SKKN: Phát huy tính tích cực của học sinh lớp 10 trong việc tìm tập xác định của hàm số - Trường THPT Ngô Gia Tự

Nghiên cứu việc tìm tất cả giá trị x để hàm số có nghĩa, từ đó dẫn đến tìm tập xác định của hàm số, tập xác định của phương trình để cho việc giải phương trình gặp nhiều thận lợi hơn và tránh sai sót. Những khó khăn của học sinh trong việc tìm tập xác định của hàm số, những sai lầm mà các em thường mắc phải trong quá trình giải toán. Đề tài được tiến hành nghiên cứu, thực nghiệm đối với phương pháp dạy học môn Toán lớp 10. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến “Phát huy tính tích cực của học sinh lớp 10 trong việc tìm tập xác định của hàm số - Trường THPT Ngô Gia Tự”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Phát huy tính tích cực của học sinh lớp 10 trong việc tìm tập xác định của hàm số - Trường THPT Ngô Gia Tự SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMPHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH LỚP 10 TRONG VIỆCTÌM TẬP XÁC ĐỊNH CỦA HÀM SỐ - TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ A/. MỞ ĐẦU1/. Lý do chọn đề tài Với xu thế đổi mới phương pháp dạy học như hiện nay là phát huy tínhtích cực của học sinh. Học sinh là chủ thể, người quyết định chính cho việc tiếpnhận tri thức của mình nói chung và việc giải bài toán nói riêng. Bài toán tìm tậpxác định của hàm số hoặc biểu thức nói chung là một bài toán cơ bản, nó kiểmtra sự hiểu biết của học sinh về tập hợp số, nhất là tập số thực và các tập con củatập số thực. Kiểm tra sự hiểu biết và vận dụng của học sinh trong các bài tập cóliên quan đến các phép toán trên tập hợp. Trong đó phần quan trọng bậc nhất củaviệc tìm tập xác định của hàm số hay biểu thức là điều kiện đầu tiên cho quátrình giải một bài toán Đại số và Giải tích trong chương trình phổ thông. Việctìm tập xác định của hàm số hoặc biểu thức đôi khi là một bài toán thuần tuyù vềtìm tập xác định, nhưng quan trọng hơn cả là việc tìm tập xác định có mặt hầuhết trong các bài toán về giải phương trình, rút gọn biểu thức, chứng minh mộtđẳng thức, khảo sát và vẽ đồ thị hàm số, xét tính liên tục của hàm số… Nóthường là vấn đề cốt lõi, một yếu tố phải có và trang bị một tập hợp nền trongsuốt quá trình giải một bài tập trong toán học, nếu tập xác định mà tìm sai thì đasố các trường hợp đều dẫn đến kết quả bài toán là sai. Chính vì vậy tôi mới nghiên cứu thực hiện đề tài “phát huy tính tích cựccủa học sinh lớp 10 trong việc tìm tập xác định của hàm số” nhằm nâng cao kỹnăng tìm tập xác định của học sinh để hỗ trợ cho việc học môn toán của họcsinh.2/. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu việc tìm tất cả giá trị x để hàm số có nghĩa, từ đó dẫn đến tìmtập xác định của hàm số, tập xác định của phương trình để cho việc giải phươngtrình gặp nhiều thận lợi hơn và tránh sai sót.Những khó khăn của học sinh trongviệc tìm tập xác định của hàm số, những sai lầm mà các em thường mắc phảitrong quá trình giải toán Đề tài được tiến hành nghiên cứu, thực nghiệm đối với phương pháp dạyhọc môn Toán lớp 103/. Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu các phương pháp, cách thức để giúp học sinh phát huy đượctinh thần tự học Toán nói chung và việc tìm tập xác định của hàm số, củaphương trình nói riêng. Giáo viên hướng học sinh đến các bài toán, dạng toánthường gặp để phục vụ tốt cho việc tìm tập xác định.4/. Phương pháp nghiên cứu: Để phục vụ cho quá trình nghiên cứu đề tài, chúng tôi tiến hành nghiêncứu các tài liệu về hàm số, sách giáo khoa, sách giáo viên lớp 10, tài liệu Bồidưỡng thường xuyên chu kì III cho giáo viên THPT. Thực nghiệm: giảng dạy mẫu một số lớp, kiểm tra thu thập thông tin về sựyêu thích phương pháp học mới (bằng phiếu điều tra), thống kê chất lượng bàikiểm tra sau khi thực hiện đề tài tại các lớp được tiến hành nghiên cứu. Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi đã đặt ra giả thiết như sau: Giả sửtrong một tiết học, giáo viên biết cách xây dựng nội dung bài học, biết tổ chứccho học sinh hoạt động trong đó học sinh là người chủ động tiếp cận kiến thứcthì sẽ giúp cho học sinh không còn cảm thấy tiết học quá nặng nề, gò bó mà trởnên nhẹ nhàng gây hứng thú say mê, tiếp thu và khắc sâu kiến thức hơn, làm chohọc sinh thích học hơn. Ngược lại thì tiết học sẽ trở nên khô khan, nặng nề, học sinh cảm thấy mệtmỏi, căng thẳng, không hiểu bài, ngán học. . B/. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Dựa vào phương pháp dạy học “phát huy tính tích cực của học sinh, lấyhọc sinh làm trung tâm của quá trình dạy học, học sinh chủ động tiếp thu tri thứccho mình” Dựa vào sự phát triển của quá trình nhận thức từ thấp đến cao, từ đơn giảnđến phức tạp. Dựa vào tính hệ thống chương trình từ lớp 10 làm căn bản cho đến lớp 12là tương đối phức tạp đối với học sinh. Dựa vào mối quan hệ của bài toán tìm tập xác định với các bài toán khác,dựa vào chương trình sách giáo khoa lớp 10 Dựa vào sự kế thừa của nhận thức, sự liên hệ của kiến thức cũ và kiếnthức mới để hình thành phương pháp dạy học phù hợp cho học sinh. Điều cơ bảncủa đề tài này là giải quyết được các vấn đề cơ bản của bài toán tìm tập xác địnhcủa hàm số và biểu thức. 2. Cơ sở thực tiễn Trong khoảng hai năm dạy học ở chương trình phổ thông tôi nhận thấyphần tìm miền xác định của hàm số tuy là một kiến thức vận dụng không khóđối với học sinh nhưng nó có mặt trong hầu hết các bài, các chương trong Đại sốvà Giải tích. Chính vì nó đa số chỉ là bài toán hổ trợ cho bài toán chính nhưng takhông thể xem nhẹ và bỏ qua được, tuy vậy thời gian cho học sinh ôn luyện kỹnăng tìm tập xác định thường rất ít. Giáo viên chỉ có thời gian nói sơ qua và đôikhi chỉ nói đến kết quả của việc tìm tập xác định c ...