Sinh thái học nông nghiệp : Sinh thái học và sự phát triển Nông nghiệp part 2

Nội dung của tối ưu hoá sản xuất nông nghiệp Con người là thành viên quan trọng bậc nhất của hệ sinh thái nông nghiệp. Trong sự phát triển của hệ sinh thái, con ng−ời giữ vai trò chủ động; trong nhiều khả năng phát triển của hệ sinh thái, con người có thể lựa chọn con đường duy nhất đúng phù hợp với lợi ích của mình. Với trí tuệ của mình, con người có thể điều khiển hệ sinh thái của mình theo hướng có lợi nhất cho con ng−ời. Hệ sinh thái như thế nào thì con...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sinh thái học nông nghiệp : Sinh thái học và sự phát triển Nông nghiệp part 2 2.3. Néi dung cña tèi −u ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp Con ng−êi lµ thµnh viªn quan träng bËc nhÊt cña hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp. Trong sù ph¸t triÓn cña hÖ sinh th¸i, con ng−êi gi÷ vai trß chñ ®éng; trong nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña hÖ sinh th¸i, con ng−êi cã thÓ lùa chän con ®−êng duy nhÊt ®óng phï hîp víi lîi Ých cña m×nh. Víi trÝ tuÖ cña m×nh, con ng−êi cã thÓ ®iÒu khiÓn hÖ sinh th¸i cña m×nh theo h−íng cã lîi nhÊt cho con ng−êi. HÖ sinh th¸i nh− thÕ nµo th× con ng−êi lµ vËy. Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, con ng−êi kh«ng chØ giíi h¹n môc tiªu cña m×nh trong viÖc t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã Ých cho con ng−êi ë giai ®o¹n tr−íc m¾t mµ cßn nghÜ ®Õn lîi Ých cña nhiÒu thÕ hÖ kÕ tiÕp vÒ sau: Tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña con ng−êi vÒ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, cã nghÜa lµ ®¹t ®−îc n¨ng suÊt c©y trång - vËt nu«i cao, s¶n l−îng n«ng nghiÖp cao, phÈm chÊt n«ng s¶n tèt víi møc ®Çu t− vËt chÊt Ýt, ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao; Tho¶ m·n nhu cÇu nµy nh−ng kh«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn c¸c nhu cÇu kh¸c cña con ng−êi; Tho¶ m·n nhu cÇu hiÖn t¹i nh−ng kh«ng lµm ph−¬ng h¹i ®Õn c¸c nhu cÇu t−¬ng lai; Con ng−êi vÉn sèng hµi hoµ víi thiªn nhiªn, con ng−êi lµ mét bé phËn tÝch cùc cña thiªn nhiªn. 3. M« h×nh hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp 3.1. Kh¸i niÖm M« h×nh hoÆc h×nh mÉu theo nghÜa réng th−êng lµ mét c¸i mÉu hay mét m« h×nh cña mét vËt thÓ ®Ó lµm theo. Trong ®iÒu khiÓn häc, m« h×nh lµ sù trõu t−îng ho¸ hay ®¬n gi¶n ho¸ hÖ thèng. Thùc tÕ hÖ thèng rÊt phøc t¹p, m« h×nh ®¬n gi¶n h¬n hÖ thèng, tuy vËy m« h×nh ph¶i cã thuéc tÝnh chøc n¨ng quan träng cña hÖ thèng nh−ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã tÊt c¶ c¸c thuéc tÝnh cña hÖ thèng. Nãi c¸ch kh¸c, m« h×nh lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó t¸ch ra tõ hÖ thèng ho¹t ®éng kh¸ch quan nµo ®Êy c¸c mèi liªn hÖ vµ quan hÖ cã quy luËt, cã trong thùc tÕ cÇn nghiªn cøu. Trong m« h×nh kh«ng cÇn ph¶i ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm cña hÖ thèng mµ chØ cÇn ph¶n ¸nh ®−îc c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè cña hÖ thèng. §ã