SKKN: Một vài biện pháp dạy luyện từ và câu phần quan hệ từ lớp năm

Để giúp các em hiểu rõ hơn về quan hệ giữa các vế câu trong câu ghép, về việc thể hiện ý và cách nối các vế câu ghép nhằm đảm bảo mục tiêu môn Luyện từ và câu ở lớp năm . Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến “Một vài biện pháp dạy luyện từ và câu phần quan hệ từ lớp năm”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Một vài biện pháp dạy luyện từ và câu phần quan hệ từ lớp năm SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMMỘT VÀI BIỆN PHÁP DẠYLUYỆN TỪ VÀ CÂU PHẦN QUAN HỆ TỪ LỚP NĂM I/ ĐẶT VẤN ĐỀ. Môn Luyện từ và câu lớp Năm là môn học cung cấp những kiến thức sơgiản về Tiếng Việt và rèn luyện kĩ năng dùng từ đặt câu cho học sinh, mởrộng, hệ thống hoá vốn từ, cung cấp cho học sinh một số hiểu biết về từ vàcâu, bồi dưỡng cho học sinh thói quen dùng từ đúng, nói và viết thành câu, cóý thức sử dụng Tiếng Việt văn hoá trong giao tiếp và thích học Tiếng Việt. Nhưng qua thực tế giảng dạy cho thấy vẫn còn một số học sinh chưa đọcthông, viết thạo, nói, viết chưa lưu loát. Kết quả khảo sát đầu năm lớp 5/6 (lớp không bán trú) năm học 2005-2006phân môn Luyện từ và câu như sau: TSHS Giỏi Khá T.Bình Yếu G.Chú SL TL SL TL SL TL SL TL 33 15 45% 10 30% 5 15.6% 3 9.1% Sở dĩ còn những hạn chế như vậy là do học sinh chưa nắm vững đượccấu tạo của câu, tác dụng của các quan hệ từ, cặp quan hệ từ dùng để nối cácvế câu ghép khi sử dụng câu ghép. Để giúp các em hiểu rõ hơn về quan hệ giữa các vế câu trong câu ghép,về việc thể hiện ý và cách nối các vế câu ghép nhằm đảm bảo mục tiêu mônLuyện từ và câu ở lớp Năm .Tôi chọn vấn đề : “Dạy Luyện từ và câu phần:Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ “ để nghiên cứu và tìm biện pháp dạyphù hợp. II/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Nội dung của chương trình Luyện từ và câu phần: nối các vế câughép bằng quan hệ từ : Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ để biểu thị: - Quan hệ Nguyên nhân - Kết quả - Quan hệ Điều kiện ( Giả thiết) - Kết quả - Quan hệ Tương phản - Quan hệ Tăng tiến 2. Các biện pháp dạy học Như đã nêu ở trên, nhằm đảm bảo mục tiêu môn học Luyện từ và câu ởlớp Năm, nhất là cung cấp các kiến thức sơ giản về câu và liên kết câu. DạyLuyện từ và câu phải sử dụng các biện pháp tổ chức hoạt động học tập của họcsinh theo quan điểm tích cực hoá các hoạt động sau: a. Biện pháp phân tích mẫu: Tổ chức cho học sinh phân tích các vật liệu mẫu theo định hướng nhất địnhđể hình thành kiến thức về câu, về kĩ năng sử dụng ngôn ngữ... - Vật liệu được chọn làm mẫu ở đây là câu văn, đoạn văn... - Phương pháp tiến hành phân tích mẫu là phương pháp quy nạp. Từ nhữnghiện tượng chứa đựng trong vật liệu mẫu (câu văn), giáo viên giúp học sinhphân tích theo các nhiệm vụ đã nêu để hiểu quy tắc cấu tạo, ý nghĩa và quy tắcsử dụng từ, câu...(chẳng hạn: Giáo viên (GV) cho học sinh phân tích cấu tạocủa câu ghép để học sinh nắm được các vế câu ; CN-VN của từng vế và quanhệ từ giữa các vế ) - Để giúp cho học sinh( HS) thực hiện nhiệm vụ phân tích mẫu được dễdàng, GV có thể tách các câu hỏi, các nhiệm vụ nêu trong SGK ra thành nhữngcâu hỏi, nhiệm vụ nhỏ hơn. ( chẳng hạn: Yêu cầu của bài tập 1-phần nhận xétcủa bài :Nối các vế câu ghép bằng QHT) Phân tích cấu tạo của câu ghép:Chẳng những Hồng chăm học mà bạn ấy còn rất chăm làm. GV hỏi: câu ghépnày gồm mấy vế câu; xác định CN - VN của từng vế; giữa các vế câu có QHTnào nối kết ?) . Riêng trong những tiết tiếp theo GV chỉ cần nêu:Phân tích cấutạo của câu ghép sau... là học sinh tiến hành phân tích theo các yêu cầu đó. - Về hình thức tổ chức: Tuỳ từng bài, từng nhiệm vụ cụ thể GV có thể tổchức cho HS làm việc độc lập, làm việc theo nhóm, sau đó trình bày kết quảphân tích trước lớp. b. Biện pháp trực quan Các tranh vẽ thường thể hiện những tình huống giao tiếp nhất định. Quansát tranh, HS tự đặt mình vào các tình huống đó và chọn lựa hình thức giaotiếp, đặt câu, viết đoạn văn theo tranh (chẳng hạn: Khi học bài nối các vế câughép bằng QHT (biểu thị quan hệ tăng tiến) GV dán 2 tranh : Vịnh Hạ Long;phố cổ Hội An. HS quan sát , dựa vào nội dung tranh đặt câu theo yêu cầu (Emhãy quan sát tranh đặt câu ghép biểu thị quan hệ tăng tiến). c. Biện pháp thực hành luyện tập Tổ chức cho HS làm bài tập để củng cố kiến thức và vận dụng những kiếnthức đã học vào thực tê ỳ( Chẳng hạn: Bài dạy: Nối các vế câu ghép bằngQHT( tăng tiến) . HS làm BT1: Tìm câu ghép và phân tích cấu tạo của câu ghép trong mộtđoạn văn (Người lái xe đãng trí). . HS làm BT2: Điền cặp quan hệ từ thích hợp vào chỗ chấm (Điền cặp quanhệ từ biểu thị quan hệ tăng tiến). . HS làm BT3: Đặt câu theo tình huống cho sẵn (Đặt câu ghép chỉ quan hệtăng tiến để thể hiện các ý sau: a, b, c). - Khi sử dụng biện pháp này, GV cần lưu ý những điểm sau: - Khi giao nhiệm vụ cho HS, cần giúp các em hiểu đúng, hiểu đầy đủ nội dung của BT.Cách làm có thể là: + Cho HS đọc yêu cầu của BT, giải thích yêu cầu của BT, nếu HS khônggiải thích được GV giải thích cho các em. + Yêu cầu vài HS làm mẫu một phần của BT, nếu không có HS nào làmđược GV sẽ làm mẫu cho các em. - Tổ chức ...