Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Kinh nghiệm dạy văn miêu tả của phân môn Tập làm văn lớp 4 - Theo hướng phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh

Mục đích nghiên cứu đề tài là rèn kĩ năng quan sát tìm ý, lập dàn ý. Rèn kĩ năng dùng từ, đặt câu, viết đoạn, liên kết đoạn, diễn đạt lưu loát, mạch lạc; Rèn kĩ năng viết văn giàu hình ảnh, cảm xúc. Bồi dưỡng tình yêu mến, gắn bó biết trân trọng những gì xung quanh; Học sinh tự tìm tòi, phát hiện, chủ động chiếm lĩnh kiến thức; ứng dụng thành thạo các tri thức đã lĩnh hội được vào trong cuộc sống; biết làm tốt một bài văn miêu tả; có tiền đề tốt để viết văn miêu tả lớp 5.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Kinh nghiệm dạy văn miêu tả của phân môn Tập làm văn lớp 4 - Theo hướng phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh A. MỞ ĐẦU.1. Lí do chọn đề tài. Học môn Tiếng Việt, học sinh được trang bị những kiến thức cơ bản và tốithiểu cần thiết giúp các em hòa nhập với cộng đồng và phát triển cùng sựphát triển của xã hội. Cùng với môn Toán và các môn khác, những kiến thứccủa môn Tiếng Việt sẽ là những hành trang trên bước đường đưa các em đitìm hiểu khám phá nghiên cứu kho tàng tri thức vô tận của loài người. Mỗibài văn là một sản phẩm không lặp lại của từng học sinh trước một đề bài.Do đó có thể nói, việc học văn làm văn giúp các em bộc lộ rõ nét nhất, trọnvẹn nhất những suy nghĩ riêng, tính sáng tạo, thể hiện chân thực về conngười mình. Vì thế việc dạy và học Tập làm văn luôn cần có sự đổi mới. Bảnthân tôi đang là giáo viên đứng lớp giảng dạy, đón nhận đưa kỹ năng sốngvào môn Tập làm văn nên cần nỗ lực phấn đấu đảm nhiệm chức trách củamình với học sinh. Năm học 2015 -2016, tôi được giao nhiệm vụ chủ nhiệm giảng dạy lớp 4,tôi nhận thấy một số học sinh viết câu sai ngữ pháp, dùng từ chưa phù hợpvới hoàn cảnh và đặc biệt là thiếu ý. Mặt khác học sinh Tiểu học còn hamchơi, khả năng tập trung chưa cao, chưa có những quan sát tinh tế, năng lựcngôn ngữ chưa phát triển tốt, chưa thực sự biết cách diễn đạt điều muốn tả.Các em còn khá e ngại, rụt rè, ngại phát biểu dẫn đến hiệu quả học tập chưacao. Vì thế việc đổi mới phương pháp dạy học tập làm văn theo hướng pháthuy tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh là hết sức cấp thiết. Tuy nhiên, dạy Tập làm văn như thế nào cho phù hợp với trình độ họcsinh lớp 4. Điều đó khiến tôi tìm tòi, suy nghĩ để tìm biện pháp giúp học sinhhọc Tập làm văn tốt nhất. Tôi xin đề xuất: Kinh nghiệm dạy văn miêu tảcủa phân môn Tập làm văn lớp 4 - Theo hướng phát huy tính tích cựctrong hoạt động nhận thức của học sinh.2. Mục đích nghiên cứu.* Giúp học sinh: - Rèn kĩ năng quan sát tìm ý, lập dàn ý.-Rèn kĩ năng dùng từ, đặt câu, viết đoạn, liên kết đoạn, diễn đạt lưu loát,mạch lạc; Rèn kĩ năng viết văn giàu hình ảnh, cảm xúc.- Bồi dưỡng tình yêu mến, gắn bó biết trân trọng những gì xung quanh- Học sinh tự tìm tòi, phát hiện, chủ động chiếm lĩnh kiến thức; ứng dụngthành thạo các tri thức đã lĩnh hội được vào trong cuộc sống; biết làm tốt mộtbài văn miêu tả; có tiền đề tốt để viết văn miêu tả lớp 5.3. Đối tượng nghiên cứu. - Nghiên cứu dạy văn miêu tả của phân môn Tập làm văn lớp 4 - Theohướng phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của HS.4. Phương pháp nghiên cứu.- Thu thập tài liệu, đọc sách và các tài liệu tham khảo.- Điều tra khảo sát thực tế.