế giảng dạy, chúng tôi thấy bên cạnh quá trình giúp học sinhchiếm lĩnh kiến thức về các tác phẩm văn học, thì việc rèn kỹ năng làm bài chohọc sinh là một khâu then chốt quyết định chất lượng. Triết lý về con cá và cầncâu luôn luôn đúng đắn, giúp học sinh trở thành một chủ thể độc lập và sángtạo. Đây cũng chính là một trong những đích cần đạt tới của giáo dục Việt Namhiện nay. Vì vậy việc rèn luyện kỹ năng làm bài cho học sinh có ý nghĩa quanthiết. Như vậy có thể kết luận rằng trang bị cho học sinh không đơn giản làkiến thức cơ bản về tác phẩm, mà quan trọng hơn giáo viên giúp các em có kĩnăng làm bài NLVH dạng liên hệ đối sánh một cách nhuần nhuyễn là khâu thenchốt quyết định thành công trong kì thi THPTQG năm nay. Hơn nữa, các tác phẩm văn học văn xuôi lớp 12 và lớp 11 được chọn lọcđọc hiểu trong c ...