SKKN: Rèn luyện kỹ năng phân tích tổng hợp cho học sinh lớp 10 THPT qua hệ thống bài tập chương các định luật chất khí

Giúp thấy được tầm quan trọng của các bài tập Vật lí trong việc dạy học vật lý. Trình bày một số bài tập chương “Các định luật chất khí” Vật lí 10 THPT. Nêu rõ vai trò và ý nghĩa của bài tập Vật lí trong quá trình ôn tập cũng cố khắc sâu kiến thức. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến “Rèn luyện kỹ năng phân tích tổng hợp cho học sinh lớp 10 THPT qua hệ thống bài tập chương các định luật chất khí”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Rèn luyện kỹ năng phân tích tổng hợp cho học sinh lớp 10 THPT qua hệ thống bài tập chương các định luật chất khí SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMRÈN LUYỆN KỸ NĂNG PHÂNTÍCH TỔNG HỢP CHO HỌC SINH LỚP 10 THPT QUA HỆ THỐNG BÀI TẬP CHƯƠNGCÁC ĐỊNH LUẬT CHẤT KHÍ Giáo viên: Đào Ngọc Hào Tổ : vật lí Năm học: 2008-2009 Mở đầuI. lý do chọn đề tài: 1. Đổi mới phương pháp dạy học là khắc phục phương pháp truyền thụmột chiều, rèn luyện thói quen, nếp sống tư duy sáng tạo của người học. Đểthực hiện được nhiệm vụ này cần phải bồi dưỡng được cho học sinh phươngpháp học tập để phát triễn tư duy nhận thức và kỹ năng vận dụng kiến thứcvào thực tế. Muốn nâng cao chất lượng học tập bộ môn Vật Lý phải có nhiềuyếu tố song hành trong đó viêc áp dụng các phương pháp hướng dẫn giải bàitập Vật Lý đóng vai trò hết sức quan trọng. Trong quá trình giải bài tập Vậtlý lớp 10 nói chung và bài tập chương các định luật chất khí nói riêng, họcsinh còn nhiều lúng túng, nhiều em chưa có phương pháp giải phù hợp, linhhoạt chưa biết vận dụng phương pháp phân tích - tổng hợp để giải bài tậpmột cách có hiệu quả. 2. Bài tập vật lí là một trong những công cụ không thể thiếu được trongquá trình dạy học. Với tính chất là một phương tiện dạy học, bài tập vật lígiữ vị trí đặc biệt quan trọng trong việc hoàn thành dạy học vật lí: - Bài tập vật lí giúp học sinh hiểu sâu hơn những quy luật vật lí, biếtphân tích chúng và ứng dụng chúng vào những vấn đề thực tiển - Thông qua các bài tập vật lí, với sự vận dụng linh hoạt kiến thức đãhọc để tự lực giải quyết tốt những tình huống có vấn đề thì các kiến thức đótrở nên sâu sắc, hoàn thiện hơn. - Bài tập vật lí là phương tiện tốt để phát triển óc tưởng tượng, tínhđộc lập trong suy luận, tính kiên trì trong việc khắc phục khó khăn. - Bài tập vật lí là một hình thức cũng cố, ôn tập, hệ thống hóa kiếnthức trong một chương hay một phần. - Đứng về mặt điều khiển hoạt động nhận thức thì bài tập vật lí còn làphương tiện kiểm tra kiến thức và kĩ năng của học sinh. 3. Việc vận dụng phương pháp phân tích - tổng hợp để giải bài tập vậtlý ở chương này sẽ mở cho các em một hướng giải bài tập linh hoạt hơn:trên cơ sở những dữ kiện đề ra, phân tích những đại lượng và tìm mối liên hệgiữa những đại lượng đó dựa trên các định luật vật lýđã học, tổng hợp lại vàtìm ra hướng giải phù hợp và đúng nhất của bài toán, nhờ đó rèn luyện khảnăng phân tích – tổng hợp, tư duy sáng tạo cho học sinh.II. Mục đích đề tài: - Thấy được tầm quan trọng của các bài tập vật lí trong việc dạy họcvật lý. - Trình bày một số bài tập chương “Các định luật chất khí” vật lí 10THPT. - Nêu rỏ vai trò và ý nghĩa của bài tập vật lí trong quá trình ôn tậpcũng cố khắc sâu kiến thức.III. ý tưởng của đề tài: Có thể chọn và sắp xếp một hệ thống bài tập trong chương “Các địnhluật chất khí” vật lí 10 THPT và thông qua việc giải chúng để nâng cao nănglực phân tích - tổng hợp cho học sinh lớp 10 THPT.IV. nhiệm vụ đề tài: - Học sinh nhận biết được các bước tư duy phân tích - tổng hợp. - Vận dụng các bước của tư duy phân tích - tổng hợp vào việc giải bài tậpnói chung. - Thông qua hệ thống bài tập trong chương “Các định luật chất khí” vật lí 10 THPT làm cho học sinh hiểu và rèn luyện cho chúng các thao tác tư duy phân tích - tổng hợp trong từng bước giải Nội dung Chương ICơ sở lí luận của việc sử dụng bài tập vật lý để rèn luyện kỹ năng phân tích- tổn hợp cho học sinh.I. Cơ sở lí luận:1. Vai trò và ý nghĩa của bài tập vật lý trong quá trình dạy học. - Bài tập vật lý với tư cách là một phương tiện dạy học giữ vị trí đặcbiệt quan trọng trong việc hoàn thành nhiệm vụ dạy học. - Bài tập vật lý giúp học sinh hiểu sâu hơn những quy luật vật lý,những hiện tượng vật lý. Biết phân tích chúng và ứng dụng chúng vào nhữngvấn đề thực tiễn. - Bài tập vật lý đóng vai trò to lớn trong việc phát triển tư duy phântích – tổng hợp, phát triển tính độc lập suy nghĩ, tính kiên trì trong việc khắcphục khó khăn. - Các hình thức khác nhau của bài tập vật lý tạo điều kiện cho họcsinh vận dụng linh hoạt các định luật, định lí và thuyết vật lý để tự lực giảiquyết thành công những tình huống cụ thể khác nhau thì những kiến thức đómới trở thành sâu sắc hoàn thiện và trở thành tri thức riêng của mình.2. Các bước giải bài tập vật lý : Bài tập vật lý rất đa dạng và phong phú nhưng chúng ta có thể nêu rakhái quát chung về phương pháp giải gồm các bước sau: -Bước 1: Tìm hiểu đề bài: Nghiên cứu kỹ đề bài, lập được bảng tómtắt bằng ký hiệu toán học -Bước 2: Xác lập mối liên hệ: Phân tích dữ liệu và tìm thêm dữ liệutrong kho tri thức liên quan, xây dựng các bài toán trung gian theo hệ thốngdẫn đến việc đáp ứng ...