- Sử dụng các phương pháp khác: Phân tích ngôn ngữ, so sánh đối chiếu,thống kê và xử lý các số liệu thu được. B- NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.I- CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC DẠY PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 4. Tập làm văn là một trong những phân môn có vị trí quan trọng củamôn Tiếng Việt. Phân môn này đòi hỏi học sinh phải vận dụng những kiếnthức tổng hợp từ nhiều phân môn. Để làm được một bài văn, học sinh phải sửdụng cả bốn kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết. Phải vận dụng các kiến thức vềTiếng Việt, về cuộc sống thực tiễn. Việc đổi mới phương pháp dạy môn Tập làm văn, thể loại văn miêu tả ởlớp 4 cho chúng ta thấy trong việc thừa kế cái cũ, cái vốn có đòi hỏi phải làmột sự sáng tạo. Với các phân môn khác của Tiếng Việt trong việc đổi mớinội dung và phương pháp dạy học chỉ rõ quy trình các bước lên lớp rất cụ thểrõ ràng. Còn với phân môn Tập làm văn, các nhà nghiên cứu chỉ đưa ra quytrình chung nhất cho mỗi loại bài, chủ yếu vẫn là sự sáng tạo của giáo viênkhi lên lớp. Còn việc học thì sao? Ngoài sách giáo khoa Tiếng Việt thì hiệnnay có rất nhiều loại sách tham khảo cho học sinh, giúp cho học sinh có cáinhìn đa dang, phong phú hơn. Song những cuốn sách tham khảo của phânmôn Tập làm văn lại thường đưa ra các bài văn mẫu hoàn chỉnh nên khi làmvăn các em thường dựa dẫm, ỉ lại vào bài mẫu, có khi còn sao chép y nguyênbài văn mẫu vào bài làm của mình. Cách cảm, cách nghĩ của các em khôngphong phú mà còn đi theo lối mòn khuôn sáo, tẻ nhạt. Chính vì vậy dạy Tậplàm văn theo hướng đổi mới ở Tiểu học nói chung và lớp 4 nói riêng là việclàm cần thiết để giúp học sinh học môn Tiếng Việt tốt hơn và cũng là cũngđể nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Dạy tập làm văn theo hướng đổi mới nhằm khích lệ học sinh tích cực,sáng tạo, chủ động trong học tập, biết diễn đạt suy nghĩ của mình thành ngônbản, văn bản. Nói cách khác, các phân môn trong môn Tiếng Việt là phươngtiện để hỗ trợ cho việc dạy tập làm văn được tốt.II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ DẠY PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN LỚP 41. Thực trạng chung về vấn đề dạy phân môn Tập làm văn lớp 4. Toàn trường có 10 lớp với 253 học sinh, trong đó khối 4 có hai lớp với 39học sinh. Nhìn chung các em đều là con em nông thôn, nhiều em gia đình cóhoàn cảnh khó khăn, bố mẹ đi làm ăn xa các em phải ở nhà với ông bà. Bởivậy sự quan tâm đến việc học hành của các em chưa sát sao. Khả năng tiếpthu bài của các em còn nhiều hạn chế. Song với môn Tập làm văn, chươngtrình mới được đưa ra quá trừu tượng, khó đối với học sinh nói chung, họcsinh Trường Tiểu học Thọ Lộc nói riêng. Bởi phân môn học này mang tínhtổng hợp kiến thức giữa tất cả các phân môn: Tập đọc, Chính tả, Luyện từ vàcâu, Kể chuyện. Các phân môn này đều có tác dụng hỗ trợ lẫn nhau. Đặc biệtlà để học tốt phân môn Tập làm văn cần có sự hỗ trợ tích cực của tất cả cácphân môn khác nó đòi hỏi học sinh phải có khả năng tư duy, sáng tạo và khảnăng diễn đạt trước lớp mới học tốt môn học này ... Mặt khác, phân môn Tập làm văn lớp 4 có nhiều thể loại. Mỗi thể loại bàilà một mạch kiến thức khác nhau mà việc tiếp thu bài của học sinh còn hạnchế, ít động não, sử dụng câu chưa phù hợp, vốn từ nghèo, ít đọc sách nênviệc viết văn đối với học s ...