SKKN: Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài cho giờ đọc Văn lớp 10 trung học phổ thông

Một thực trạng khá phổ biến hiện nay là nhiều GV dạy Văn chưa thực sự chú trọng đến khâu hướng dẫn HS chuẩn bị bài ở nhà, hoặc có thực hiện thì cũng mới chỉ ở hình thức tự phát, thiếu tính khoa học. Về phía HS, các em chưa xây dựng cho mình thói quen chuẩn bị bài kĩ trong nhận thức và hành động. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến “ Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài cho giờ đọc Văn lớp 10 trung học phổ thông”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài cho giờ đọc Văn lớp 10 trung học phổ thông SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMHƯỚNG DẪN HỌC SINH CHUẨN BỊ BÀI CHO GIỜ ĐỌC VĂN LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNGI. lí do chọn đề tài Đổi mới phương pháp dạy học là một trọng tâm của đổi mới giáo dụcTrung học phổ thông. Luật giáo dục (Điều 28) yêu cầu: “ Phương pháp giáo dụcphổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS, phùhợp với đặc điểm của từng lớp, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rènluyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lạiniềm vui hứng thú, hứng thú học tập cho học sinh.” Dạy học văn nhất thiết phảiđổi mới theo hướng “ Đặt HS vào hoạt động trung tâm của quá trình dạy học”,giáo viên đóng vai trò tổ chức, định hướng cho HS đọc hiểu, lĩnh hội văn bảnvăn học. Hướng HS vào hoạt dộng, tổ chức cho các em hoạt động chiếm lĩnh tácphẩm theo đúng đặc thù quy luật sáng tạo và cảm thụ văn học được xem là mộttrong những vấn đề cơ bản có ý nghĩa phương pháp luận trong đổi mới phươngpháp dạy học văn hiện nay. Vấn đề đặt ra là phải xác định các phương pháp, đểtìm ra hệ thống các hoạt động chiếm lĩnh tác phẩm văn chương trong nhàtrường. Dạy học phát huy tính tích cực, chủ động của HS phải được thực hiện quanhiều bước, nhiều khâu khác nhau trong quy trình dạy học, trong đó bao gồm cảviệc chuẩn bị bài trước khi đến lớp của cả giáo viên và học sinh ở tất cả các mônhọc. Với môn Văn, phát huy vai trò chủ thể của HS trong giờ học phải được xemnhư là một nguyên tắc cơ bản, phải đưa nguyên tắc ấy vào một khâu trong quátrình dạy học, trong giáo án của giáo viên qua từng tiết dạy. Đổi mới phươngpháp dạy học Văn được thực hiện qua nhiều khâu, nhiều bước, nhiều thao tác.Không khí, chất lượng học Văn của HS trước hết phải bắt đầu từ những tiết Đọcvăn. Muốn phát huy vai trò chủ thể - năng lực cảm thụ văn chương của HS thìGV phải biết khơi gợi, tổ chức, dẫn dắt HS tham gia tích cực, chủ động vào bàihọc. Muốn vậy, chính các em phải có sự chuẩn bị bài trước một cách khoa họcqua phương pháp hướng dẫn của giáo viên. Sách giáo khoa 10 Ngữ văn có nhiều thay đổi, được biên soan theo hướngtinh giản và tích hợp. Vì thế muốn học tốt ở trên lớp, tích cực hoạt động trongquá trình tiếp nhận, lĩnh hội tác phẩm thì đòi hỏi HS phải thực hiện tốt khâuchuẩn bị bài ở nhà, và chắc chắn một điều, nếu giờ Đọc văn nào mà có sự chuẩnbị công phu ở cả thầy lẫn trò thì giờ học đó sẽ đạt kết quả khả quan hơn. Tuynhiên, một thực trạng khá phổ biến hiện nay là nhiều GV dạy Văn chưa thực sựchú trọng đến khâu hướng dẫn HS chuẩn bị bài ở nhà, hoặc có thực hiện thìcũng mới chỉ ở hình thức tự phát, thiếu tính khoa học. Về phía HS, các em chưaxây dựng cho mình thói quen chuẩn bị bài kĩ trong nhận thức và hành động... Vì những lí do và thực tế nêu trên, tôi mạnh dạn đề xuất một số biện phápHướng dẫn học sinh chuẩn bị bài cho giờ đọc văn lớp 10 Trung học phổ thông,với mong muốn nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả môn Ngữ văn trong tìnhhình hiện nay.II. Cơ sở lí luận và thực tiễn.1. Cơ sở lí luận.1.1. Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học Văn hiện nay và việc chuẩn bị bàicủa học sinh. Đổi mới phương pháp dạy học là một trọng tâm của đổi mới giáo dụcTrung học phổ thông. Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theoquyết định số 16/2006/QĐ – BGDĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ giáo dụcvà Đào tạo đã nêu: “Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo củahọc sinh, phù hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng HS, điều kiện củatừng lớp học, bồi dưỡng cho HS phương pháp tự học, khả năng hợp tác, rènluyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lạiniềm vui hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”. Có thể coi việc chuyển từ dạy học lấy giáo viên làm trung tâm của quá trìnhdạy học sang dạy học hướng vào người học, phát huy tính tích cực, tự học, sángtạo của HS là quan điểm lí luận dạy học có tính định hướng chung cho việc đổimới phương pháp dạy học. Nói cách khác cốt lõi của đổi mới dạy và học làhướng tới hoạt động học tập chủ động, chống thói quen học tập thụ động. Vìvậy, việc hướng dẫn HS giúp các em chuẩn bị bài tốt ở nhà trở thành một yêucầu thiết thực có giá trị to lớn trong tiến trình dạy học trên lớp của GV và HS,giúp HS chủ động, tích cực trong quá trình học tập. Việc chuẩn bị bài ở nhà làmột nội dung nằm trong phương pháp tự học, mà tự học là phương pháp cốt lõitrong đỗi mới phương pháp dạy học hiện nay. Nếu rèn luyện cho người học cóđược phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ tạo cho họ lòng hamhọc, khơi dậy nội lực vốn có trong mỗi người, kết quả học tập sẽ được nhân lêngấp bội. Với môn Ngữ văn, hướng học sinh vào hoạt động, tổ chức cho HS chiếmlĩnh tác phẩm theo đúng quy luật sáng tạo và cảm thụ văn học được xem là mộttrong những vấn đề cơ bản có ý nghĩa phương pháp luận trong đổi mới phươngpháp dạy học Văn hiện nay.1.2. Vấn đề dạy Đọc văn với việc chuẩn bị bài của học sinh. Đọc văn là một phân môn trong bộ môn Ngữ văn ở Trường THPT bên cạnhhai phân môn khác là Làm văn và Tiếng Việt. Đây là phân môn quan trọng trong ba phân môn, trước đây gọi là Giảngvăn, nay thay bằng tên gọi Đọc văn. Giờ Đọc văn là giờ mà dưới sự hướng dẫntổ chức của thầy, HS đọc và tìm hiểu văn bản. Với tư cách là một thao tác thì đọc văn được hiểu là đọc văn bản văn học đểtìm hiểu, phân tích, cảm nhận giá trị của nó. Với yêu cầu đổi mới hiện nay, HS là chủ thể tiếp nhận, tích cực sáng tạotrong các giờ Đọc văn. Đã qua rồi kiểu dạy đơn thuần thầy giảng – trò nghe,thầy đọc – trò chép, giáo viên đóng vai trò tổ chức, định hướng, điều khiển quátrình tiếp nhận của học sinh. Để phát huy năng lực tiếp nhận, hiệu quả giờ Đọcvăn thì giáo viên linh hoạt sử dụng nhiều phương pháp, hình thức tổ chức dạyhọc, và vì thế chuẩn bị bài ở nhà là việc làm không thể xem nhẹ đối với ngườihọc văn hiện nay. Tất nhiên, việc chuẩn bị ...