Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức dạy học môn Địa lí lớp 12 THPT theo định hướng phát triển năng lực

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Tổ chức dạy học môn Địa lí lớp 12 THPT theo định hướng phát triển năng lực" nhằm xác định một số hình thức tổ chức dạy học phát triển năng lực học sinh trong dạy học địa lí lớp 12 có tính khoa học, thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học địa lí ở trường phổ thông và thực hiện mục tiêu chương trình GDPT 2018.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức dạy học môn Địa lí lớp 12 THPT theo định hướng phát triển năng lực SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tàiTỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN ĐỊA LÍ 12 THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC (Môn: Địa lí) Người thực hiện: Nguyễn Hoàng Tuấn Tổ: Xã hội Năm thực hiện:2022 Điện thoại: 0977.192.006 1 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀI. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong những năm gần đây, dạy học nói chung và dạy học địa lí nói riêngđang đứng trước yêu cầu đổi mới cả về nội dung và PPDH. Điểm nổi bật đó đượcthể hiện qua nhiều văn kiện quan trọng của Đảng, Nhà nước về GD&ĐT với triết lílà “lấy việc hình thành NL người học làm trung tâm, làm mục tiêu đào tạo thay chotruyền thụ kiến thức”. Từ đó, có thể định hình một cách tổng quát trọng tâm và bảnchất của Đổi mới hiêṇ nay là chuyển từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực. Trong cuộc cách mạng cộng nghệ 4.0, nguồn tri thức đến với học sinh rất đadạng, phong phú, HS có thể tự học nếu biết được cách học, và GV ở thế kỷ nàyphải có năng lực hướng dẫn cho HS, để HS tự tìm tòi lấy nội dung cần học và ápdụng vào thực tiễn không ngừng thay đổi. Vì vậy, đào tạo năng lực cho người họclà mục tiêu cao nhất và cần thiết để người học có thể khẳng định được mình trongcộng đồng phức tạp, đa dạng và đổi thay, tạo ra thích ứng cao với mọi hoàn cảnh. Tuy nhiên, trên thực tế, việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực ởtrường THPT cũng là vấn đề đang còn mới mẻ, chưa có tiền lệ và mặt khác, quátrình triển khai áp dụng chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới lạiđang cận kề. Với cách tiếp cận giảng dạy truyền thống hiện có, liệu GV có đủ khảnăng để thực hiện các mục tiêu dạy học mà chương trình giáo dục phổ thông mônĐịa lí đã đề ra: “Chương trình môn Địa lí giúp học sinh hình thành, phát triển nănglực địa lí – một biểu hiện của năng lực khoa học; đồng thời góp phần cùng các mônhọc và hoạt động giáo dục khác phát triển ở học sinh các phẩm chất chủ yếu vànăng lực chung đã được hình thành trong giai đoạn giáo dục cơ bản, đặc biệt là tìnhyêu quê hương, đất nước; thái độ ứng xử đúng đắn với môi trường tự nhiên, xã hội;khả năng định hướng nghề nghiệp; để hình thành nhân cách công dân, sẵn sàngđóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Trước bối cảnh đó, đòi hỏi người giáo viên cần phải có ngay những cách thứctổ chức dạy học phát triển năng lực, cũng như tiếp cận, đón đầu việc thực hiệnchương trình mới, với hy vọng có thể giúp học sinh vận dụng được các kiến thứcđịa lí vào đời sống thực tiễn, khơi dậy lòng say mê và phát triển năng lực sáng tạo. Với những lí do đó, cùng với những kinh nghiệm bản thân có được, tôi mạnhdạn đưa ra một vài kinh nghiệm “Tổ chức dạy học môn Địa lí lớp 12 THPT theođịnh hướng phát triển năng lực” để góp phần giải quyết những khó khăn trên, đápứng mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông môn Địa lí mới, góp phầnnâng cao chất lượng dạy học môn Địa lí THPT, nhất là môn Địa lí lớp 12.II. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU1. Mục đích 2Xác định một số hình thức tổ chức dạy học phát triển năng lực học sinh trong dạyhọc địa lí lớp 12 có tính khoa học, thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả dạy họcđịa lí ở trường phổ thông và thực hiện mục tiêu chương trình GDPT 2018.2. Nhiệm vụ - Nghiên cứu những cơ sở lí luận và thực tiễn việc tổ chức dạy học PTNLtrong dạy học địa lí 12. Từ đó xác định các hình thức tổ chức dạy học PTNL cótính khoa học, dễ làm, dễ vận dụng, mang lại hiệu quả cao trong dạy học địa lí 12. - Tiến hành TNSP kiểm chứng tính khả thi và hiệu quả của sáng kiến.III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Tổ chức dạy học theo định hướng phát triển NL cho HS qua môn Địa lí 12. - Vận dụng đối với HS 12 trường THPT Quỳ Hợp 2 – huyện Quỳ Hợp.IV. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU Việc tổ chức dạy học theo định hướng năng lực đã có nhiều tác giả quan tâm,dày công nghiên cứu cả trong nước và trên thế giới. Thế giới đã và đang thiết kế chương trình giáo dục, nội dung giáo dục,phương pháp dạy học theo hướng tiếp cận năng lực, xây dựng hệ thống các nănglực chung, năng lực chuyên biệt cho từng môn học. Ở Việt Nam, đã có nhiều công trình nghiên cứu của các nhà giáo dục dạy họctheo định hướng PTNL, đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng PTNL, đổi mớiphương pháp day học bộ môn ở trường phổ thông, … Các nghiên cứu này được đềcập thông qua các công trình nghiên cứu khoa học, sách, tạp chí, luận văn, … Tuy nhiên, các tài liệu đó chỉ đề cập đến những khái niệm, phân loại, cácbước dạy học theo hướng PTNL chứ chưa đi sâu nghiên cứu về tổ chức dạy họcĐịa li lớp 12 theo định hướng PTNL với các hình thức, ví dụ và vận dụng cụ thể. Trên cơ sở kế thừa, phát triển các đề tài nghiên cứu trước đó, vận dụng vào đềtài này để đưa ra các hình thức tổ chức dạy học phát triển năng lực cho HS thôngqua day học Địa lí lớp 12 THPT nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn địa lí ởtrường THPT nói chung và trường THPT Quỳ Hợp 2 nói riêng.V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết Tiến hành thu thập tài liệu qua sách, báo, các văn bản liên quan đến đề tài.Trên cơ sở đó để phân tích, tổng hợp và rút ra những vấn đề cần thiết của đề tài.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Trong quá trình nghiên cứu, bản thân sử dụng các phương pháp như: điều tra,khảo sát, quan sát sản phẩm, tổng kết kinh nghiệm,…Đó là những cơ sở cho việctriển khai cũng như khả năng ứng dụng của đề tài. 3 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨUCHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA TỔ CHỨC DẠY HỌCPHÁT TRIỂN ...