Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Thiết kế và sử dụng sơ đồ trong dạy học phần Địa lí tự nhiên, Địa lí dân cư Việt Nam – chương trình lớp 12

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức môn học, thúc đẩy ham muốn học tập của học sinh, tăng cường khả năng vận dụng kiến thức vào đời sống để giải quyết các vấn đề thực tiễn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Thiết kế và sử dụng sơ đồ trong dạy học phần Địa lí tự nhiên, Địa lí dân cư Việt Nam – chương trình lớp 12 BÁOCÁOKẾTQUẢ NGHIÊNCỨU,ỨNGDỤNGSÁNGKIẾN 1.Lờigiớithiệu Hiệnnay,vấnđề đổimới phươngphápdạyhọc(PPDH) nóichungcũngnhư đổimớiPPDHmônĐịalínóiriêngđãđượ cphápchế hóatrongđiều28,LuậtGiáodục:“Phươ ngphápgiáodụcphổ thôngphảipháthuy tínhtíchcực,tự giác,chủ động,sángtạocủahọcsinh,phùhợpvớiđặc điểmcủatừnglớphọc,mônhọc;bồidưỡngphươngpháptự học,khả nănglàmviệctheonhóm;rènluyệnkĩnăngvậndụngkiếnthứcvàothực tiễn;tácđộngđếntìnhcảm,đemlạiniềmvui,hứngthúhọctậpchohọc sinh”.Dođó,việcdạyhọckhôngchỉdừnglại ở nhiệmvụtruyềnthụkiếnthứcmàquantrọnghơnlàdạychohọcsinhphươngpháptự học,tựchiếm lĩnhkiếnthức,biếtvậnd ụngvàogiảiquyếtcáctìnhhuốngthựctiễntrong cuộcsống. Như chúngtađãbiết,Địalílàmộtmônkhoahọctổnghợpvừamang tínhxãhội,vừamangtínhtựnhiên:nónghiêncứunhữngvấnđề phứctạptrongkhônggianlãnhthổ,trongđócácthànhphầngắnbóchặtchẽ với nhau,tácđộnglẫnnhau.VìvậytrongquátrìnhhọctậpbộmônĐịalí,họcsinhluônphảitìmhiểumốiliênhệ giữacácsự vật,hiệntượngtrongquá trìnhpháttriểnvàbiếnđổikhôngngừngcủachúng.Việchọctậpbộ mônĐịalígópphầnchohọcsinhnhậnth ứcđúngđắnvềvaitròcủatựnhiênvàconngườitrongcáchoạtđộngkinhtếxãhộitrênlãnhthổ. Tuynhiên,quath ựct ếgi ảngd ạyt ạitr ườngTHPT nhiềunămqua,tôinhậnthấy: Nhiềugiáoviênvàhọcsinhvẫnquanniệm:Địalílàmônhọcthuộclòng,chỉ cầnhọcthuộcbàilàđạtđiểmcao,khôngcầntư duynhư cácmônhọckhác.Dođóviệcdạycủathầyvàhọccủatròthườnglàgiảnggiải ghichépnênchưatạođượchứngthúchohọcsinh,chưapháthuyđượckhảnăng 1tư duy,sángtạo,chủ động;chưagiúpchohọcsinhnắmbắtđượcbảnchấtcáchiệntượngđịalí;đặcbiệtlàkhả năngphântích,tổnghợp,sosánhcòn yếu.  