lµ sù trõu t−îng ho¸ hÖ thèng. M« h×nh lµ mét c«ng cô nghiªn cøu khoa häc, kh¸c víi khuynh h−íng gi¶m ph©n trong khoa häc lµ c« lËp vµ ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn nhá cña sù vËt ®Ó nghiªn cøu chóng; ph−¬ng ph¸p m« h×nh ho¸ lµ nghiªn cøu hÖ thèng nh− mét tæng thÓ. M« h×nh gióp cho c¸c nhµ khoa häc hiÓu biÕt, ®¸nh gi¸ vµ tèi −u ho¸ hÖ thèng. HiÓu ®−îc hµnh vi ë tõng bé phËn cña hÖ thèng th× cã thÓ phèi hîp c¸c bé phËn Êy trong mét m« h×nh phøc t¹p h¬n. Lµm nh− vËy ta thÊy ®−îc c¸c ®Æc tÝnh míi, nghÜa lµ th«ng tin vÒ hµnh vi cña hÖ thèng, nh−ng kh«ng thÊy ®−îc hµnh vi cña c¸c bé phËn. Tõ ®©y cã thÓ x©y dùng ®−îc c¸c gi¶ thuyÕt míi. Nhê cã m« h×nh, ta cã thÓ kiÓm tra l¹i sù ®óng ®¾n cña c¸c sè liÖu quan s¸t vµ c¸c gi¶ ®Þnh rót ra tõ c¸c sè liÖu Êy. M« h×nh kh«ng ph¶i lµ v¹n n¨ng nh−ng lµ mét c«ng cô cÇn thiÕt cho c¸c nhµ khoa häc. M« h×nh gióp chóng ta hiÓu s©u h¬n c¸c hÖ thèng phøc t¹p. M« h×nh cßn gióp chóng ta dù b¸o, nghÜa lµ nghiªn cøu hÖ thèng phøc t¹p trong c¸c ®iÒu kiÖn mµ chóng ta ch−a thÓ quan s¸t hay t¹o ra ®−îc, hoÆc kh«ng thÓ quan s¸t ®−îc trong thÕ giíi thùc t¹i. TiÕn hµnh mét thÝ nghiÖm quy m« réng víi mét hÖ thèng tù nhiªn rÊt tèn tiÒn ®ßi hái thêi gian dµi, m« h×nh dù b¸o sÏ gióp chóng ta gi¶i quyÕt khã kh¨n nµy. M« h×nh dù b¸o cßn ®−îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña c¸c biÖn ph¸p trong viÖc qu¶n lý nguån lîi tù nhiªn. Môc ®Ých kh¸c n÷a cña m« h×nh lµ gióp ta chän quyÕt ®Þnh tèt nhÊt vÒ qu¶n lý hÖ thèng, gióp chän ph−¬ng ¸n tèt nhÊt ®Ó ®iÒu khiÓn hÖ thèng. Thùc ra gi÷a ®¸nh gi¸ vµ tèi −u ho¸ sù kh¸c nhau kh«ng râ l¾m. Cã hai lo¹i m« h×nh sinh th¸i: m« h×nh ph©n tÝch vµ m« h×nh m« pháng. C¶ hai lo¹i m« h×nh ®Òu nh»m t×m hiÓu vµ dù b¸o c¸c hÖ sinh th¸i, song mçi lo¹i dïng c¸c c«ng cô to¸n kh¸c nhau: m« h×nh ph©n tÝch th−êng dïng c¸c c«ng cô to¸n phøc t¹p, m« h×nh m« pháng th−êng dïng c¸c c«ng cô to¸n ®¬n gi¶n h¬n. M« h×nh ph©n tÝch m« t¶ c¸c qu¸ tr×nh trong hÖ sinh th¸i b»ng c¸c ph−¬ng tr×nh to¸n häc mµ ta ®· biÕt hµnh vi cña chóng. M« h×nh ph©n tÝch ®−îc dïng trong mét sè vÊn ®Ò sinh th¸i nh− qu¸ tr×nh t¹o n¨ng suÊt, sù ph¸t triÓn cña quÇn thÓ. §Ó nghiªn cøu toµn bé hÖ sinh th¸i, c¸c m« h×nh nµy Ýt t¸c dông. C¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chØ cã Ých trong mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nh− khi c¸c ph−¬ng tr×nh m« t¶ c¸c qu¸ tr×nh sèng lµ tuyÕn tÝnh hay khi cã mét sè Ýt ph−¬ng tr×nh ®−îc gi¶i cïng mét lóc. Chóng chØ ®óng khi m« t¶ c¸c qu¸ tr×nh x¶y ra liªn tôc. M« h×nh cña hÖ sinh th¸i th−êng bao gåm hµng chôc ®Õn hµng tr¨m ph−¬ng tr×nh ®ång thêi vµ chóng lµ tuyÕn tÝnh còng nh− kh«ng tuyÕn tÝnh. Trong m« h×nh ph©n tÝch th−êng ph¶i ®¬n gi¶n ho¸ c¸c qu¸ tr×nh ®−îc m« h×nh ho¸. VÝ dô, lóc x©y dùng m« h×nh cña quÇn thÓ ph¶i gi¶ thiÕt r»ng tèc ®é t¨ng tr−ëng cña quÇn thÓ lµ kh«ng thay ®æi. Trong thùc tÕ, tèc ®é t¨ng tr−ëng phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè cña b¶n th©n quÇn thÓ vµ ngo¹i c¶nh. M« h×nh m« pháng kh«ng ...