Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 phát triển năng lực cảm thụ văn học

Sáng kiến “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 phát triển năng lực cảm thụ văn học” giúp cho giáo viên chủ nhiệm cũng như giáo viên bộ môn của lớp 5 nắm được các biện pháp nâng cao năng lực cảm thụ văn học cho học sinh. Ngoài ra, sáng kiến này còn là tài liệu tham khảo cho các bậc làm cha, làm mẹ trong quá trình phát triển kĩ năng cảm thụ văn học cho con cũng như khơi gợi cho con vươn tới những chân trời mơ ước, xây dựng vốn ngôn ngữ văn chương cho con, tạo tiền đề cho những cấp học cao hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 phát triển năng lực cảm thụ văn học 1. MỞ ĐẦU1.1. Lí do chọn sáng kiến Với sự phát triển bùng nổ của công nghệ thời đại mới, con người dườngnhư làm việc nhiều với máy móc, với kí hiệu mà ít quan tâm đến những cảmxúc, rung động qua ngôn từ. Và chắc chắn rằng đứng trước một bài thơ, bài vănhay, người ta cũng ít “xao xuyến, bâng khuâng, day dứt”. Tiếng Anh, tiếngTrung và nhiều thứ ngôn ngữ khác dần dần “lấn sân” vào tiếng Việt. Trướcnhững biến đổi đó, những người yêu văn thơ, yêu tiếng mẹ đẻ có lẽ cũng khôngít khắc khoải, trăn trở. Họ luôn muốn được tìm về với những áng văn, thơ đongđầy cảm xúc, tìm về với những dư vị êm đềm và ngọt ngào của tuổi thơ bênnhững câu hát ru à ơi mộc mạc của bà, của mẹ nhưng thiêng liêng, đẹp đẽ của cảdân tộc. Như chúng ta đã biết: tiếng Việt đóng vai trò to lớn trong việc hìnhthành những phẩm chất quan trọng nhất của con người và trong việc thực hiệnnhững nhiệm vụ của hệ thống giáo dục. Học sinh tiểu học là lứa tuổi hồn nhiên,ngây thơ, dễ xúc động như K.A.U Sinxki có nói: “Trẻ em đi vào đời sống tinhthần của mọi người xung quanh nó, duy nhất thông qua phương tiện tiếng mẹ đẻvà ngược lại thế giới bao quanh đứa trẻ được phản ánh trong đó chỉ thông quacông cụ này”. Vì thế, việc phát triển tiếng Việt và bảo vệ sự trong sáng của tiếngViệt có thể nói là một công việc lớn đặt ra cho tất cả chúng ta, là những ngườiđã và đang hoạt động trong ngành giáo dục. Vậy nên, môn Tiếng Việt có vai tròrất quan trọng, nó không chỉ hình thành kĩ năng nghe, nói, đọc, viết cho học sinhmà môn Tiếng Việt còn góp phần cùng các môn học khác phát triển tư duy, hìnhthành cho các em nhu cầu thưởng thức cái đẹp, khả năng xúc cảm trước cái đẹp,trước buồn – vui – yêu – ghét của con người. Cảm thụ văn học, chính là sự cảmnhận những giá trị nổi bật, những điều sâu sắc, tế nhị và đẹp đẽ của văn học thểhiện trong tác phẩm, cuốn truyện, bài văn, bài thơ hay trong cả một từ ngữ cógiá trị của một câu văn, câu thơ... Để học sinh có được các kĩ năng trên thôngqua các giờ Tập đọc, Tập làm văn, Luyện từ và câu, Chính tả và cả những giờÂm nhạc, Mĩ thuật hay các hoạt động ngoài giờ lên lớp... thì các em cần có nănglực cảm thụ văn học tốt, các em sẽ cảm nhận được nhiều nét đẹp của thơ văn,phong phú thêm về tâm hồn, nói - viết tiếng Việt thêm trong sáng và sinh động.Bên cạnh đó cảm thụ văn học không những góp phần vào học Tiếng Việt nóiriêng mà còn giáo dục tư tưởng, tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ cho học sinh. Đối với học sinh tiểu học, nhiệm vụ bồi dưỡng năng lực cảm thụ văn học lànhiệm vụ quan trọng và cần thiết, dưới sự gợi mở, dẫn dắt của thầy, cô giáo,những bài văn, bài thơ hay trong sách giáo khoa sẽ đem đến cho các em bao điềukì thú và hấp dẫn. Đặc biệt đối với học sinh lớp 5, cảm thụ văn học còn giúp cácem hiểu sâu nội dung bài đọc, vận dụng vào viết văn, làm thơ,... tạo đà tốt chohọc sinh học lên cấp Trung học cơ sở. Các bài thơ, văn ở chương trình tiểu học mà đặc biệt là các bài thơ, bài văntrong chương trình lớp 5 vô cùng phong phú về đề tài, thể loại… Chính vì vậy,chúng tôi thiết nghĩ, rất cần các em khám phá, cảm nhận để thêm yêu thiênnhiên, yêu quê hương, đất nước, yêu những gì gần gũi nhất… 1 Qua những luận điểm đó, tôi đã chọn sáng kiến: “Một số biện pháp giúphọc sinh lớp 5 phát triển năng lực cảm thụ văn học” để tìm hiểu, nghiên cứuvà đã vận dụng trong dạy học môn Tiếng Việt lớp 5 trong những năm gần đâycó nhiều biểu hiện đáng mừng.1.2. Điểm mới của sáng kiến Sáng kiến “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 phát triển năng lực cảmthụ văn học” giúp cho giáo viên chủ nhiệm cũng như giáo viên bộ môn của lớp5 nắm được các biện pháp nâng cao năng lực cảm thụ văn học cho học sinh.Ngoài ra, sáng kiến này còn là tài liệu tham khảo cho các bậc làm cha, làm mẹtrong quá trình phát triển kĩ năng cảm thụ văn học cho con cũng như khơi gợicho con vươn tới những chân trời mơ ước, xây dựng vốn ngôn ngữ văn chươngcho con, tạo tiền đề cho những cấp học cao hơn. Ngoài ra, thông qua sáng kiến này, bạn đọc còn cảm nhận được vẻ đẹp củacác tác phẩm văn, thơ trong chương trình Tiếng Việt lớp 5. Qua đó, tiếp tục khaiphá những vẻ đẹp mới, tìm tòi, sáng tạo những bài văn hay, những bài thơ nhỏđể mỗi giờ dạy là những rung động mới của tuổi học trò, là những dấu lặng vềtình đời, tình người chứa chan trong thế giới hiện đại này.1.3. Phạm vi nghiên cứu và áp dụng - Mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy môn Tiếng Việt lớp 5 tại trườngtiểu học tôi đang dạy. - Các biện pháp giúp học sinh lớp 5A phát triển năng lực cảm thụ văn họctại trường tiểu học tôi đang dạy. 2 2. NỘI DUNG2.1. Thực trạng nhận thức về cảm thụ văn ...