Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tích hợp kiến thức văn học vào giảng dạy một số bài trong chương trình lịch sử Việt Nam lớp 12

Sáng kiến kinh nghiệm THPT "Tích hợp kiến thức văn học vào giảng dạy một số bài trong chương trình lịch sử Việt Nam lớp 12" góp phần khắc sâu kiến thức lịch sử cho học sinh. Đồng thời làm cho bài giảng lịch sử trở nên hấp dẫn, tăng cường hứng thú học tập cho học sinh, khắc phục tính khô khan, khó hiểu của sự kiện lịch sử, giúp các em chủ động nắm bắt tri thức một cách toàn diện và hiệu quả hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tích hợp kiến thức văn học vào giảng dạy một số bài trong chương trình lịch sử Việt Nam lớp 12 PHẦN MỞ ĐẦUI. Lí do chọn đề tài: “ Dòng chảy lịch sử là bất tận, nó tạo nên sức mạnh bất diệt của một dân tộc”.Qủa thật, trong các bộ môn ở trường THPT thì lịch sử là một môn học có một vị trívô cùng quan trọng trong việc giáo dục chủ nghĩa yêu nước, các giá trị truyềnthống và cách mạng, góp phần xây dựng nhân cách và bản lĩnh con người. Đồngthời học lịch sử còn giúp học sinh có cái nhìn toàn diện hơn về quá khứ, rút ra đượcnhững kinh nghiệm quý báu cho hiện tại và từ đó có thái độ ứng xử đúng đắn trongcuộc sống.Thế nhưng một nghịch lí đáng buồn là hiện nay thế hệ trẻ, những chủ nhân tươnglai của đất nước lại quay lưng lại với môn học này vì rất nhiều lí do: như nội dungchương trình chưa hấp dẫn, còn nặng về kiến thức hàn lâm , ít có cơ hội việc làmtrong tương lai… Ngoài ra, theo tôi còn có lý do không nhỏ xuất phát từ phía ngườidạy bộ môn lịch sử, đó là việc dạy chay, đọc chép đã biến giờ học lịch sử thành mộtgiờ học nhàm chán đối với học sinh đương độ tuổi hiếu kỳ , ham thích yếu tố mớilạ. Vậy dạy học như thế nào để đạt được hiệu quả tốt nhất là điều mong muốn củatất cả thầy cô giáo chúng ta. Muốn thế phải đổi mới phương pháp dạy học. Ngườigiáo viên phải tổ chức một cách linh hoạt các hoạt động của học sinh từ khâu đầutiên đến khâu kết thúc giờ học. Để hoàn thành nhiệm vụ này đòi hỏi giáo viên dạysử không chỉ có kiến thức vững vàng về chuyên môn mà cần phải có hiểu biết rộngvề các bộ môn khoa học khác để vận dụng vào bài giảng lịch sử. Việc sử dụng tàiliệu tham khảo trong quá trình dạy học lịch sử hết sức cần thiết, giúp giáo viên làmrõ nội dung sách giáo khoa, kích thích sự hứng thú, chủ động học tập của học sinh,góp phần nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn lịch sử. Có nhiều loại tài liệutham khảo mà ta có thể sưu tầm để nghiên cứu và phục vụ tốt cho việc dạy học lịchsử ở trường phổ thông như : Tài liệu văn học, tài liệu về các tác phẩm nghệ thuậtnhư hội hoạ, kiến trúc, điêu khắc, sân khấu, điện ảnh…Trong đó, các tác phẩm vănhọc là nguồn tư liệu quan trọng đối với việc dạy học lịch sử, có ý nghĩa to lớn tronggiáo dục, giáo dưỡng và góp phần hình thành nhân cách cho học sinh. Với mongmuốn sẽ góp phần giúp giáo viên nâng cao hiệu quả giờ dạy lịch sử, học sinh tíchcực chủ động trong việc tiếp thu lĩnh hội kiến thức của bài học, tôi xin mạnh dạnchon đề tài: “ TÍCH HỢP KIẾN THỨC VĂN HỌC VÀO GIẢNG DẠY MỘTSỐ BÀI TRONG CHƯƠNG TRÌNH LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP 12”II. Mục tiêu của đề tài:Bằng những