Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tính oxi hóa của ion nitrat trong môi trường axit

Sáng kiến kinh nghiệm THPT "Tính oxi hóa của ion nitrat trong môi trường axít" với mục tiêu giúp học sinh chỉ ra được những nội dung cần nắm vững để giải loại bài tập này được nhanh hơn, dễ hiểu hơn, đem lại kết quả cao nhất trong quá trình làm bài tập trắc nghiệm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tính oxi hóa của ion nitrat trong môi trường axitTÊN ĐỀ TÀI: TÍNH OXI HÓA CỦA ION NITRAT TRONG MÔI TRƯỜNG AXIT A. MỞ ĐẦUI. Lý do chọn đề tài Trong những năm gần đây, trong các đề thi đại học, cao đẳng luôn có những bàitập khó để học sinh “chinh phục” nhằm lấy điểm cao. Một trong các dạng bài tậpquan trọng đó là dạng bài tập vận dụng cao về ion NO 3- trong môi trường H+, họcsinh sẽ gặp rất nhiều khó khăn để tìm ra hướng giải loại bài tập này. Khi giải loạibài tập này yêu cầu học sinh phải có tư duy cao và vận dụng thành thạo các địnhluật bảo toàn trong hóa học, phân tích đúng hướng. Bài tập tính oxi hóa của ionnitrat trong môi trường axít là loại bài tập khó, yêu cầu đặt ra là học sinh phải nắmchắc bản chất các quá trình để có khả năng biến đổi linh hoạt. Với những lý do trên, tôi chọn đề tài “Tính oxi hóa của ion nitrat trong môitrường axít”, với hi vọng mang lại cho các em học sinh lớp11, 12 một số kinhnghiệm trong việc giải bài tập loại này được tốt hơn.II. Mục đích nghiên cứu Chỉ ra được những nội dung cần nắm vững để giải loại bài tập này được nhanhhơn, dễ hiểu hơn, đem lại kết quả cao nhất trong quá trình làm bài tập trắc nghiệm.III. Đối tượng nghiên cứu Học sinh khối 11,12 có năng lực học môn Hóa học tốt.IV. Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu bản chất: các quá trình xảy ra, các định luật bảo toàn thường sửdụng, vai trò của ion H+ trong quá trình, công thức tính nhanh số mol H + phản ứng,phân tích dự đoán dung dịch thu được. . Khảo sát học sinh để phân loại các đối tượng sao cho phù hợp với mỗi mức độcủa bài tập đưa ra. Xây dựng phương pháp giải cụ thể cho một số bài tập.V. Phạm vi nghiên cứu Từ tháng 9/2018 đến 6/2020: Trong thời gian này vừa nghiên cứu, vừa áp dụngbồi dưỡng học sinh giỏi và ôn thi trung học phổ thông quốc gia trong năm học2019-2020. Đề tài này tôi đã xây dựng và báo cáo chuyên đề Hóa học cấp cụm Vĩnh Linh-Gio Linh vào ngày 01/11/2019 tại trường THCS & THPT Cồn Tiên. B. NỘI DUNGI. Cơ sở lí luận Đối với dạng bài tập tính oxi hóa của ion nitrat trong môi trường axít, việc viếtphương trình để giải là rất phức tạp, đôi khi còn gặp nhiều rắc rối trong quá trìnhgiải toán. Điều quan trọng nhất đối với học sinh là phải phân tích được đề bài, xâydựng được sơ đồ tổng quát của bài toán. Kỹ năng giải toán hoá học chỉ được hình thành khi học sinh nắm vững lýthuyết, nắm vững các kiến thức về tính chất hoá học của chất, biết vận dụng kiếnthức vào giải bài tập. Học sinh phải hình thành được một mô hình giải toán, cácbước để giải một bài toán, kèm theo đó là phải hình thành ở học sinh thói quenphân tích đề bài và định hướng được cách làm đây là một kỹ năng rất quan trọngđối với việc giải một bài toán hóa học. Do đó, để hình thành được kỹ năng giảinhanh loại bài tập này thì ngoài việc giúp học sinh nắm được bản chất của các quátrình xãy ra thì giáo viên phải hình thành cho học sinh một phương pháp giải nhanhbên cạnh đó rèn luyện cho học sinh tư duy định hướng khi đứng trước một bài toánvà khả năng phân tích đề bài.Chính vì vậy việc rèn luyện cho học sinh các phương pháp giải nhanh bài tập NO 3-trong môi trường H+để giúp học sinh định hướng đúng, xử lý nhanh khi làm bài tậploại này là điều rất cần thiết, nó giúp học sinh có tư duy khoa học khi học tập hoáhọc nói riêng và các môn học khác nói chung nhằm nâng cao chất lượng dạy học.II. Thực trạng vấn đề nghiên cứuII.1. Thuận lợi- Trong quá trình thực hiện đề tài sáng kiến kinh nghiệm bản thân tôi đã được thamkhảo rất nhiều nguồn tư liệu thông tin thông qua các tài liệu sách báo, mạnginternet. Ngoài ra còn có sự giúp đỡ, góp ý nhiệt tình của bạn bè, đồng nghiệptrong và ngoài trường.- Trong quá trình còn đi học cho đến khi là giáo viên bản thân tôi đã luôn tìm tòi,học hỏi và sưu tầm được một nguồn bài tập phong phú.-Nội dung trong sáng kiến kinh nghiệm lần này bản thân tôi đã áp dụng, lồng ghépvào quá trình giảng dạy và thấy đạt hiệu quả cao trong dạy học, làm cho các emthấy thích thú với môn học và chất lượng học tập của các em đã có sự nâng lên,điều đó đã thúc đẩy tôi thực hiện nội dung sáng kiến này.II.2. Khó khăn.- Kỹ năng giải bài tập hóa học của học sinh còn yếu.-Chuyên đề này chỉ sử dụng để dạy cho những học sinh khá, giỏi.- Khi gặp bài toán dạng này thông thường học sinh sẽ gặp nhiều khó khăn trongviệc tìm hướng giải quyết. Nhiều bài tập trong các đề thi đại học các em thườngkhông làm vì thấy phức tạp.III. MỘT SỐ NỘI DUNG LƯU Ý KHI GIẢI BÀI TOÁN TÍNH OXI HÓACỦA ION NITAT TRONG MÔI TRƯỜNG AXÍTKhi cho hỗn hợp các chất (kim loại, muối, oxit của kim loại) tác dụng với dungdịch HNO3 (hoặc gián tiếp tạo môi trường (H+, NO3-) thì thường gặp bài toán cóthể mô tả bằng sơ đồ tổng quát như sau:III.1. Các quá trìnha. Quá trình oxi hóa-Thông thường là các quá trình nhường e của kim loại, ion kim loại, phi kim,...VD: M → M ...