SKKN: Phương pháp giải bài tập các quy luật di truyền của Men đen thuộc Sinh học lớp 12

Để xác định được quy luật chung trong việc giải bài tập nhằm phát triển tính năng động, sáng tạo cho học sinh qua phương pháp sử dụng quy luật xác suất trong các quy luật di truyền. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến “ Phương pháp giải bài tập các quy luật di truyền của Men đen thuộc Sinh học lớp 12”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Phương pháp giải bài tập các quy luật di truyền của Men đen thuộc Sinh học lớp 12 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMPHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP CÁC QUY LUẬT DI TRUYỀN CỦA MENĐEN SINH HỌC 12 PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ1.Lý do chọn đề tài Ngày nay khoa học và công nghệ đang phát triển mạnh đặc biệt là côngnghệ thông tin và công nghệ sinh học .Để theo kịp sự phát triển của khoa học đểhoà nhập vào nền kinh tế thế giới , nền kinh tế về tri thức ngành giáo dục của nướcta phải đào tạo ra những con người có trình độ văn hoá cao năng động và đầy sángtạo. Sự ra tăng về khối lượng tri thức , sự đổi mới về khoa học tất yếu đòi hỏi phảiđổi mới phương pháp dạy học Để đạt được kết quả cao trong các kỳ thi với hình thức trắc nghiệm như hiệnnay học sinh cần đổi mới phương pháp học tập . Nếu trước đây học và thi môn sinhhọc, học sinh cần học thuộc và nhớ từng câu, từng chữ hoặc đồi với bài toán họcsinh phải giải trọn vẹn các bài toán. Thì nay học sinh lưu phải nắm được các kiếnthức cơ bản trọng tâm đã học vận dụng những hiểu biết đó vào việc phân tích, xácđịnh nhận biết các đáp án đúng sai trong các câu trắc nghiệm. Đặc biệtđối với cáccâu bài tập làm thế nào để có thể giải được được kết quả nhanh nhất mà không mấtnhiều thời gian? Đó là câu hỏi lớn đối với tất cả các giáo viên. Trước thực tế đó đòihỏi mỗi giáo viên cần xây dựng cách dạy riêng của mình, bên cạnh đó thời giandành cho phần bài tập quy luật di truyền của Menđen chương trình sinh học lớp 12rất ít nhưng ngược lại trong các đề thì tỉ lệ điểm của phần này không nhỏ Khốilượng kiến thức nhiều, nhiều bài tập áp dụng, trong khi đó thời gian hạn hẹp giáoviên khó có thể truyền đạt hết cho học sinh. Do đó mỗi giáo viên có cách dạy riêngcho mình hướng dẫn các em vận dụng lí thuyết tìm ra công thức và cách giải nhanhđể đạt hiệu quả cao trong học tập. Trong quá trình dạy học nhằm phát huy tính tích cực ,chủ động ,sáng tạo cho họcsinh tôi áp dụng phương pháp dạy học giải toán sử dụng quy luật xác suất tronggiải bài tập di truyền Vì vậy với mong muốn tìm được phương pháp dạy học tốt nhất và cách giảiquyết vấn đề nhanh nhất nên tôi mạnh dạn nghiên cứu đề tài “ Phương pháp giảibài tập các quy luật di truyền của Men đen thuộc Sinh học lớp 12”2. Mục đích nghiên cứu Xác định được quy luật chung trong việc giải bài tập nhằm phát triển tính năngđộng ,sáng tạo cho học sinh qua phương pháp sử dụng quy luật xác suất trong cácquy luật di truyền .3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu các bài toán có liên quan - Tìm hiểu quy trình giải toán - Đề xuất cách giải quyết - Tiến hành thực nghiệm để tìm kết quả theo quy trình 4. Đối tượng nghiên cứu Học sinh lớp 12 trong các giờ học ôn tập, ôn thi tốt nghiệp, ôn thi cao đẳng -đại học Phát triển kỹ năng sáng tạo trong việc giải bài tập cho học sinh thông quaphương pháp sử dụng quy luật xác suất . 5. Phương pháp nghiên cứu Thông qua các bài tập có sẵn hoặc tự đề ra để kiểm tra đánh giá khả năngvà vai trò tích cực ,năng động, sáng tạo của học sinh thể hiện qua các thao tác ,việclàm trong các giờ học.từ đó tạo cơ sở xây dựng quy trình giải toán sử dụng quy luậtxác suất.6. Thời gian thực hiện - Sinh học lớp 12 – Kì I PHÂN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU1. Cơ sở lí luận:Trong chương trình sinh học 12 phần các quy luật di truyền của Men đen có nhiềudạng bài tập, trong các đề thi số lượng câu hỏi nhiều mà thời gian trên lớp để giảicác dạng bài tập thì quá ít , nếu chúng ta áp dụng theo phương pháp cũ cũng sẽ mấtrất nhiều thời gian mà trong quá trình học tập các em có thể vận dụng toán xác suấtđể giải bài tập sinh học mà không mất nhiều thời gian .2. Cơ sở thực tiễn Để tìm tỉ lệ kiểu gen,tỉ lệ kiểu hình,số kiểu gen,số kiểu tổ hợp… trong các dạngtoàn quy luật di truyền không lập sơ đồ lai, sử dụng quy luật xác suất để giải thì sẽtìm ra kết quả nhanh hơn. Sau đây là một số ví dụ về các dạng toán sử dụng quy luật xác suất giúp các emhọc sinh vận dụng linh hoạt để giải nhanh và hiệu quả.3.Nội dung nghiên cứu DẠNG 1: TÍNH SỐ LOẠI GIAO TỬ VÀ TÌM THÀNH PHẦN GEN CỦAGIAO TỬ1)Số loại giao tử:Cách giải:Không tùy thuộc vào số cặp gen trong KG mà tùy thuộc vào số cặp gen dị hợp.Trong đó: - Kiểu gen của cá thể gồm 1 cặp gen dị hợp sẽ sinh ra 21 loại giao tử. - Kiểu gen của cá thể gồm 2 cặp gen dị hợp sẽ sinh ra 22 loại giao tử. - Kiểu gen của cá thể gồm 3 cặp gen dị hợp sẽ sinh ra 23 loại giao tử.Gọi n là số cặp gen dị hợp trong kiểu gen. Công thức tạo giao tử của loài là 2nkiểu, tỉ lệ bằng nhau.- Trường hợp có nhiều cặp gen dị hợp ta dùng sơ đồ phân nhánh để xác định tỉ lệcác kiểu giao tử. Ví dụ: Kiểu gen AaBbCcDd có khả năng tạo ra bao nhiêu loại giao tử? Ta xét ở kiểu gen trên có 4 cặp gen dị hợp, vậy số loại giao tử là 2n=24=162)Thành phần gen của giao tử:Cách giải :Sử dụng sơ đồ phân nhánh qua các ví dụ sau:Ví dụ 1: AaBbDd A a B b B b D d D d D d D d ABD ABd AbD Abd aBD aBd abD abdVí dụ 2: AaBbDDEeFF A a B b B b D D D D E e E e E e E e F F F F F F F FABDEF ABDeF AbDEF AbDeF aBDEF aBDeF abDEFabDeFVí dụ 3: Cho biết thành phần gen mỗi loại giao tử của kiểu gen sau:AaBBDdee Ta có sơ đồ sau: A a B ...