Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Sử dụng các định luật bảo toàn để giải một số bài toán trong dao động điều hòa của con lắc lò xo khi kích thích dao động bằng va chạm phần Dao động cơ của Vật lí 12

Để giúp học sinh học tốt môn Vật lí THPT nói chung và dao động điều hòa của con lắc lò xo phần “ dao động cơ” Vật lí 12 nói riêng, mỗi giáo viên phải hình thành cho học sinh phải có kỹ năng tư duy sáng tạo, phân tích, tổng hợp các hiện tượng. Từ đó, đưa ra phương pháp để giải một bài toán Vật lí cụ thể cho mỗi chuyên đề, mỗi chương trong chương trình. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Sử dụng các định luật bảo toàn để giải một số bài toán trong dao động điều hòa của con lắc lò xo khi kích thích dao động bằng va chạm phần Dao động cơ của Vật lí 12 1 S OD CV O T O QUẢN TRỊ Ƣ SÁ KẾ SỬ DỤ CÁC ĐỊ UẬ BẢO OÀ ĐỂ ẢMỘ SỐ BÀ OÁ TRONG DAO ĐỘ Đ ỀU ÒA CỦA CO ẮC Ò XO ĩnh vực: Vật í ên tác giả: ê am Quốc Chức vụ: TTCM ổ Vật í - CNCN Đơn vị công tác: rường ê ợi ăm học: 2020 - 2021 2 Ầ I: MỞ ĐẦU1. ý do chọn đề tài Vật lí học là một môn khoa học thực nghiệm; môn học không hề dễ với họcsinh THPT. Vấn đề khó ở đây không chỉ về mặt công thức vật lí, toán học màcòn liên quan đến bản chất nhiều hiện tượng trong đời sống hàng ngày. ể giúphọc sinh học tốt môn Vật lí THPT nói chung và dao động điều hòa của con lắclò xo phần “ dao động cơ” Vật lí 12 nói riêng, mỗi giáo viên phải hình thành chohọc sinh phải có kỹ năng tư duy sáng tạo, phân tích, tổng hợp các hiện tượng. Từđó, đưa ra phương pháp để giải một bài toán Vật lí cụ thể cho mỗi chuyên đề,mỗi chương trong chương trình.2. ính cấp thiết của vấn đề Chính vì vậy, trong quá trình dạy học. Tôi nhận thấy rằng, “ Dao động điềuhòa” là một trong những phần rất quan trọng, đặc biệt hơn là việc “Sử dụng cácđịnh luật bảo toàn để giải một số bài toán trong dao động điều hòa của con lắclò xo” khi kích thích dao động bằng va chạm. ể hình thành kỹ năng cơ bản, rènluyện phương pháp vận dụng giải các bài tập có tính phức tạp, yêu cầu cao hơnđể chuẩn bị cho kì thi học sinh giỏi Vật lí cấp tỉnh THPT vào ngày 06/10/2020và kì thi Tốt nghiệp THPT năm học 2020-2021. Nên, tôi thực hiện đề tài “Sửdụng các định luật bảo toàn để giải một số bài toán trong dao động điều hòacủa con lắc lò xo” khi kích thích dao động bằng va chạm phần “ Dao động cơ”của Vật lí 12. Ầ : Ộ DU1. Thực trạng của vấn đề Hiện nay, việc kiểm tra đánh giá về kết quả giảng dạy và thi tốt nghiệpTHPT ( bằng hình thức trắc nghiệm khánh quan) nói chung; thi học sinh giỏi lớp12 ( bằng hình thức tự luận) của Sở D- T tỉnh Quảng trị nói riêng đối vớimôn Vật lí. iểm đáng lưu ý là nội dung kiến thức kiểm tra tương đối rộng, đòihỏi học sinh phải học kĩ, nắm vững toàn bộ kiến thức của chương trình, tránhhọc tủ, học lệch. Mặt khác, đối tượng học sinh trên địa bàn tuyển vào trườngTHPT Lê Lợi tương đối thấp hơn so với các trường bạn, nên việc giải bài toánVật lí đối với học sinh rất khó khăn cho mỗi chương, cho mỗi nội dung, cho mỗibài. Chính vì vậy, với mong muốn tìm được phương pháp giải các bài toán trắcnghiệm ( thi tốt nghiệp THPT), giải các bài toán tự luận( thi học sinh giỏi cấptỉnh lớp 12) một cách nhanh chóng linh hoạt đồng thời có khả năng trực quanhóa tư duy của học sinh và lôi cuốn được nhiều học sinh tham gia vào quá trình 3giải bài tập cũng như giúp một số học sinh không yêu thích hoặc không giỏimôn Vật lí cảm thấy đơn giản hơn trong việc giải các bài tập Vật lí. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Vật lí lớp 12; Ôn thi tốt nghiệp THPTvà bồi dưỡng học sinh giỏi văn hóa l2 môn Vật lí cấp tỉnh. Bằng kinh nghiệmthực tế, tôi đưa ra phương pháp “Sử dụng các định luật bảo toàn để giải một sốbài toán trong dao động điều hòa của con lắc lò xo” khi kích thích dao độngbằng va chạm phần “ Dao động cơ” của Vật lí 12 để nhằm nâng cao hiệu quảgiảng dạy bộ môn Vật lí cho học sinh lớp 12 trường THPT Lê Lợi.2. Mô tả, phân tích các giải pháp áp dụng sáng kiến2.1. Mô tả quy trình/quá trình thực hiện - Tìm hiểu đối tượng học sinh của trường; học sinh lớp 12A1; 12A3 trực tiếpmình giảng dạy. Dựa trên những khó khăn của học sinh việc giải bài toán “ Daođộng điều hòa của con lắc lò xo vận dụng các định luật bảo toàn” trong phần“ Dao động cơ” và trao đổi với các đồng nghiệp trong tổ chuyên môn. - iáo viên, nghiên cứu và đưa ra phương pháp giải. Vận dụng giải một số bàitoán minh họa và đưa ra một số bài toán tương tự tự giải.2.2. ội dung- giải pháp cụ thể - Hệ thống các công thức, kiến thức liên quan và phương pháp “Sử dụng cácđịnh luật bảo toàn để giải một số bài toán trong dao động điều hòa của con lắclò xo” khi kích thích dao động bằng va chạm. - Tập hợp các bài tập điển hình trong sách giáo khoa, sách bài tập, sách thamkhảo của phần “Dao động cơ” thuộc môn Vật lí lớp 12 THPT, các đề thi họcsinh giỏi văn hóa cấp tỉnh lớp 12 môn Vật lí trong những năm qua; Các đề luyệnthi, đề thi chính thức tốt nghiệp THPT và phân chúng thành các bài tập minhhọa, hướng dẫn giải, giúp học sinh nắm được phương pháp giải toán. 2.2.1. Kiến thức cơ bản cần nắm về con lắc lò xo a. Cấu tạo: Con lắc lò xo gồm một lò xo cóđộ cứng k, khối lượng không đáng kể,một đầu gắn cố định, đầu kia gắn với vật ...