SKKN: Nâng cao hiệu quả giảng dạy Sinh học 12 thông qua phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm về quy luật phân li độc lập

Mục đích nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm: Nâng cao hiệu quả giảng dạy Sinh học 12 thông qua phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm về quy luật phân li độc lập là: Nghiên cứu các phương pháp giải bài tập về các quy luật di truyền nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy phần Di truyền học - Sinh học 12
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Nâng cao hiệu quả giảng dạy Sinh học 12 thông qua phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm về quy luật phân li độc lậpĐỗ T Minh Hoà - THPT Mỹ Hào Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao hiệu quả giảng dạy Sinh học 12 thông qua phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm về quy luật phân li độc lậpĐỗ T Minh Hoà - THPT Mỹ Hào Phần I: MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Đổi mới phương pháp dạy học là nhiệm vụ quan trọng của toàn ngànhgiáo dục trong những năm qua. Khoa học kỹ thuật phát triển ngày càng mạnhmẽ, lượng tri thức của nhân loại tăng nhanh. Để bắt kịp xu thế đó, con người cầnphải có tư duy, trí tuệ cao, phải có phương pháp làm việc khoa học, hiệu quả...Bên cạnh đó, đổi mới chương trình phải đáp ứng theo Chuẩn kiến thức, kĩ năngvà giảm tải cho học sinh. Thực tế giảng dạy môn Sinh học 12 gặp một số khó khăn như: - Chương trình Sinh học 12 chứa khối lượng lớn kiến thức cả lí thuyếtvà bài tập so với chương trình Sinh học các cấp. Các chủ đề bài tập tập trungtoàn bộ ở lớp 12 (không có tính kế thừa từ lớp 10 lên 12). Ở cấp II có đề cập cácquy luật di truyền nhưng mang tính chất giới thiệu ở dạng lí thuyết. Thời giandành cho việc sửa bài tập và rèn kĩ năng giải bài tập cho học sinh rất ít, sau mỗichương chỉ có 1 đến 2 tiết bài tập, mà số lượng bài tập sau mỗi bài học và saumột chương lại nhiều. Vì vậy, học sinh lúng túng trước một bài toán di truyền vàngại suy nghĩ vì không biết phải bắt đầu từ đâu và tiến hành như thế nào, lại rấtdễ nhầm lẫn giữa các quy luật di truyền... - So với các môn tự nhiên khác, môn sinh khó chọn trường, chọn nghềhơn, trong đó một số ngành ra trường lại khó xin việc. Vì vậy nhiều em học sinhtrường tôi ít chú tâm đến việc đầu tư cho cho môn Sinh dẫn đến kết quả học tậpchưa cao, chưa đồng đều. Từ những khó khăn trong dạy học Sinh học 12, dựa trên cơ sở lí luận vàmột số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học, tôi thiết nghĩ phải tìm ra mộtgiải pháp để làm thế nào với lượng thời gian ít ỏi trên lớp mà vẫn giúp các emcảm thấy dễ dàng khi tiếp xúc với các bài toán di truyền. Đặc biệt, trong cácphương pháp học thì cốt lõi là phương pháp tự học, nếu rèn luyện cho học sinhcó được phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ khơi dậy lòng hamhọc hỏi, nội lực vốn có của các em, kết quả học tập sẽ được nhân lên gấp bội.Tuy vậy, muốn phương pháp tự học đạt hiệu quả cao, không gây áp lực nặng nềĐỗ T Minh Hoà - THPT Mỹ Hàocho học sinh thì giáo viên phải là người chỉ hướng đi đúng, tổ chức các hoạtđộng để học sinh giải quyết và tự chiếm lĩnh kiến thức.Xuất phát từ những lí dođó, qua quá trình nghiên cứu và thử nghiệm, tôi mạnh dạn đưa ra đề tài: “NÂNGCAO HIỆU QUẢ GIẢNG DẠY SINH HỌC 12 THÔNG QUA PHƯƠNGPHÁP GIẢI NHANH BÀI TOÁN TRẮC NGHIỆM VỀ QUY LUẬT PHÂN LIĐỘC LẬP”. 2. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu các phương pháp giải bài tập về các quy luật di truyền nhằmnâng cao hiệu quả giảng dạy phần Di truyền học - Sinh học 12 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Quá trình học tập môn Sinh học 12- Phần Di truyền học của học sinh khối12 trường THPT Mỹ Hào do giáo viên trực tiếp giảng dạy. 4. Phương pháp nghiên cứu: Trong đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết- Phương pháp thực nghiệm sư phạm- Phương pháp điều tra- Tham khảo ý kiến các giáo viên cùng nhóm chuyên môn. 5. Kế hoạch nghiên cứu- Giai đoạn 1: Nghiên cứu tài liệu từ tháng 8/2011 đến tháng 10/2011- Giai đoạn 2: Thực nghiệm sư phạm từ tháng 10/2011 đến tháng 01/2012- Giai đoạn 3: Tổng hợp số liệu và báo cáo kết quả nghiên cứu từ tháng 2/ 2012đến tháng 5/2012. PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. CƠ SỞ KHOA HỌC 1.1. Cơ sở lí luận - Xuất phát từ yêu cầu đổi mới PPDH bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng. Chương trình Giáo dục phổ thông là kết quả của sự điều chỉnh, hoànthiện, tổ chức lại các chương trình đã được ban hành, làm căn cứ cho việc quảnĐỗ T Minh Hoà - THPT Mỹ Hàolí, chỉ đạo, tổ chưc dạy học và kiểm tra, đánh giá ở tất cả các cấp học, trườnghọc trong phạm vi cả nước... Trong chương trình giáo dục phổ thông, Chuẩn kiến thức, kĩ năng đượcthể hiện cụ thể hóa ở các chủ đề của chương trình môn học, theo từng lớp học,cấp học. Dạy học bám sát Chuẩn kiến thức, kĩ năng đảm bảo sự thống nhất trongchỉ đạo dạy học và kiểm tra, đánh giá, góp phần khắc phục tình trạng quá tảitrong giảng dạy, học tập. - Mục tiêu dạy học phần các Quy luật Di truyền trong chương trình Sinhhọc 12 là: Học sinh cần trình bày được cơ sở tế bào học của các quy luật, nêuđược các ví dụ và giải được các bài tập cơ bản. 1.2. Thực trạng giảng dạy phần Di truyền học Trong giảng dạy Sinh học 12- phần Di truyền học có nội dung lí thuyếttrừu tượng hơn, các bài tập khó hơn, đòi hỏi học sinh biết phân tích và suy luậnlogic cao hơn so với các phần học khác, đặc biệt là chương 2- Phần Các quy luậtdi truyền. Đây cũng là nội dung kiến thức đòi hỏi người giáo viên phải có sự tưduy, tìm tòi, sáng tạo cao để có cách giảng dạy phù hợp nhất. Quy luật di truyền Phân li và Phân li độc lập của Menđen là cơ sở để cácem tiếp tục nghiên cứu các quy luật di truyền khác trong phần học, vì vậy nắmvững lí thuyết và phương pháp giải bài tập về quy luật PLĐL có ý nghĩa quantrọng. Cơ sở tế bào học của quy luật di truyền Phân li độc lập là:- Các alen nằm trên các cặp NST tương đồng khác nhau- Sự phân li độc lập và tổ hợp ngẫu nhiên của các cặp NST tương đồng tronggiảm phân hình thành giao tử dẫn đến sự phân li độc lập và sự tổ hợp ngẫu nhiêncủa các cặp alen tương ứng. 2. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIẢI NHANH BÀI TOÁN TRẮCNGHIỆM VỀ QUY LUẬT PHÂN LI ĐỘC LẬP 2.1. Phương pháp nhận dạng quy luật di truyền:Đỗ T Minh Hoà - THPT Mỹ Hào Trong quá trình làm các bài toán về các QLDT, vấn đề quan trọng đầu ...