SKKN: Đổi mới tiến trình thực hiện tiết bài viết Tập làm văn bậc THCS

Giúp giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiện được tốt các khâu trong tiết viết bài tập làm văn theo yêu cầu của đề. Đồng thời giúp các em hình thành khả năng tư duy và sáng tạo trong quá trình tiếp nhận, lĩnh hội, tạo lập văn bản để cảm thụ sâu sắc được mọi vấn đề của cuộc sống. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến trên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Đổi mới tiến trình thực hiện tiết bài viết Tập làm văn bậc THCS SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỔI MỚI TIẾN TRÌNH THỰCHIỆN TIẾT BÀI VIẾT TẬP LÀM VĂN BẬC THCSA . LÍ DO CHỌN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM-Môn ngữ văn - phân môn tập làm văn là môn học được tích hợp giữa hai phânmôn: văn bản và tiếng Việt, có vị trí quan trọng trong việc rèn luyện khả năng tiếpnhận, tư duy, sáng tạo của học sinh trong quá trình tạo lập văn bản. Mọi vấn đề của đời sống có được thể hiện rõ ràng, nhất quán, mạch lạc và lôgic hay không điều này phụ thuộc rất nhiều vào khả năng tạo lập văn bản của người viết. Vậyđể viết được một vấn đề nào đó thành văn bản hoàn chỉnh thì đòi hỏi người viếtcần xác định đúng nội dung, mục đích, yêu cầu, trong đó khâu xác định hình thứcđể trình bày là không kém phần quan trọng. Hình thức ở đây là cần phải xác địnhđược thể loại, phương thức biểu đạt cụ thể, hệ thống từ ngữ, nghệ thuật dùng từ,đặt câu. Tất cả đều đảm bảo đúng, chuẩn và hay, có như vậy bài viết mới đạt yêucầu, thu hút người đọc, người nghe. Thế nhưng để đạt được điều này vốn là việclàm rất khó, bởi lẽ văn chương không tuân thủ theo một công thức, cấu tạo cụ thểnào cả mà văn chương là sự cảm thụ và sáng tạo của tâm hồn được thể hiện dướinhiều hình thức, thể loại khác nhau nhưng mục đích cuối cùng là để giáo dục nhâncách, phẩm chất đạo đức của con người và thể hiện sự sáng tạo nghệ thuật làmđẹp cho đời sống. Ví dụ : Ánh trăng vốn là rất đẹp do thiên nhiên ban tặng nhưngnó càng đẹp hơn qua ngòi bút điêu luyện, bậc thầy của nhiều nhà văn, sinh thờinhà văn Nam Cao có viết: “Trăng là cái liềm vàng giữa đồng sao. Trăng là đĩa bạctrên tấm thảm nhung da trời. Trăng tỏa mộng xuống trần gian. Trăng tuôn suối mátđể những hồn khát khao ngụp lặn...”.Miền quê vốn nghèo nàn, cằn cỗi nhưng quacách nhìn, cách cảm của người viết ở nhiều khía cạnh khác nhau thì sẽ cho ta thấyđược sự tiềm ẩn bên trong là khung trời thơ mộng, thanh bình, sự ấp ủ và nổ lựckhông ngừng của những người nông dân vượt khó,vv…Vâng, tất cả những khíacạnh của cuộc sống và tâm hồn của con người đều được thể hiện qua thơ,văn làđầy đủ và sâu sắc nhất. Do đó, giảng dạy, giáo dục học sinh thực hiện được tốt cáckhâu trong tiết viết bài tập làm văn theo yêu cầu của đề là vấn đề quan trọng, cóý nghĩa, nhằm giúp các em hình thành khả năng tư duy và sáng tạo trong quátrình tiếp nhận, lĩnh hội, tạo lập văn bản để cảm thụ sâu sắc được mọi vấn đềcủa cuộc sống.B. