SKKN: Đổi mới phương pháp dạy Văn nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của người học - Trường THCS Nguyên Lý

Thực tế của quá trình dạy và học trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay đòi hỏi người dạy nói chung và dạy Văn nói riêng cần phải có những đổi mới về mặt phương pháp dạy học sao cho phù hợp với yêu cầu lấy học sinh làm trung tâm. Do vậy đổi mới phương pháp giảng dạy Văn đang là yêu cầu cấp bách và nhiệm vụ nặng nề đối với người thầy không chỉ để thực hiện những chỉ thị mà là nhằm đáp ứng được nhu cầu chính đáng của người học và của công tác đào tạo trong tình hình hiện nay. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến “Đổi mới phương pháp dạy văn nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của người học”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Đổi mới phương pháp dạy Văn nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của người học - Trường THCS Nguyên Lý SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY VĂNNHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC SÁNG TẠO CỦA NGƯỜI HỌC - TRƯỜNG THCS NGUYÊN LÝ Phần một: đặt vấn đề1. Lý do chọn đề tài a, Cơ sở lý luận Nghị quyết trung ương IV về tiếp tục đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạođã chỉ rõ Đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả câc cấp học, các bậc học cần ápdụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng cho học sinh năng lực vàtư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, phải thường xuyên khơi dạy, rèn luyệnvà phát triển năng lực tự học, tự nghiện cứu năng lực nghĩa và làm một cách tự chủ.Năng lực tự đặt và giải quyết vấn đề ngay trong quá trình học tập ở nhà trường đi đôivới vai trò mới của thầy là người hướng dẫn cho người học biết tự mình tìm kiếnthức, xử lí những tình huống, biết làm việc cá nhân, với bạn với thầy, với tập thể,biết chuyển quá trình đào tạo của mình, là người trọng tài đánh giá, kết quả học tập,là người cố vấn giúp người học tự đánh giá, tự điều chỉnh theo yêu cầu của mục tiêungười học. Thực tế của quá trình dạy và học trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nayđòi hỏi người dạy nói chung và dạy Văn nói riêng cần phải có những đổi mới về mặtphương pháp dạy học sao cho phù hợp với yêu cầu lấy học sinh làm trung tâm. Dovậy đổi mới phương pháp giảng dạy Văn đang là yêu cầu cấp bách và nhiệm vụ nặngnề đối với người thầy không chỉ để thực hiện những chỉ thị mà là nhằm đáp ứngđược nhu cầu chính đáng của người học và của công tác đào tạo trong tình hình hiệnnay. b, Cơ sở thực tiễn: Qua 5 năm thực hiện chương trình theo hướng đổi mới, qua tìm hiểu thực tếgiảng dạy bộ môn ngữ văn ở trường THCS Nguyên Lý, tôi nhận thấy: Phần chuẩn bị giáo viên và học sinh còn sơ sài, đơn điệu, không rõ ràng.Thậm chí có nhiều học sinh không chuẩn bị bài( thực chất là không biết cách chuẩnbị bài ) hoặc chuẩn bị một cách chống đối . Khi giáo viên yêu cầu học sinh thảo luận nhóm thì nhiều học sinh lại hoạtđộng cá nhân . Số lần tham gia hoạt động nhóm trong các giờ học còn hạn chế , giáoviên chưa kích thích được những học sinh yếu, kém hoạt động nhóm . Cơ sở vật chất lớp học chưa hợp lý nên việc tiến hành thảo luận nhóm còn khókhăn. Việc giới thiệu bài của giáo viên ( để kích thích trí tò mò, sự hứng thú của họcsinh ) lại diễn