Họcsinhthườngchiasẻ rằngcácemgặprấtnhiềukhókhăntrongviệcghinhớkiếnthức:mộtphầnvìbàidài,lượngkiếnthứcthôngtintrongmỗibàilàrấtnhiều;mộtphầnvìcácemcóquáítthờigiantrongđiềukiệnlịchhọctập,thicử,hoạtđộngngoạikhóadàyđặc.Ngaycả khihọcthuộc từngbàitheonhiệmvụ giáoviêngiaosaumỗitiếthọc,thìđếnkhikiểmtra đánhgiánhiềubàitrongcácđề thitổnghợp(như thihọckỳ,thikhảosátchuyênđề,thihọcsinhgiỏi…)cácemlạibịquênrấtnhiềukiếnthức,đúnglà“họcsauquêntrước”,họcbàinàythìquênbàikia.Thựctếchothấy,ngaycảmộtsốhọcsinhchămchỉnhưngkếtquảhọctậpvẫnthấpvìcácemthường họcbàinàobiếtbàiđấy,khôngbiếtliênkếtcáckiếnthứcvớinhau,không biếtvậndụngkiếnthứcđãhọcphầntrướcvàophầnsau.Phầnlớnhọcsinhkhiđọcsáchhoặcnghegiảngtrênlớpkhôngbiếtcáchtự ghichépđể lưuthôngtin,lưukiếnthứctrọngtâmvàotrínhớcủamình. TrongchươngtrìnhsáchgiáokhoamônĐịalíhiệnnay,cácloạisơđồđượcthiếtkếvàđưavàokhánhiềubàihọckhácnhau,nhưmộtkênhhìnhbêncạnhtranh ảnh/biểuđồ để giáoviênvàhọcsinhcóthể sử dụngtrongquá trìnhkhaitháckiếnthứcmới.Tuynhiên,việckhaithácvàsửdụngcácsơđồđócònhạnchế,hiệuquảsửdụngchưacao. Xuấtpháttừ nhữnglýdotrêncùngvớiquanđiểmchorằngcóthể sửdụngsơđồtưduyvàodạyhọcnhưmộtcôngcụ,phươngtiệngiúpquátrìnhdạyhọctrở nênphongphú,sinhđộnghơn;tôi mạnhdạnđưarasángkiến“ThiếtkếvàsửdụngsơđồtrongdạyhọcphầnĐịalítựnhiên,Địalídân cư ViệtNam– chươngtrình lớp 12” vàápdụngvàothựctiễndạyhọctạitrườngTHPTNguyễnViếtXuân.QuaviệcthiếtkếvàsửdụngsơđồtrongdạyhọcmônĐịalí,tôimuôngiúphocsinhnămv ́ ̣ ́ ưngkiênth ̃ ́ ưcmônhoc,thúcđ ́ ̣ ẩyham 2muốnhọctậpcủahọcsinh,tăngcườngkhảnăngvậndụngkiếnthứcvàođờisốngđểgiảiquyếtcácvấnđềthựctiễn. Trênthựctếđãcómộtsốtàiliệu,báocáochuyênđềhoặcsángkiếncủa cácnhàsư phạmhọcvàđồngnghiệptạicácđịaphươngkhácnhaunghiêncứuvềphươngphápsửdụngsơđồtronggiảngdạybộmônĐịalíởcáccấphọckhácnhau.Vídụ: +“Sửdụngsơđồtưduytrongdạyhọcđịalílớp12” –luậnvănthạcsĩKhoahọcgiáodụccủaNguyễnĐìnhTuấn. + “Xâydựngvàsử dụngsơ đồ trongdạyhọcđịalí” –BùiVănTiến,trườngTHPTBuônMêThuột. Tuynhiên,cácđề tài,bàiviếttrênchủ yếuđề cậpđếnnhữngđịnh hướngsửdụngsơđồtrongquátrìnhdạyhọcchungcủacảmộtkhối,nêncòn mangtínhlíluận,hànlâmvàchungchung,số lượngvídụ minhhọachưa nhiều,vàchưacóbàiviếtnàođisâuvàoriêngchủ đề “Địalítự nhiên,địalídâncưViệtNam”củachươngtrìnhĐịalílớp12.Banthântôixinđ ̉ ượctiêń hanhnghiênc ̀ ưumôtcachcuthêv ́ ̣ ́ ̣ ̉ ềviệcthiếtkếvàsử dụngsơđồtrongdạy họcmônĐịalí12chủđềĐịalítựnhiênvàđịalídâncư.Tôilựachọn2chủđềnàyvì:“Địalítựnhiên”lànộidungkhó,chiếmtới1/3lượngkiếnthứccủa chươngtrìnhlớp12,họcsinhphảitiếpcậnchủđềnàyngaytừđầunămhọcvànólànềntảngđể nắmđượckiếnthứcphầnđịalícácngànhvàcácvùngkinhtếsẽ học ởphầnsau;còn“Địalídâncư”tuychỉ chiếmthờilượngnhỏtrongchươngtrìnhnhưnglàphầnnộidungcótínhvậndụngvàothựctiễncao (đặcbiệtlàvấnđềlaođộ ...