SKKN: Cách tiếp cận thơ Đường ở trường trung học phổ thông theo đặc trưng thể loại ( thi pháp )

Sáng kiến “Cách tiếp cận thơ Đường ở trường trung học phổ thông theo đặc trưng thể loại ( thi pháp )” xác định cơ sở lý luận của việc giảng dạy và học tập thơ Đường ở trường trung học phổ thông trong nhiều năm qua. Tình hình thực tiễn về phương hướng đổi mới dạy học thơ Đường theo đặc trưng thể loại. Thực hành soạn giảng một tiết dạy cụ thể: Tiết 44 và 47 trong chương trình Ngữ văn lớp 10 THPT. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến trên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Cách tiếp cận thơ Đường ở trường trung học phổ thông theo đặc trưng thể loại ( thi pháp ) SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMCÁCH TIẾP CẬN THƠ ĐƯỜNG Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔTHÔNG THEO ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI ( THI PHÁP ) PHẦN MỞ ĐẦUI. Tính cấp thiết của đề tài: Những tinh hoa văn học thế giới là di sản tinh thần quý giá chung của cảnhân loại và là bộ phận không thể thiếu trong hành trang văn hóa của conngười hiện đại. Trong ba năm học ở bậc THPT, chúng ta sẽ học tác phẩm củamột số nhà văn lỗi lạc tiêu biểu cho các trung tâm văn hóa rực rỡ, các trườngphái văn học tiêu biểu của loài người trong khoảng ba nghìn năm. Chương trình học đã chú ý tới văn học các nước có quan hệ ảnh hưởngsâu rộng với văn học Việt Nam. Một trong số nước đó là Trung Quốc mà thơĐường là một thành tựu độc đáo. Để dạy văn học Trung Quốc tốt cần phải giải quyết hai vấn đề, đó làcách cảm thụ thơ văn và thi pháp. Nói cách cảm thụ là nhằm cái chủ thể ngườitiếp nhận và con đường tiếp nhận. Nói thi pháp là nhằm vào khách thể sáng tạotức là người sáng tác, tìm xem họ dùng những phương thức, phương tiện gì đểthể hiện cảm hứng, để chuyển tải tư tưởng, để xây dựng hình tượng.II. Tình hình nghiên cứu: Do khả năng của bản thân và khuôn khổ của đề tài, tôi xin đưa ra kinhnghiệm của bản thân về cách tiếp cận thơ Đường ở trường trung học phổ thôngtheo đặc trưng thể loại ( thi pháp ).III. Mục đích và nhiệm vụ của sáng kiến kinh nghiệm:1. Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm: - Nêu lên kinh nghiệm của bản thân về cách tiếp cận một tác phẩm thơĐường để cùng trao đổi với đồng nghiệp của mình, với mong muốn góp phầnvào việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường trung học phổ thông hiện nay. - Nhằm nâng cao hiệu quả giờ học văn trong trường trung học phổthông.2. Nhiệm vụ của sáng kiến kinh nghiệm: - Xác định cơ sở lý luận của việc giảng dạy và học tập thơ Đường ởtrường trung học phổ thông trong nhiều năm qua. - Tình hình thực tiễn về phương hướng đổi mới dạy học thơ Đường theođặc trưng thể loại. - Thực hành soạn giảng một tiết dạy cụ thể: Tiết 44 và 47 trong chươngtrình Ngữ văn lớp 10 THPT.IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:1. Đối tượng nghiên cứu: - Tìm hiểu cơ sở lí luận và thực tiễn có liên quan đến việc cảm thụ thơ. - Nghiên cứu văn bản: Hoàng Hạc lâu tổng Mạnh Hạo Nhiên chi QuảngLăng của Lí Bạch và Thu hứng của Đỗ Phủ trong chương trình sách giáo khoaNgữ văn lớp 10 THPT.2. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài sáng kiến gồm những nội dung chính sau: PHẦN MỞ ĐẦU.1. Tính cấp thiết của đề tài.2. Tình hình nghiên cứu.3. Mục đích và nhiệm vụ của sáng kiến kinh nghiệm.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. PHẦN NỘI DUNG.Chương 1: Những vấn đề lý luận.Chương 2: Những vấn đề thực tiễn.1. Thơ Đường nhằm khám phá sự tự nhiên mà chủ yếu sự tự nhiên giữa conngười với thiên nhiên.2. Đặc trưng của thơ Đường.3. Thơ Đường xét về mặt ngôn ngữ.4. Luật thơ.Chương 3: Thực hành. PHẦN KẾT LUẬN. PHẦN NỘI DUNGChương 1: Những vấn đề lý luận. Thơ Đường giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong lịch sử thơ ca cổ đạiTrung Quốc. Trong tập Toàn Đường thi soạn năm 1705 có 4.8900 bài thơĐường. Về sau nhiều nhà nghiên cứu cho rằng số lượng của thơ Đường khôngphải chỉ có thế. Nhưng dù sao con số đó cũng nói lên phần nào cái hùng vĩ, đồsộ của dãy núi thơ Đường. Tại sao đến đời Đường thì thơ ca cổ đại Trung Quốc đạt đến đỉnh caonhư vậy? Có thể nói rằng thơ ca phát triển là do nhiều điều kiện và yếu tố hợpthành như hoàn cảnh lịch sử, cơ sở xã hội, đời sống nhân dân, truyền thống vănhọc và sự phát triển nội tại của nó... Đời sống nhân dân có ý nghĩa đặc biệtquan trọng. Mâu thuẫn chính trong xã hội phong kiến là mâu thuẫn giữa giaicấp nông dân và địa chủ. Cuộc đấu tranh giai cấp quyết liệt và dai dẳng nàychính là động lực thúc đẩy xã hội tiến lên, cũng là điều kiện để thơ ca pháttriển. Tác phẩm văn học không thể không phán ánh những mâu thuẫn đó trênnhững mức độ khác nhau hoặc trực tiếp hay gián tiếp, hoặc công khai hay bímật, hoặc hoàn chỉnh hay phiến đoạn. Khi lên nắm chính quyền, giai cấp thống trị nhà Đường áp dụng hàngloạt chính sách nhượng bộ nông dân. Kinh tế phồn vinh, xã hội thái bình, cụcdiện chính trị ổn định tạo điều kiện cho nhà thơ đi đây đi đó tận hưởng cảnhđẹp của non sông đất nước, bồi dưỡng khí chất lãng mạn và năng khiếu nghệthuật, viết lên những lời thơ giàu sức sống thời đại. Nhưng nói như vậy khôngcó nghĩa là khi một nền kinh tế phong kiến suy đồi, trật tự xã hội hỗn loạn làkhông xuất hiện những nhà thơ lớn. Những bài thơ giàu tính hiện thực và thấmsâu lòng nhân đạo cao cả của Đỗ Phủ ra đời sau vụ biến An Lộc Sơn là nhữngbằng chứng cụ thể. Vả lại, cho dù những năm tháng đầu khi nền kinh tế xã hội nhà Đườngphồn vinh, ổn định thì mâu t ...