Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng sơ đồ tư duy vào dạy - học một số môn học ở lớp 4

Cùng với việc đổi mới mục tiêu và nội dung dạy học, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học theo quan điểm lấy người học làm trung tâm được đặt ra một cách bức thiết. Xuất phát từ thực tế đó mà "Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng sơ đồ tư duy vào dạy - học một số môn học ở lớp 4" đã được thực hiện.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng sơ đồ tư duy vào dạy - học một số môn học ở lớp 4 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TÂN PHÚ TRƯỜNG TIỂU HỌC TRẦN QUỐC TOẢN Mã số: ................................ (Do HĐKH Phòng GD&ĐT ghi) SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ỨNG DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY VÀO DẠY - HỌC MỘT SỐ MÔN HỌC Ở LỚP 4 Người thực hiện: Trần Thị Thúy Vân Lĩnh vực nghiên cứu: - Quản lý giáo dục  - Phương pháp dạy học bộ môn: ………………….  (Ghi rõ tên bộ môn) - Lĩnh vực khác: .......................................................  (Ghi rõ tên lĩnh vực) Có đính kèm: Các sản phẩm không thề hiện trong bản in SKKN Mô hình  Phần mềm  Phim ảnh  Hiện vật khác Năm học: 2011-2012 2 BM02-LLKHSKKN SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌCI. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: Trần Thị Thúy Vân 2. Ngày tháng năm sinh: 03 - 11- 1984 3. Nam, nữ: nữ 4. Địa chỉ: 16/1, ấp Ngọc Lâm 1, xã Phú Thanh, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai 5. Điện thoại: 0613856219 (CQ)/ (NR); ĐTDĐ: 0987919349 6. Fax: E-mail: vtv842003@yahoo.com 7. Chức vụ: giáo viên 8. Đơn vị công tác: Trường tiểu học Trần Quốc ToảnII. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Đại học - Năm nhận bằng: 2009 - Chuyên ngành đào tạo: Giáo dục tiểu họcIII.KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: dạy lớp 4 Số năm có kinh nghiệm: 4 năm - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: Tích cực hóa hoạt động dạy - học toán 4 3 ỨNG DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY VÀO DẠY - HỌC MỘT SỐ MÔN HỌC Ở LỚP 4I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Cách học truyền thống đã khiến tư duy của nhiều em học sinh đi vào lối mòn, không kích thích được sự phát triển của trí não, điều đó làm cho một số em học sinh tuy rất chăm học nhưng sự tiếp thu vẫn rất ít vì không biết xâu chuỗi kiến thức với nhau, không biết vận dụng những kiến thức đã học trước đó vào phần sau. Học sinh chỉ biết ghi mà không biết cách lưu thông tin sao cho khoa học, tự chủ, độc lập nhất. Học sinh còn yếu về kỹ năng và tư duy khoa học, đặc biệt ghi nhớ chưa được sâu sắc mà sa vào lối học vẹt, thuộc lòng máy móc, dẫn đến chán nản, áp lực, … Kinh nghiệm dạy lớp 4 nhiều năm cho thấy: Khi học bài mới còn nhiều học sinh học tập một cách thụ động, chỉ đơn thuần là lĩnh hội kiến thức một cách máy móc mà chưa được rèn luyện kỹ năng tư duy. Học sinh chỉ học bài nào biết bài đấy, cô lập nội dung của các môn, phân môn mà chưa có sự liên hệ kiến thức với nhau vì vậy mà chưa phát triển được tư duy logic và tư duy hệ thống. Sau khi học bài mới các em còn chưa có thói quen học bài cũ, hoặc có học nhưng chưa hiệu quả, học trước quên sau, học vẹt. Nhiều khi kiểm tra bài cũ các em đọc làu làu, quên một chữ là nghĩ không ra hoặc cần giáo viên, bạn bè nhắc cho chữ đầu…khi viết thì các em cũng viết rất kém, nhiều khi viết thiếu từ cũng không hiểu. Điều này chứng tỏ các em chưa hiểu bài sâu. Ngoài ra, việc chuẩn bị bài mới cũng là khâu quan trọng để học sinh tiếp thu kiến thức mới tốt hơn nhưng các em vẫn chưa có ý thức chuẩn bị. Có nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan song phải kể đến nguyên nhân chính là do phương thức học tập của HS chưa tích cực và phương pháp giảng dạy của GV chưa thực sự thu hút được sự hứng thú học tập nhằm phát huy năng lực học tập của HS. Cùng với việc đổi mới mục tiêu và nội dung dạy học, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học theo quan điểm lấy người học làm trung tâm được đặt ra một cách bức thiết. Bản chất của dạy học lấy người học làm trung tâm là phát huy cao độ tính tự giác, tích cực, độc lập, sáng tạo của người học. Theo quan điểm trên, một hình thức dạy học mới đã được áp dụng rộng rãi trong nhiều trường phổ thông đó chính là sử dụng sơ đồ tư duy. Ưu điểm lớn nhất của việc sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học là dễ áp dụng, dễ nhân rộng. Giáo viên chỉ cần bảng đen và hộp phấn màu. Học sinh chỉ cần tờ giấy trắng và bút từ một đến nhiều màu mực. Với yêu cầu lập sơ đồ tư duy, giáo viên có thể để học sinh làm việc cá nhân hoặc theo nhóm. Bất kỳ môn nào giáo viên cũng có thể ứng dụng sơ đồ tư duy. Thực hiện sơ đồ tư duy giúp học sinh rèn luyện kỹ năng và tư duy khoa học, đặc biệt ghi nhớ được sâu sắc mà không sa vào lối học vẹt, thuộc lòng máy móc, như vừa học vừa chơi, thoải mái, không áp lực, khô ...