Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập hóa học để rèn luyện kỹ năng quan sát cho học sinh nhằm nâng cao hiệu quả trong dạy học Hóa học 11 - Chương trình giáo dục phổ thông mới

Sáng kiến "Xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập hóa học để rèn luyện kỹ năng quan sát cho học sinh nhằm nâng cao hiệu quả trong dạy học Hóa học 11 - Chương trình giáo dục phổ thông mới" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ hơn tác dụng của bài tập Hóa học, thông qua đó giúp giáo viên rèn luyện cho học sinh kĩ năng quan sát nhằm nâng cao chất lượng dạy học Hóa học - Chương trình giáo dục phổ thông mới ở trường THPT.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập hóa học để rèn luyện kỹ năng quan sát cho học sinh nhằm nâng cao hiệu quả trong dạy học Hóa học 11 - Chương trình giáo dục phổ thông mới SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG THPT BẮC YÊN THÀNH ĐỀ CƯƠNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài RÈN LUYỆN KỸ NĂNG QUAN SÁT CHO HỌC SINHTHÔNG QUA VIỆC SỬ DỤNG BÀI TẬP HÓA HỌC 11 - CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC HÓA HỌC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Người thực hiện: Nguyễn Thị Hoà NGHỆ AN – 2024 1 MỤC LỤCDANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 2PHẦN I: MỞ ĐẦU1. Lí do chọn đề tài Tư duy thường sẽ được bắt đầu từ những điều tri giác được vậy có thể nói rằngđiểm khởi đầu của tư duy trong quá trình dạy học chính là sự tri giác. Quy luật nhậnthức chỉ ra rằng: Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượngđến thực tiễn là con đường biện chứng của sự nhận thức. Và thực chất sự tri giác cóđược nhờ vào các giác quan cảm nhận trực tiếp trong đó có quan sát. Vấn đề sẽ trởnên khó khăn rất nhiều nếu khâu này bị khiếm khuyết và điều đó cũng cho ta thấytầm quan trọng của việc quan sát nói chung và đặc biệt quan sát trong khi học hóahọc. Vì vậy, để hình thành và phát triễn năng lực nhận thức cho học sinh cần rènluyện cho học sinh có được kĩ năng quan sát Trong bất kỳ lĩnh vực nào, từ nghiên cứu, y tế, khoa học, công nghệ, dịch vụ…đều đòi hỏi ở nhân sự phải có kỹ năng quan sát, quan sát giúp con người nhận ra bảnchất của vấn đề nhanh chóng, từ đó đưa ra những phương pháp, ý tưởng thích hợpnhất. Quan sát là một kỹ năng bởi nó không đơn thuần phụ thuộc vào thị giác mà nócòn có thể rèn luyện để phát triển hơn nữa. Và rèn luyện các kỹ năng mềm trong đócó kỹ năng quan sát sẽ giúp ích rất nhiều cho sự phát triển của bản thân Hóa học là ngành khoa học nghiên cứu về thành phần, cấu trúc, tính chất và sựbiến đổi của các chất. Xuất phát từ đặc điểm trên, việc xây dựng chương trình mônHóa học 2018 được nhấn mạnh qua quan điểm phát huy tính tích cực của học sinhbằng cách sử dụng các phương pháp giáo dục góp phần phát huy tính tích cực, chủđộng, sáng tạo, nhằm hình thành năng lực nhận thức hóa học cho học sinh. Trong thời gian qua, đã có nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu đến vai trò củabài tập hóa học trong dạy học ở trường THPT. Một số tác giả đã nghiên cứu vềphương pháp giải BTHH, sử dụng BTHH nhằm phát triển tư duy, kiến thức thựchành thí nghiệm cho HS ở trường THPT. Tuy nhiên, việc nghiên cứu về xây dựngvà sử dụng hệ thống bài tập hóa học để rèn luyện kỹ năng quan sát cho học sinhnhằm nâng cao hiệu quả trong dạy học Hóa học 11 - Chương trình giáo dục phổthông mới là chưa có. Xuất phát từ những nội dung trên, tôi chọn đề tài có nội dung :“Xây dựng và sửdụng hệ thống bài tập hóa học để rèn luyện kỹ năng quan sát cho học sinh nhằmnâng cao hiệu quả trong dạy học Hóa học 11 - Chương trình giáo dục phổ thôngmới”.2. Mục đích nghiên cứu Làm rõ hơn tác dụng của bài tập Hóa học, thông qua đó giúp giáo viên rènluyện cho học sinh kĩ năng quan sát nhằm nâng cao chất lượng dạy học Hóa học -Chương trình giáo dục phổ thông mới ở trường THPT.3. Nhiệm vụ nghiên cứu+ Nghiên cứu cơ sở lí luận của đề tài: 3 - Các phương pháp dạy học tích cực; các văn kiện của đại hội Đảng liên quanđến Chương trình giáo dục phổ thông mới. - Vai trò và tác dụng của bài tập Hóa học để rèn kỹ năng quan sát cho HS nhằmnâng cao việc dạy học Hóa học - Chương trình giáo dục phổ thông mới ở trườngTHPT. + Nghiên cứu chương trình giáo dục phổ thông 2018 môn Hóa học: - Tìm hiểu thực tiễn có liên quan đến đề tài. - Xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập Hóa học để rèn kỹ năng quan sát choHS. + Thực nghiệm sư phạm: - Xây dựng kế hoạch bài dạy thực nghiệm sư phạm. - Thực nghiệm sư phạm. - Xử lí kết quả thực nghiệm sư phạm. 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lí luận. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn. - Phương pháp xử lí thông tin.5. Những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu - Hoàn thiện thêm lý luận của bài tập hóa học trong dạy học. - Góp phần xây dựng hệ thống bài tập Hóa học để rèn luyện kỹ năng quan sátcho HS. 4 PHẦN II: NỘI DUNG Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI1.1. Đổi mới phương pháp dạy học hóa học Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy được tính hăng hái, tự giác, chủđộng, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; xâydựng phương pháp tự học, kỹ năng thực hành, vận dụng những gì có được. học, vàảnh hưởng đến cảm xúc, để mang lại cho học sinh niềm vui và hứng thú học tập.Tuy nhiên, cho đến nay phương pháp dạy học ở các trường phổ thông vẫn chưa cónhiều đổi mới, phương pháp phổ biến vẫn là phương pháp dạy học thông báo kiếnthức sách vở định sẵn và phương pháp học tập thụ động. Mặc dù hiện nay ngày càngcó nhiều tiết dạy hay theo hướng tổ chức các hoạt động cho học sinh trong nhà trườngcủa giáo viên dạy giỏi, nhưng những tiết dạy này thường được tiến hành trong cáckỳ thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, cấp tỉnh, tự lực, tự cường, nhưng bức tranh tổngthể vẫn là “thầy đọc trò chép” hay những lời giải thích diễn ra hàng ngày, xen kẽ vớinhững câu hỏi - đáp, tái hiện, biểu diễn trực quan và minh họa. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên như: công tác đào tạo, bồi dưỡnggiáo viên chưa tối ưu, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học còn thiếu thốn, nhưngnguyên nhân sâu xa đã hạn chế sự phát triển của các phương pháp dạy học tíchcực.Về phía học sinh thiếu động lực học tập thích cuộc sống h ...