Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Vận dụng phương pháp chia nhỏ để giải một số bài tập vật lí

Mục tiêu của đề tài là dùng phương pháp chia nhỏ để phân tích và giải một số bài tập vật lí điển hình. Từ đó, vận dụng trong quá trình dạy học, đặc biệt là quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi. Qua việc nắm bắt được phương pháp này, học sinh sẽ có cách nhìn toàn diện hơn trong việc phân dạng, phân tích và giải các bài tập vật lí.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Vận dụng phương pháp chia nhỏ để giải một số bài tập vật lí VẬNDỤNGPHƯƠNGPHÁPCHIANHỎĐỂGIẢIMỘTSỐBÀITẬPVẬT LÍ A. PHẦNMỞĐẦU I.Lýdochọnđềtài Giảibàitậplàcôngviệchếtsứcquantrọngtrongquátrìnhdạyhọcmônvậtlí.Quamỗibàitậpgiúphọcsinhrènluyệnkhảnăngtưduyvàhiểurõhơnbảnchấtvậtlítrongmỗibàitoán.Trongquátrìnhgiảngdạy,đặcbiệtlàquátrìnhbồidưỡnghọcsinhgiỏi,khigặpcácdạngbàitậptrongđócácquátrìnhvậtlídiễnra mộtcáchphứctạp,nếuchúngtanhìnnhậnbàitoánnàymộtcáchtổngthểđể giảithìrấtkhókhăn.Để giảiđượcnhữngbàitậpở dạngnàychúngtacóthể sử dụng mộtphươngpháp,gọilàphươngphápchianhỏ.Đâylàmộtphươngpháptưduytừnghiêncứutừngbộphậnđếnkháiquáttổngthể.Dùngphươngphápnàycóthểgiảiquyếtmộtcáchnhanhchóngcácquátrìnhvậtlíphứctạpnhờcácquyluậtvậtlímàchúngtađãquenbiếtlàmchovấnđềtrởnênđơngiản. II.Mụctiêu,nhiệmvụcủađềtài Trongđềtàinghiêncứunày,tôisẽdùngphươngphápchianhỏđểphântích vàgiảimộtsố bàitậpvậtlíđiểnhình.Từ đó,vậndụngtrongquátrìnhdạyhọc,đặcbiệtlàquátrìnhbồidưỡnghọcsinhgiỏi.Quaviệcnắmbắtđượcphươngpháp này,họcsinhsẽcócáchnhìntoàndiệnhơntrongviệcphândạng,phântíchvàgiải cácbàitậpvậtlí. III.Đốitượngnghiêncứu Phươngphápchianhỏ(cósửdụngtíchphânvàviphân). Mộtsốbàitậpvậtlýcóthểsửdụngphươngphápchianhỏđểgiải. IV.Giớihạn,phạmvicủađểtài 1 Để tàichỉ nghiêncứucáchgiảimộtsố bàitậpvề cơ học,nhiệthọccủa chươngtrìnhlớp10vàphầnđiệntíchđiệntrường,cảm ứngđiệntừ củachươngtrìnhlớp11. 2 B. GIẢIQUYẾTVẤNĐỀ I.Cơsởlýluận Phươngphápchianhỏ làphươngpháp chiatoànbộ quátrìnhthànhrất nhiềucácquátrìnhnhỏ (gọilàquátrìnhnguyêntố)màmỗiquátrìnhnguyêntố đó đềutuântheocùngmộtquyluậtvậtlí.Nhưvậy,chúngtachỉcầnphântíchmộtquá trìnhnguyêntố,sauđódùngphươngpháptoánhọchoặcngoạisuyvậtlícóthểdễ dàngtìmrakếtquả.Dùngphươngphápnàygiúphọcsinhsuyxétlạicácquyluật, củngcố,nângcaokiếnthức,nângcaonănglựcgiảibàitậpvậtlí. Để vậndụngthànhcôngphươngphápchianhỏ tacóthể sử dụngphương phápviphânhoặctíchphântrongtoánhọcđểtìmrakếtquảcủabàitoán.1. Phươngphápviphân. Khigiảibằngphươngphápviphântaxácđịnhcácđạilượngvậtlítrongmột quátrìnhnguyêntố (vídụ:phântíchlựctácdụnglênmộtphẩntử nhỏ),khiđó trongkếtquảcuốicùngkhôngcómặtcácphầntửnhỏđó. 2. Phươngpháptíchphân. Khigiảibằngphươngpháptíchphânngườitatiếnhànhlấytheotổngcác phầntửnhỏ,đồngthờitậndụngtínhchấtđốixứngcủabàitoán,chúýtránhtối đaviệclấytíchphântrựctiếp. Cầnlưuýrằnghaiphươngphápnàyítkhitáchrờinhaumàthườngliênhệ chặtchẽvớinhau. II.Cơsởthựctiễn Trongquátrìnhbồidưỡnghọcsinhgiỏitôiđãvậndụngđề tàinàyvàođội tuyểnhọcsinhgiỏilớp10và11vàthuđượckếtquảnhưsau: Độituyển Trướckhiáp Saukhiápdụngđềtài dụngđềtài %H/Sbiếtvận %H/Schưabiết %H/Svận %H/Schưavận 3 dụngphương vậndụng dụngtốt tốtdụng phápchianhỏ phươngpháp phươngpháp phươngpháp chianhỏ chianhỏ chianhỏLý10 0% 100% 80% 20%Lý11 0% 100% 100% 0% Từ bảngkhảosáttrênvàkếtquả củacácđộituyểntrongkỳ thihọcsinhgiỏitỉnhnhữngnămquacủađơnvịnơitôicôngtácchothấyhiệuquảcủađềtàilàrấttốt. III.Giảimộtsốbàitậpbằngphươngphápchianhỏ Bàitoán1.MộtxíchsắttiếtdiệnđềuđượctreocốđịnhvàođỉnhAcủamộtbáncầu,đầuBcủaxíchsắtvừađủchạmđất(hìnhvẽ).BiếtbáncầucóbánkínhR,khốilượngxíchsắttrênđơnvịđộdàilà,bỏquamasátgiữaxíchvàmặtcầu.TìmlựckéoTmàđầuAphảichịu. Giải Nếuxéttoànbộxíchsắtthìkhôngthểbỏquachiềudàicủanónênkhôngthểxemtoànbộ xíchsắtlàmộtchấtđiểmđược.Để phântíchtìnhtrạngchịulựccủa dâyxích,tachiadâ ...