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN Thế nhưng để cảm nhận, tư duy, sáng tạo một bài viết tập làm văn trên lớp cũngnhư ở nhà đối với học sinh bậc THCS không phải là vấn đề dễ dàng mà em nàocũng có khả năng làm được, đặc biệt là viết đúng và hay. Chính điều này đã làmcho tôi - giáo viên dạy môn văn luôn trăn trở và suy nghĩ rất nhiều.I. TÌNH HÌNH THỰC TẾ 1. Về khách quan:- Học sinh bậc THCS ở lứa tuổi dưới mười lăm- lứa tuổi còn hồn nhiên, nghịchngợm là chủ yếu, các em còn ăn chưa no, lo chưa kỹ, cảm nhận mọi vấn đề củacuộc sống chưa đầy đủ và sâu sắc nên các em sẽ khó triển khai được mọi khía cạnhcủa một đề bài nào đó mà giáo viên yêu cầu đạt được mức độ đúng đắn, đầy đủ vàkết hợp với việc dùng từ, diễn đạt thành bài viết hoàn chỉnh đúng, hay và sâu sắc.- Phần đông con em học sinh ở trường thuộc diện dân tộc thiểu số, bên cạnh ngônngữ tiếng Việt các em còn sử dụng ngôn ngữ dân tộc riêng của mình khi giao tiếpvới mọi người trong gia đình, làng xóm. Điều này dẫn đến việc các em bị phân tántrong khâu hiểu chưa rõ nghĩa từ tiếng Việt, vốn từ tiếng Việt nghèo nàn, ít ỏi,khiến các em khó khăn trong việc hành văn, đặc biệt là văn viết.- Đa số học sinh nằm ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, gia đình còn gặp nhiều khókhăn, phụ huynh ít quan tâm đến việc hướng dẫn, giáo dục con cái lời ăn, tiếng nói.Hơn nữa ngoài việc học, về nhà các em còn phải tranh thủ làm thêm để giúp giađình nên các em không còn nhiều thời gian nghiên cứu và suy nghĩ trong quá trìnhđọc, viết văn. 2. Về chủ quan:- Giáo viên chưa chú ý hướng dẫn cho học sinh phương pháp cũng như các bướccơ bản trong tiến trình viết bài tập làm văn cụ thể, chưa phân loại được đối tượnghọc sinh để hướng dẫn, gợi ý và khuyến khích khả năng tư duy, sáng tạo của cácem trong việc viết văn.- Phần lớn các em chưa xác định được đúng phương pháp viết văn, chưa chămtrong vấn đề đọc sách để học hỏi kinh nghiệm viết bài và xây dựng được kho từvựng phong phú thay vào đó thời gian rãnh rỗi học sinh chủ yếu xem vô tuyến,phim ảnh hoặc chơi những trò vô bổ khác, nhiều em còn viết bài theo kiểu cóp bilại những bài mẫu hoặc lười suy nghĩ, làm theo kiểu cho xong, hiểu một cách máymóc gợi ý của giáo viên. Viết với thái độ mệt mỏi, chán nản...- Nhiều học sinh có cảm giác không thích học môn ngữ văn bởi vì thấy khó vàtrong quá trình làm bài cần nhiều sáng tạo, không tuân thủ theo công thức, cáchlàm khuôn mẫu nào cả. Điều này đã khiến nhiều em có những suy nghĩ lệch lạc vềmôn văn cũng như tâm lý các em thích học và đầu tư nhiều hơn vào các môn tựnhiên như: toán, lý, hóa hoặc môn tiếng Anh. Chính những nguyên nhân trên làm cho kết quả bài viết tập làm văn củahọc sinh bậc THCS điểm còn rất thấp, lỗi bài viết còn khá nhiều. Cụ thể:Lớp Sĩ số Giỏi Khá TB Yếu Kém 19 /6 80 3 (3.8%) 33 (41.3%) 25(31,3%) (23.8%) 21 /8 63 6 (9.5%) 26(41.3%) 10 (15.9%) (33.3%)Trên đây là một số nguyên nhân cơ bản dẫn đến kết quả bài viết của học sinh bậcTHCS nói chung còn thấp. Điều đó làm cho tôi- một giáo viên dạy văn luôn phảicố gắng tìm nhiều phương pháp để giúp HS hiểu, định hướng và viết được một bàiviết tập làm văn đúng, hay và sâu sắc hơn.II.NỘI DUNG THỰC HIỆNĐể nâng cao chất lượng bài viết tập làm văn, theo tôi cần áp dụng một số biệnpháp sau: 1.Cơ sở lý luận: Môn ngữ văn là sự ...