ra không thường xuyên nếu có thì phần giới thiệu đó ít cuốn hút họcsinh Khi dạy phần truyện kí , giáo viên còn bỏ sót một số thao tác. Cách kiểm tra đánh giá việc nắm bài của học sinh chủ yếu là yêu cầu học sinhtrình bầy dưới hình thức khái niệm chưa tổng hợp . Những vấn đề trên đã dẫn đến tình trạng: - Học sinh chưa thực sự được phát huy tính tích cực trong các giờ học. - Giáo viên làm việc còn quá vất vả. Giờ học nặng nề. Bản thân là một giáo viên dạy văn, hết sức trăn trở trước những vấn đề nêutrên, tôi đã hết sức cố gắng sưu tầm qua sách vở, học hỏi kinh nghiệm qua các giờgiảng mẫu ở tổ chuyên môn, ở truyền hình, ở các đợt thao giảng, hội giảng cụm,huyện và đã tự rút ra được một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giờ lên lớptheo hướng Hai tích2. Mục đích nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu . - Việc chuẩn bị bài của giáo viên và học sinh - Cách tiến hành thảo luận nhóm - Cách giới thiệu bài trong Đọc - hiểu văn bản - Cách dạy truyện kí Phần hai: Giải quyết vấn đề: A Quá trình nghiên cứu:I. Việc triển khai thực hiện chương trình và sách giáo khoa: .Ưu điểm: - Thực chất đổi mới PPDH là đổi mới về quan niệm dạy học toàn diện,từ chỗthày dạy thụ động đến chỗ trò chủ động tích cực, từ chỗ thày độc thoại đến chỗ thầytrò đối thoại, trò - trò đối thoại, từ chỗ thầy áp đặt cho học sinh đến chỗ học theo nhucầu, từ chỗ chỉ tập trung vào giáo viên đến chỗ chỗ tập trung vào học sinh, từ chỗ tậptrung vào nội dung đến quá trình nhận thức, từ chỗ dạy đến chỗ học, từ chỗ kiếnthức của thày đến cách học của trò. - Sách giáo khoa viết theo lối đồng tâm, tích hợp và lối mở nên mục tiêu củangười học là: Học để biết, học để làm, học để tồn tại và chung sống với mọi người.Vì vậy, mà qua các bài học, H/s đã biết hành động, biết thích ứng, biết giao tiếp ứngxử, biết tự khẳng định mình. - Phát huy được tính tích cực, chủ động sáng tạo của người học dưới sự hướngdẫn của giáo viên. Đồng thời đã đổi mới được PP theo hướng tăng cường sự tươngtác giữa thày và trò; trò - trò; trò - thầy; thầy,trò - tài liệu và ngược lại. - Đổi mới việc lựa chọn hệ thống văn bản rút ngắn hơn so với CT cũ, có nhiềuvăn bản mới được đưa vào ở các lĩnh vực khác nhau, học theo từng cụm bài, sốlượng bài ôn tập tăng, số lượng bài chương trình địa phương có ở cả 3 phân môn.Đặc biệt, các bài tổng kết, ôn tập ở lớp 9 giúp học sinh hệ thống hóa kiến thức toàncấp. - Bám sát vào tiến trình lịch sử VH để lựa chọn các tác phẩm tiêu biểu cho cácthể loại của mỗi giai đoạn văn học. Lấy VHVN làm trục chính và bổ xung các tácphẩm VHVN cùng thể loại một cách tương ứng để học sinh tiện so sánh đối chiếu. - Về hình thức: Chỉ còn một cuốn ngữ văn, giảm bớt sự cồng kềnh, nặng nề.Trong mỗi bài, học sinh đều được học cả 3 phân môn đan xen nhau để đảm bảo tínhtích hợp. Tất cả các tri thức và kỹ năngcủa các phân môn đều tập trung hình thành vàrèn luyện cho học sinh năng lực đọc văn, làm văn. Bên cạnh đó thì cấu trúc một bàihọc cũng khác trước(Kết quả cần đạt, tên bài, tên tác giả, ảnh tác giả, chú thích, hệthống câu hỏi, ghi nhớ, luyện tập). . Hạn chế: Có nhiều bài hay được đưa vào bài học thì thời lượng quá ít (Đặc biệt ở lớp9), còn một số bài hướng dẫn đọc thêm thì thời lượng lại đến hai tiết. Các bài về cụm từ còn khó đối với học sinh lớp 6. Trong các bài đọc hiểu văn ...