SKKN: Phân dạng và phương pháp giải các dạng bài tập di truyền học người

Các em đều rất lúng túng khi nhận dạng gen gây bệnh đó thuộc NST thường hay giới tính, gen gây bệnh là gen trội hay lặn…và áp dụng toán xác suất vào làm bài, đây là khâu rất quan trọng khi giải bài tập. Vì vậy, để tạo điều kiện cho học sinh có phương pháp nhận biết và giải tốt các dạng bài tập liên quan đến di truyền người, từ đó đạt được kết quả cao trong các kì thi chúng tôi chia sẽ đề tài: “Phân dạng và phương pháp giải các dạng bài tập di truyền học người” dưới đây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Phân dạng và phương pháp giải các dạng bài tập di truyền học ngườiBÁOCÁOSÁNGKIẾNI.ĐIỀUKIỆNHOÀNCẢNHTẠORASÁNGKIẾN: MộttrongnhữngtrọngtâmcủadạyhọcSinhhọclàpháttriểntưduysángtạovàkhảnăngphântíchcủahọcsinh:Từlíthuyếthọcsinhphảibiếtvậndụngđể giảicácbàitậpcó liênquan.Thậtvậy,trongnhữngnămquachúngtađãkhôngngừngđổimớiphươngphápđểphùhợpvớimụctiêugiáodụcvàviệcdạybàitậpcómộtvaitròrấtlớntrongquátrìnhhìnhthànhchohọcsinhnhữngphẩmchấtđó.Tuynhiên,trênthựctế trongchươngtrìnhsinhhọcphổthônghọcsinhcórấtítthờigiantrênlớpdànhchocácgiờbàitậpmàtrongcácđềthihọcsinhgiỏi,đề THPTQuốcGiathìphầnbàitậpvề ditruyềnngườicótỷ lệ tuykhônglớn nhưngrấtkhó,giúpphânhóahọcsinhđểcóởcácmứcđiểmtuyệtđối. CácemđềurấtlúngtúngkhinhậndạnggengâybệnhđóthuộcNSTthườnghaygiới tính,gengâybệnhlàgentrộihaylặn…vàápdụngtoánxácsuấtvàolàmbài,đâylàkhâurấtquantrọngkhigiảibàitập.Vìvậy,đểtạođiềukiệnchohọcsinhcóphươngphápnhậnbiết vàgiảitốtcácdạngbàitậpliênquanđếnditruyềnngười,từđóđạtđượckếtquảcaotrong cáckìthitôimạnhdạnchọnđềtàilà: “Phândạngvàphươngphápgiảicácdạngbàitập ditruyềnhọcngười”.II.MÔTẢGIẢIPHÁP:1.Môtảgiảipháptrướckhitạorasángkiến: Trướckiavàhiệnnayđãcónhiềutácgiả đưaraphươngphápvàquytrìnhgiảitoán phầnquyluậtditruyền,cũngnhư bàitậpliênquanđếnditruyềnngườinhư:NguyễnViếtNhân,PhanKỳ Nam,ĐặngHữuLanh,LêĐìnhTrung,NguyễnMinhCông,TrầnĐứcLợi, HuỳnhQuốcThành,NguyễnTấtThắng....Hầuhếtcáctácgiảđưaranhữngbướcbiệnluận vàviếtsơđồ lairấtrõràngnhưngchưaphândạngvànêuphươngphápgiảitừngdạngmột cáchcụthểchitiết.Đồngthờigiaiđoạnlàmcácbàitậphiệnnayhọcsinhrấtcầnnắmđược kĩnăngđưaracácđápánnhanhvàchínhxácchocáccâuhỏitrắcnghiệmcónhiềulựachọn, muốnnhưvậycácemphảicótrongtaytừngdạngbài,phươngphápgiảimộtcáchthậtngắn gọndễhiểu.Vậyđểhọcsinhđạtđượcđiềuđóthìgiáoviênphảilàmgì? Usinxkiđãtừngnói:“Nhâncáchcủangườithầylàsứcmạnhcóảnhhưởngtolớnđối vớihọcsinh,sứcmạnhđókhôngthểthaythế bằngbấtkỳcuốnsáchgiáokhoanào,bấtkỳcâuchuyệnchâmngônđạođức,bấtkỳmộthệthốngkhenthưởnghaytráchphạtnàokhác”. Phẩmchất,uytín,nănglựccủangườithầycóảnhhưởngtrựctiếpđếnquátrìnhhọctậpvàrènluyệncủahọcsinh.Thầycôlàyếutố hàngđầuđóngvaitròquyếtđịnhtrongviệcbồi 1dưỡngnănglựchọctập,truyềncảmhứng,niềmsaymêmônhọcchocácem.