SKKN: Củng cố kiến thức bài học bằng bản đồ tư duy

Sáng kiến “Củng cố kiến thức bài học bằng bản đồ tư duy” giúp học sinh học tập một cách tích cực; ghi chép có hiệu quả; biết cách khái quát tổng hợp, cô đọng kiến thức vừa mới lĩnh hội. Học sinh sẽ học được phương pháp học, tăng tính độc lập, chủ động, sáng tạo và phát triển tư duy. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến trên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Củng cố kiến thức bài học bằng bản đồ tư duy SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI ĐƠN VỊ: Trường THPT đoàn Kết *** Mã số:-------------------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CỦNG CỐ KIẾN THỨC BÀI HỌC BẰNG BẢN ĐỒ TƯ DUY Người thực hiện: Phan Thị Mộng Thu Lĩnh vực nghiên cứu: Quản lí giáo dục: Phương pháp dạy học bộ môn: Phương pháp giáo dục: Lĩnh vực khác:Sản phẩm đính kèm:Mô hình Phần mềm Phim ảnh Hiện vật khác SƠ LƯỢC LÍ LỊCH KHOA HỌCI- THÔNG TIN CÁ NHÂN1. Họ và tên: Phan thị Mộng Thu2. Ngày tháng năm sinh: 10/12/19603. Nam, nữ: Nữ4. Địa chỉ khu 4, thị trấn Tân Phú, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai5. Điện thoại: 0613 696 1776. Fax…………. E-mail: mthu@ yahoo. com7. Chức vụ: Tổ trưởng chuyên môn8. Đơn vị công tác : Trường THPT Đoàn KếtII- TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO- Học vị : Đại học sư phạm- Năm nhận bằng: 1985- Chuyên ngành đào tạo: Môn Sinh - NôngIII- KINH NGHIỆM KHOA HỌC- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: giảng dạy- Số năm có kinh nghiệm : 28 năm- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:+ Thiết kế hình ảnh bằng powerpoint phục vụ cho tiết dạy+ Thiết kế chương trình học ngoại khóa môn sinh học cho hs khối 11+ Sơ đồ động: Khai thác- sử dụng – hiệu quả+ Tạo tiết học thân thiện nhằm phát huy tốt đa tính tích cực của hs+ Tích cực hóa hoạt động của học sinh thông qua các bài tập ô chữ+ Kinh nghiệm giảng dạy các tiết học có kiến thức tích hợp **** I- LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: - Từ thực tiễn đổi mới phương pháp dạy và học; xây dựng “trường học thân thiện, học sinh tích cực” - Đổi mới kiểm tra đánh giá; định hướng ra đề kiểm tra trắc nghiệm của bộ môn sinh học - Giúp HS học tập một cách tích cực; ghi chép có hiệu quả; biết cách kháiquát tổng hợp ,cô đọng kiến thức vừa mới lĩnh hội : “Học sinh sẽ học đượcphương pháp học, tăng tính độc lập, chủ động, sáng tạo và phát triển tưduy.” - Nhu cầu tự học, tự bồi dưỡng của cá nhân, nâng cao trách nhiệm của giáo viên bộ môn đối với học sinh II- THỰC TRẠNG KHI NGHIÊN CỨU 1- Thuận lợi: - Được sự nhiệt tình giúp đỡ hỗ trợ từ các đồng nghiệp. - Được sự khuyến khích, ủng hộ của lãnh đạo trường và các thầy cô giáo trong tổ bộ môn. - Hứng thú học tập của hs khi tự mình khám phá năng lực cá nhân. 2- Khó khăn: - Hiện nay, chúng ta thường ghi chép thông tin bằng các ký tự, đường thẳng, con số. Với cách ghi chép này, chúng ta mới chỉ sử dụng một nửa của bộ não - não trái, mà chưa sử dụng kỹ năng bên não phải, nơi giúp chúng ta xử lý các thông tin về nhịp điệu, màu sắc, không gian ... và cách ghi chép thông thường khó nhìn được tổng thể của cả vấn đề. - Qua nghiên cứu cho thấy, nhiều học sinh chưa biết cách học, cách ghi kiến thức vào bộ não mà chỉ học thuộc lòng, học vẹt, thuộc một cách máy móc, thuộc nhưng không nhớ được kiến thức trọng tâm, không nắm được “sự kiện nổi bật” trong tài liệu đó, hoặc không biết liên tưởng, liên kết các kiến thức có liên quan với nhau. 3- Số liệu thống kê: Khi sử dụng sơ đồ tư duy ở một số lớp mà tôi trực tiếp giảng dạy trong năm học 2011  2012. Qua khảo sát kết quả như sau: Lớp Sỉ số Khả năng khai thác kiến thức Mức độ vận dung 12a1 41 Tốt 95% 12a2 46 Tốt 90% 11b9 42 Tốt 80% 11b10 46 Tốt 90% 11b11 44 Tốt 98% 11b12 43 Tốt 89%III- NỘI DUNGA. Cơ sở lí luận:- Bản đồ tư duy (BĐTD) là hình thức ghi chép sử dụng màu sắc, hình ảnh nhằm tìm tòi đào sâu, mở rộng một ý tưởng, tóm tắt những ý chính của một nội dung, hệ thống hoá một chủ đề. Đó còn là công cụ đồ họa nối các hình ảnh có liên hệ với nhau vì vậy có thể vận dụng BĐTD vào hỗ trợ dạy học kiến thức mới, củng cố kiến thức sau mỗi tiết học, ôn tập hệ thống hóa kiến thức sau mỗi chương,...- Trước đây, với cách học truyền thống đã khiến tư duy của nhiều em học sinh đi vào lối mòn, không kích thích được sự phát triển của trí não, điều đó làm cho một số em học sinh tuy rất chăm học nhưng sự tiếp thu vẫn rất ít vì không biết liên kết các kiến thức với nhau, không biết vận dụng những kiến thức đã học trước đó vào phần sau. Học sinh chỉ biết ghi mà không biết cách lưu thông tin sao cho khoa học, tự chủ, độc lập nhất.- Một số kết quả nghiên cứu cho thấy bộ não của con người sẽ hiểu sâu, nhớ lâu và in đậm cái mà do chính mình tự suy nghĩ, tự viết, vẽ ra theo ngôn ngữ của mình vì vậy việc sử dụng BĐTD giúp học sinh học tập một cách tích cực, huy động tối đa tiềm năng của bộ não.- Lần đầu tiên, Bộ GD&ĐT triển khai trên diện rộng chuyên đề ứng dụng bản đồ tư duy hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học. Nhiều giáo viên hồ hởi tiếp nhận phương pháp mới này với hy vọng sẽ giúp học sinh thoát khỏi lối học vẹt. Hướng cho HS có thói quen khi tư duy lôgic theo hình thức sơ đồ hoá trên BĐTD; hình thành kĩ năng hiểu - biết - tiếp thu- nhận dạng kiến thức có hệ thống.B. Biện pháp thực hiện:- Để giúp “học sinh tích cực” thì thầy, cô giáo phải có phương pháp giảng dạy tích cực. Vì thế, việc đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên, phải hướng tới mục tiêu lôi cuốn sự tham gia của tất cả học sinh. Việc củng cố kiến thức bằng bản đồ tư duy đã giải quyết được vấn đề này. - Muốn hình thành một bản đồ tư duy đạt hiệu quả giáo viên cần tiến hành các yêu cầu sau:+ Bước 1. Giới thiệu cho học sinh các yêu cầu chung về cách “ghi chép” có hiệu quả trên BĐTD gồm các nội dung sau ...