Sinh hóa miễn dịch - Chương 2

Tài liệu tham khảo giáo trình Sinh hóa miễn dịch gồm 7 chương - Chương 2 Chất sinh miễn dịch và kháng nguyên
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sinh hóa miễn dịch - Chương 2 CHƯƠNG 2 CH T SINH MI N D CH VÀ KHÁNG NGUYÊN2.1. Ch t sinh mi n d ch và kháng nguyên. C n ph i phân bi t các phân t có tính kháng nguyên và các phân t cótính sinh mi n d ch (immunogen) Ch t sinh mi n d ch là ch t khi ñi vào cơ th ñ ng v t ñi u ki n thíchh p có kh năng gây ñáp ng mi n d ch. Tuy nhiên ñ ho t ñ ng như m tkháng nguyên th c th thì các ch t xâm nh p vào cơ th ph i là các proteinph c t p ho c là các polyscarit có kích thư c ñ l n, s kích thích hình thànhkháng th k t h p ñ c hi u v i kháng nguyên ñó. Các phân t có kháng nguyên có th k t h p v i các thành ph n c a ñáp ng mi n d ch, ch ng h n có th k t h p ñư c v i kháng th ho c th th c acác t bào. Như v y nhi u h p ch t có th liên k t v i kháng th , th th khángnguyên nhưng l i không có kh năng gây ñáp ng mi n d ch. Như v y cácimmunogen ñ u là kháng nguyên nhưng không ph i t t c nh ng kháng nguyênñ là chât sinh mi n d ch immunogen.2.2. Các y u t c n thi t ñ i v i m t kháng nguyên Có ba y u t c n thi t c a m t kháng nguyên: tính l , tr ng lư ng phânt ñ lơn và c u trúc ph c t p. Tính l : Ch t g i là kháng nguyên ph i là ch t l , ho c là nó ph i có m t ít nh tm t ph n hình d ng không quen ñ i v i cơ th . Ch t càng l v i cơ th baonhiêu, kh năng kích thích cơ th ñáp ng MD càng m nh.Y u t quy t ñ nhkháng nguyên (epitop) là m t ph n c a ph n t kháng nguyên tr c ti p tươngtác v i kháng th và ch u trách nhi m ñ i v i tính ñ c hi u c a kháng nguyên.ða s các kháng nguyên là nh ng ch t cao phân t bình thư ng không có s ntrong cơ th nên chúng là ch t l . Kh i lư ng phân t ñ l n: Phân t lư ng c a kháng nguyên ph i có kh i lư ng phân t ñ l n. Phânt c a kháng nguyên càng l n thì càng có nhi u kh năng có nh ng nhóm quy tñ nh kháng nguyên l trên b m t. Các phân t có kh i lư ng nh hơn 5 000Da không ho t ñ ng như m tkháng nguyên (penixilin, aspirin không có tính sinh mi n d ch) T 6000-10000Da có th có ho c không có kh năng sinh mi m d ch víd như insulin thì không có kh năng ñáp ng mi n d ch. T 10000- 14000 là kháng nguyên y u tr khi chúng ñư c g n v i cáctr ch t . Gi i h n phân t lư ng 40000- 50000Da là kháng nguyên m nh. Kíchthư c phân t l n d b ñ i th c bào, là bư c kh i ñ u c a ñáp ng mi n d ch. C u trúc phân t ph c t p: M t ch t sinh mi n d ch ph i có c u trúc phân t ph c t p, kháng nguyêncàng ph c t p thì tính mi n d ch càng cao. Ví d như là polylizin là m t polymecó kh i lư ng phân t là 30000Da nhưng không gây ñáp ng mi n d ch vì c utrúc ñơn gi n. Ngư c l i hapten có kh i lư ng phân t nh và không có tínhmi n d ch nhưng khi g n v i protein có c u trúc ph c thì s tr thành ch t sinhmi n d ch. Ngoài 3 ñi u ki n trên kh năng sinh mi n d ch ñ m nh y u c a khángnguyên cũng ph thu c vào c d ng th hi n và cách th c xâm nh p vào cơ thc a kháng nguyên. ðư ng vào c a kháng nguyên theo ñư ng tĩnh m ch ho cqua khoang b ng thì t t hơn ñư ng dư i da ho c cơ. Tr ch t có tác d ng kéodài s ti p xúc c a kháng nguyên có hi u qu vì v y vi c tiêm l p ñi l p l i có ýnghĩa ñáng k . Hơn n a, các tính ch t như ñ hoà tan, ñ tích ñi n, hình d ng ba chi u,tính ch t hoá h c, sinh h c c a kháng nguyên và tình tr ng s c kho c a cơ thcũng nh hư ng ñ n kh năng sinh mi n d ch. Ví d như khi b ung thư hth ng lympho cũng b chi ph i kh năng cơ th ñáp ng mi n d ch.2.3. Tính ñ c hi u c a kháng nguyên S liên k t gi a kháng nguyên và kháng th hay gi a kháng nguyên vàt bào lympho luôn mang tính ñ c hi u cao. Tính ñ c hi u này tương t nhưenzyme và cơ ch t, nghĩa là chúng ph i kh p v i nhau như khoá và chìa khoá. Không ph i toàn b kháng nguyên tham gia ñáp ng mi n d ch mà chm t ph n c a nó quy t ñ nh kháng nguyên (hay g i là epitop) m i liên k t v ikháng th ho c t bào lympho. M i Epitop ch a kho ng 6-8 amino acid ho cm t ñơn v polysaccarit có kh i lư ng phân t kho ng 750Da Ph n tương ng v i quy t ñ nh kháng nguyên n m trên m i kháng thg i là v trí k t h p hay hay paratop, còn ph n tương ng trên t bào lympho làth th (ví d th th c a t bào T là TCR). Epitop chính là “d u vân tay” (d u n) ñ cho kháng th và t bào có th m quy n mi n d ch nh n d ng khángnguyên. TCR và paratop cũng có kích thư c tương ng v i kích thư c c aepitop. M i m t epitop ch g n ñ c hi u v i 1 paratop ho c TCR và sinh ra m tdòng kháng th ñ c hi u. Kháng nguyên có nhi u epitop khác nhau g i là khángnguyên ña giá và s t o ra nhi u dòng kháng th khác nhau.2.4.Các lo i kháng nguyên Kháng nguyên trong t nhiên r t ña d ng, tùy theo quan ñi m và m c ñquan tâm mà ngư i ta phân thành các lo i kháng nguyên như sau:2.4.1.D a theo c u trúc hóa h c Kháng nguyên là protein: Là kháng nguyên m nh nh t và có ñ 3 ñi u ki n c a m t kháng nguyên.Tính ñ c hi u c a nó ph thu c vào trình t s p x p các acid amin, c u trúc vàtính ña d ng c a nó. Kháng nguyên polysacarit: ð ...