Để dạyđượchọcsinhcókhả năngvàphươngpháptự họcthìbảnthânthầycôcũngphảitự đàotạo,cốgắnghoànthiệnvề nănglựcchuyênmôn,cóamhiểuvề kiếnthứcchuyênsâu,cóphương pháptruyềnđạtkhoahọc,tâmhuyếtvớicôngviệc,yêuthươnghọctrò,giúpđỡđồngnghiệp.Chínhvìvậy,thầycôphảiphânđượccácdạngbàitập,nắmbắtđượccácdạngcóthểcó,đểhọcsinhđượcônluyệntốtnhất.2.Môtảgiảiphápsaukhicósángkiến:+Mụctiêucủađềtài Đề xuấtvàtiếnhànhthựchiệncácgiảiphápnhằmphândạngvàtìmraphương phápgiảicácdạngbàitậpditruyềnngười. Tăngcườngnănglựctựhọc,nănglựclàmviệcvớitàiliệu,giáotrìnhcủahọcsinh giỏi,họcsinhôntậpkỳthiTHPTQuốcgia. Nângcaonănglựcnghiêncứukhoahọccủahọcsinhdướisựhướngdẫncủagiáo viên. Nângcaonănglựchợptác,hiệuquảnhómhọctậpcủahọcsinhgiỏi,họcsinhôntậpkỳthiTHPTQuốcgia. Tiếnhànhthựcnghiệmsưphạmđểđánhgiáhiệuquảcủacácgiảipháp.+Đốitượng,phạmvinghiêncứucủađềtài Trongphạmviđềtàinày,tôichỉđềxuấtcácdạngvàphươngphápgiảicácdạngbài tậpliênquanđếnbàitậpditruyềnhọcngười.+Phươngphápnghiêncứu Điềutrathựctế. Sưutầm,tổnghợptàiliệu. Phươngphápthựcnghiệm.+Thờigianthựchiệnđềtài Từnămhọc20152016đếnnay.2.1.Lýthuyếtbổsung:2.1.1.Bệnh: 22.1.2.Hộichứng:2.1.3. Tật:2.1.4.Loạitínhtrạng 32.1.5.Phòng–Chữa2.1.6.DitruyềngenetrộiliênkếtNSTX.NgoạitrừtrườnghợphộichứngNSTXdễgãy(fragileXsyndrome),cácbệnhditruyềngene trộiliênkếtNSTXcósốlượngíthơnvàcóýnghĩavềmặtlâmsàngkhôngbằngtrườnghợp ditruyềngenelặnliênkếtNSTX. 4 PhảhệminhhọasựditruyềncủamộtgenetrộiliênkếtNSTX, X1làallelebìnhthường;X2làallelebệnh.Vídụ trongbệnhcòixươngdogiảmphosphatemáu(hypophosphatemiaricket),đâylàmột bệnhmàthậnbị suygiảmkhả năngtrongviệctáihấpthuphosphatedẫnđếnviệccốthóa bấtthườnglàmxươngbịcongvàbiếndạng.GiốngnhưtrườnghợpditruyềngenetrộitrênNSTthường,ngườinữdịhợptửvềgenebệnhtrênNSTXsẽcóbiểuhiệnnhẹhơnsovớingườinữđồnghợptử.ĐặcđiểmMỗicáthểchỉcầnnhậnmộtgenebệnhliênkếtNSTXlàđủđểmắcbệnh.Vìngườinữcó2 NSTX,mộttrong2NSTnàyđềucókhả năngmanggenebệnhnênngườinữ cókhả năng mắcbệnhcaogấpđôingườinam(trừkhigenebệnhđógâychếtởngườinam).Ngườibốmắcbệnhkhôngthểtruyềnbệnhchocontrainhưngcongáicủahọđềumắcbệnh donhậngenenày.Ngườimẹmắcbệnhthường ởtrạngtháidịhợp.Nhữngngườinàythườngtruyềnbệnhcho congáihoặccontraivớixácsuấtkhoảng50%nhưnhauởcả2 ...