SKKN: Phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh thông qua dạy học phần di truyền học Sinh học 12 nâng cao THPT

Hiện nay, môn Sinh học chưa thu hút được nhiều học sinh yêu thích, chất lượng dạy và học chưa cao. Nguyên nhân chủ yếu là nội dung kiến thức nặng, khối lượng kiến thức lý thuyết lớn phương pháp dạy chủ yếu là thuyết trình thông báo. Để khắc phục tình trạng trên nâng cao chất lượng dạy và học phần di truyền học nói riệng, Sinh học nói chung có rất nhiều phương pháp trong đó đổi mới phương pháp theo hướng phát huy tích cực được nhiều tác giả quan tâm. Vì vậy xin mời thầy cô tham khảo sáng kiến kinh nghiệm phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh thông qua dạy học phần di truyền học Sinh học 12 nâng cao trung học phổ thông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh thông qua dạy học phần di truyền học Sinh học 12 nâng cao THPT PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC TRONG HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC CỦA HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌCPHẦN DI TRUYỀN HỌC SINH HỌC 12 NÂNG CAO TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Phát huy tính tích cực trong họat động nhận thức của học sinh thông qua dạy học phần di truyền học sinh học 12 nâng cao trung học phổ thông Bùi Thị Tuyết Nhung Trường Đại học Giáo dục Luận văn ThS. ngành: Lý luận và phương pháp dạy học (Bộ môn Sinh học) Mã số: 60 14 10 Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thế Hưng Năm bảo vệ: 2010 Abstract. Nghiên cứu cơ sở lý luận của các phương pháp dạy học tích cực và biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh. Khảo sát thực trạng của việc dạy và học Sinh học ở một số trường trung học phổ thông. Đề xuất các giải pháp nhằm phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh thông qua dạy học Sinh học 12 nâng cao phần Di truyền học. Thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá hiệu quả của các phương án đề xuất. Keywords. Phương pháp giảng dạy; Sinh học; Trung học phổ thông; Lớp 12; Di truyền họcContent1. Lý do chọn đề tàiChúng ta đang ở kỷ nguyên của nền kinh tế tri thức, sự bùng nổ thông tin và sự phát triển mạnhmẽ của khoa học công nghệ, làm cho mâu thuẫn giữa lượng tri thức cần phải trang bị cho họcsinh với thời lượng có hạn của tiết học ngày càng trở nên gay gắt. Trong bối cảnh đó, phươngpháp dạy học truyền thống mà chủ yếu là thầy thông báo kiến thức trò lắng nghe và ghi chépkhông còn phù hợp. Đó là tất yếu khách quan đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy và học.Vấn đề đặt ra là đổi mới theo hướng nào? Đổi mới như thế nào? Câu hỏi đó đã được nghịquyết trung ương 4 khóa VII khẳng định phải “ khuyến khích tự học”, phải “áp dụng phươngpháp hiện đại để bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề”Sinh học là khoa học thực nghiệm, gắn liền với đời sống. Trong thời đại khoa học kỹ thuậthiện nay, Sinh học có gia tốc tăng lớn nhất cả về khối lượng kiến thức lẫn sự đổi mới về trithức khoa học - thế kỷ XXI được coi là thế kỷ của Sinh học. Tuy nhiên, trong trường phổthông hiện nay, môn Sinh học chưa thu hút được nhiều học sinh yêu thích, chất lượng dạy vàhọc chưa cao. Nguyên nhân chủ yếu là nội dung kiến thức nặng, khối lượng kiến thức lýthuyết lớn phương pháp dạy chủ yếu là thuyết trình thông báo. Đặc biệt, trong chương trìnhSinh học THPT lớp 12 phần Di truyền học là phần kiến thức trọng tâm nhưng tương đối khóđối với học sinh. Trong quá trình giảng dạy phần kiến thức này tôi nhận thấy có những khókhăn như học sinh khó vận dụng lý thuyết vào việc giải bài tập, khó phân biệt được các phầnkiến thức, các quy luật di truyền. Để khắc phục tình trạng trên, nâng cao chất lượng dạy vàhọc phần Di truyền học nói riêng, Sinh học nói chung có rất nhiều phương pháp trong đó đổimới phương pháp theo hướng phát huy tính tích cực, tăng cường hoạt động độc lập của họcsinh được nhiều tác giả quan tâm và đem lại hiệu quả cao trong quá trình dạy học.Xuất phát từ những lý do nêu trên chúng tôi lựa chọn đề tài: Phát huy tính tích cực tronghoạt động nhận thức của học sinh thông qua dạy học phần Di truyền học- Sinh học 12nâng cao trung học phổ thông.2 . Lịch sử nghiên cứu2.1. Những vấn đề nghiên cứu ở nước ngoài có liên quan đến đề tài Vấn đề phát huy tính tích cực trong học tập của học sinh trong quá trình dạy học đượccác nhà giáo dục học quan tâm ngay từ thời cổ đại, chẳng hạn như Sôcrat đã đề ra phươngpháp Ơristic buộc người học phải tích cực suy nghĩ để trả lời câu hỏi, tìm ra chân lý dưới sựhướng dẫn của giáo viên. Ở Anh, vào những năm 1920 đã hình thành những “Nhà trường mới”, đặt vấn đề pháttriển năng lực trí tuệ của trẻ, khuyến khích các hoạt động do chính học sinh tự quản. Xuhướng này đã có ảnh hưởng đến Hoa Kì và nhiều nước châu Âu. Ở Pháp, sau đại chiến thế giới thứ hai đã ra đời “lớp học kiểu mới” tại một số trườngtrung học thí điểm. Điểm xuất phát của mỗi hoạt động đều tùy thuộc vào sáng kiến, hứng thú,lợi ích, nhu cầu của học sinh, hướng vào sự phát triển nhân cách trẻ. Vào những năm 70 củathế kỷ XX ở nước này trong các tài liệu lý luận dạy học có chú ý khuyến khích dùng phươngpháp Graph để rèn luyện tính tích cực, chủ động cho học sinh từ bậc tiểu học đến trung học. Những năm gần đây, đổi mới phương pháp giáo dục theo hướng tích cực hóa ngườihọc, với các biện pháp tổ chức cho học sinh hoạt động học tập tích cực, chủ động đã trở thànhxu hướng của nhiều quốc gia trên thế giới.2.2. Những vấn đề nghiên cứu ở trong nước có liên quan đến đề tài Ở Việt Nam vấn đề đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cựccủa học sinh đã trở thành ...