áng thơ văn cô đọng, súc tích, những hình tượng văn học cụ thể, sinhđộng góp phần khắc sâu kiến thức lịch sử cho học sinh. Đồng thời làm cho bàigiảng lịch sử trở nên hấp dẫn, tăng cường hứng thú học tập cho học sinh, khắc phụctính khô khan, khó hiểu của sự kiện lịch sử, giúp các em chủ động nắm bắt tri thứcmột cách toàn diện và hiệu quả hơn.III. Đối tượng nghiên cứu: 1Phương pháp tích hợp kiến thức văn học vào giảng dạy lịch sử Việt Nam lớp 12 tậptrung ở các bài: Bài 12- Chương I; Bài 16- Chương II; Bài 17, bài 18, bài 20-Chương III; Bài 22, bài 23 – Chương IV.IV. Đối tượng khảo sát và thực nghiệm: Học sinh lớp 12- Trường THPT Vĩnh Linh và một số bài trong phần lịch sử ViệtNam lớp 12V. Phương pháp nghiên cứu:- Phương pháp thu thập tài liệu: Tiến hành sưu tầm các bài thơ, văn… có liên quanvới nội dung các bài lịch sử thuộc phạm vi nghiên cứu của đề tài. Chọn lựa, phânloại các kiến thức thơ, văn phù hợp với yêu cầu, phương pháp giảng dạy Lịch sửtheo từng mảng.- Biên soạn theo chủ đề lịch sử: Soạn giáo án khai thác, vận dụng các kiến thức đóvào từng bài lịch sử đã lựa chọn.- Phương pháp thực nghiệm: + Thao giảng, dự giờ, trao đổi ý kiến với các đồng nghiệp trong quá trình dạy. + Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả+ Áp dụng kinh nghiệm, phương pháp mới trên lớp học.- Phương pháp phân tích, tổng hợp, đánh giá kết quả ban đầu để điều chỉnh bổsung, kiểm tra đánh giá cuối cùng và hoàn chỉnh công việc.VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu- Phạm vi:Các tài liệu văn học liên quan đến lịch sử rất phong phú. Trong điều kiệncho phép, tôi chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài là: Khai thác kiến thứcthơ,văn vào việc giảng dạy một số bài lịch sử Việt Namlớp 12 trong giai đoạn1919-1975.- Kế hoạch nghiên cứu: Đề tài được nghiên cứu từ tháng 9/2019 đến tháng 6/20202 PHẦN NỘI DUNGI. Cơ sở lí luận: Bộ môn lịch sử ở trường phổ thông cung cấp cho học sinh những tri thức ởnhiều lĩnh vực của đời sống xã hội trong quá trình phát triển của lịch sử dân tộc vàthế giới. Do đó việc dạy học tích hợp liên môn sẽ góp phần bổ sung , hỗ trợ và làmsáng rõ hơn kiến thức môn lịch sử. Ngoài các nguồn tư liệu lịch sử như hiện vật,văn tự cổ… việc sử dụng các tác phẩm văn học cũng có tác dụng rất lớn trong dạyhọc lịch sử. Xưa nay, người ta thường nói “Văn – sử bất phân”, giữa văn học và sử họccó mối quan hệ khăng khít với nhau. Các tác phẩm văn học là nguồn tư liệu quantrọng đối với việc dạy học lịch sử, có ý nghĩa to lớn trong giáo dục, giáo dưỡng.Không ít tác phẩm văn học, tự nó là một tư liệu lịch sử. Vận dụng các tác phẩm vănhọc góp phần làm cho bài giảng sinh động, hấp dẫn, nâng cao hứng thú học tập củahọc sinh, khắc phục tính khô khan, khó hiểu của sự kiện lịch sử.II. Thực trạng vấn đề nghiên cứuII.1.1 Thuận lợi- Ban giám hiệu nhà trường tạo mọi điều kiện thuận lợi về trang thiết bị vật chấtgiúp tôi có điều kiện để thực hiện đề tài.- Hàng năm, sở giáo dục đào tạo Quảng Trị tổ chức cho giáo viên giảng dạy đi tậphuấn về đổi mới phương pháp dạy học. Đặc biệt, trong thời gian gần đây sở giáodục vừa tổ chức tập huấn cho giáo viên về dạy học tích hợp liên môn.- Học sinh có thể tìm kiếm nguồn tư liệu văn h ...