SKKN: Cách dạy Toán 5 để học sinh tự tìm tòi khám phá kiến thức mới

Sáng kiến “Cách dạy Toán 5 để học sinh tự tìm tòi khám phá kiến thức mới” đưa ra một số biện pháp gây hứng thú trong giờ học toán cho học sinh tiểu học bằng cách tổ chức các hoạt động học tập để học sinh tự tìm tòi khám phá kiến thức mới góp phần nâng cao chất lượng trong các giờ học toán.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Cách dạy Toán 5 để học sinh tự tìm tòi khám phá kiến thức mới SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CÁCH DẠY TOÁN 5 ĐỂ HỌC SINH TỰ TÌM TÒIKHÁM PHÁ KIẾN THỨC MỚI phÇn I: §Æt vÊn ®Ò1) Vị trí, tầm quan trọng của môn toán trong trường tiểu học. Bậc tiểu học là bậc học góp phần quan trọng trong việc đặt nền móng choviệc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Môn toán cũng như những mônhọc khác là cung cấp những tri thức khoa học ban đầu, những nhận thức về thế giớixung quanh nhằm phát triển các năng lực nhận thức, hoạt động tư duy và bồidưỡng tình cảm đạo đức tốt đẹp của con người. Môn toán ở trường tiểu học là mộtmôn học độc lập, chiếm phần lớn thời gian trong chương trình học của trẻ. Môn Toán có tầm quan trọng to lớn. Nó là bộ môn khoa học nghiên cứu cóhệ thống, phù hợp với hoạt động nhận thức tự nhiên của con người. Môn Toán cònlà môn học rất cần thiết để học các môn học khác, nhận thức thế giới xung quanhđể hoạt động có hiệu quả trong thực tiễn. Môn Toán có khả năng giáo dục rất lớntrong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận logic, thao táctư duy cần thiết để nhận thức thế giới hiện thực như: trừu tượng hoá, khái quát hoá,khả năng phân tích tổng hợp, so sánh, dự đoán, chứng minh. Môn Toán còn góp phần giáo dục lý trí và những đức tính tốt như: trungthực, cần cù, chịu khó, ý thức vượt khó khăn, tìm tòi sáng tạo và nhiều kỹ năngtính toán cần thiết để con người phát triển toàn diện, hình thành nhân cách tốt đẹpcho con người lao động trong thời đại mới.2) Tìm hiểu về đổi mới phương pháp dạy học toán hiện nay. Hiện nay, sự phát triển của thông tin và những thay đổi của nền kinh tế xãhội đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ nên làm cho nội dung, phương pháp giáo dụcở nhà trường hiện nay luôn bị đi sau so với sự phát triển của khoa học công nghệcũng như của nhu cầu xã hội. Để giải quyết những vấn đề này cần phải có sự lựachọn hai con đường sau: - Con đường thứ nhất: Tiếp tục sự quá tải đối với nội dung dạy học mặc dùđã hiện đại hóa các nội dung dạy học đó. Theo cách dạy học này, giáo viên làngười truyền đạt, áp đặt những kiến thức cần học đối với học sinh, còn vai trò củangười học trở nên thụ động và lu mờ. - Con đường thứ hai: Đổi mới cách lựa chọn nội dung dạy học sao cho chọnlọc ra được một lượng kiến thức tối thiểu, cập nhật mới nhất, tích hợp lại để nângcao chất lượng của nội dung dạy học bắt buộc cho mọi học sinh. Đồng thời dạycho học sinh phương pháp tự học, tự phát hiện vấn đề mới, tự tìm cách giải quyếtvà ứng dụng theo khả năng của mình. Thực tế cho thấy việc đi theo con đường thứ hai là hợp lý hơn, nó đòi hỏigiáo viên phải chủ động lựa chọn nội dung theo từng đối tượng học sinh, tức làphải dạy học xuất phát từ trình độ, năng lực, điều kiện cụ thể của từng học sinh.Điều đó có nghĩa là phải “cá thể hoá” dạy học, giáo viên là người tổ chức, hướngdẫn quá trình học tập. Điều đó không có nghĩa là làm giảm vai trò của người giáoviên mà chính là làm tăng vai trò chủ động, sáng tạo của họ. Điều đó cũng kéo theosự thay đổi hoạt động học tập của học sinh. Mục đích của việc làm này là nhằm tạođiều kiện cho mọi học sinh có thể học tập tích cực, sáng tạo, chủ động theo khảnăng của mình trong từng lĩnh vực. Cách dạy này gọi là: “Dạy học phát huy tínhtích cực của học sinh” (phương pháp dạy học toán). Trong những yếu tố cấu thành giáo dục thì phương pháp xưa nay vốn là yếutố năng động nhất. Bởi vì chính phương pháp chứ không phải nội dung hay yếu tốnào khác quyết định chất lượng đào tạo con người mới. Do đó, chúng ta có thể nóirằng, đổi mới phương pháp dạy học nói chung và phương pháp dạy học toán ở tiểuhọc nói riêng là việc làm cần thiết và cấp bách hiện nay. Vì lý do trên mà trong SKKN này tôi đưa ra một số biện pháp gây hứng thútrong giờ học toán cho học sinh tiểu học bằng cách tổ chức các hoạt động học tậpđể học sinh tự tìm tòi khám phá kiến thức mới góp phần nâng cao chất lượng trongcác giờ học toán. PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ1- Tự tìm tòi, khám phá kiến thức trong học tập. Tính tích cực là một phẩm chất vốn có của con người trong đời sống xã hội;con người không chỉ tiếp thu những cái đã có mà luôn chủ động tìm tòi, khám phá,sáng tạo ra những cái mới phục vụ cho nhu cầu và cuộc sống của mình. Tính tíchcực trong học tập là tính tích cực trong hoạt động nhận thức, đặc trưng ở khát vọnghiểu biết, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình chiếm lĩnh nội dung họctập bằng hoạt động tìm tòi, khám phá. Hoạt động tìm tòi, khám phá là một chuỗi hành động và thao tác để hướngtới một mục tiêu xác định. Hoạt động tìm tòi, khám phá trong học tập có nhiềudạng khác nhau, từ mức độ thấp đến mức đọ cao tuỳ theo năng lực tư duy của từnghọc sinh và được tổ chức thực hiện theo cá nhân hoặc theo nhóm. Hoạt động tìm tòi, khám phá trong học tập có thể tóm tắt như sau:1.1- Mục tiêu của hoạt động:- Hình thành kiến thức, kĩ năng mới.- Xây dựng thái độ, niềm tin cho học sinh.- Rèn luyện khả năng tư duy, năng lực xử lí tình huống, giải quyết vấn đề.1.2- Các dạng hoạt động:- Trả lời câu hỏi và đặt câu hỏi.- Lập bảng, biểu đồ, sơ đồ, phân tích dữ kiện.- Thảo luận vấn đề nêu ra, đề xuất giả thuyết.- Thông báo kết quả, kiểm định kết quả.- Đưa ra giải pháp, kiến thức mới.1.3- Hình thức tổ chức:- Hoạt động cá nhân.- Hoạt động theo nhóm (2 người hoặc 4 người).- Làm việc chung cả lớp.- Nhóm A thảo luận, nhóm B quan sát và ngược lại.- Trò chơi. Có thể tóm tắt quá trình tìm tòi khám phá kiến thức bằng sơ đồ sau: Kiểm Kiến thức Kiến thức Dự đoán Điều chỉnh nghiệm mới2- Tác dụng của hoạt động tự tìm tòi khám phá kiến thức mới.- Giúp học sinh rèn luyện tính chủ động, sáng tạo trong họ ...