SKKN: Sử dụng Bản đồ khái niệm trong dạy học Sinh học

Sáng kiến “Sử dụng Bản đồ khái niệm trong dạy học Sinh học” giúp giáo viên chuyển tải những thông tin cần thiết của bài học đến học sinh, tiết kiệm thời gian viết nội dung kiến thức bài học lên bảng. Ngoài ra, còn giúp giáo viên nhận được thông tin từ học sinh. Đó là cách để nhằm nâng cao khả năng tư duy, khả năng lập luận và kĩ năng trình bày của học sinh. Qua đó học sinh sẽ nhìn được tổng thể kiến thức một cách ngắn gọn nhưng đầy đủ, rút ngắn được thời gian ôn tập củng cố và ghi nhớ bài nhanh hơn. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến trên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Sử dụng Bản đồ khái niệm trong dạy học Sinh học SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI Đơn vị: Trường THPT Ngô Quyền Mã số: ................................ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMSỬ DỤNG BẢN ĐỒ KHÁI NIỆM TRONG DẠY HỌC SINH HỌC Người thực hiện: Nguyễn Thị Trần Thụy Lĩnh vực nghiên cứu: Quản lý giáo dục  Phương pháp dạy học bộ môn: ...............................  √ Phương pháp giáo dục  Lĩnh vực khác: .........................................................  Có đính kèm: Mô hình  Phần mềm  Phim ảnh  Hiện vật khác Năm học: 2011-2012 SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌCI. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: Nguyễn Thị Trần Thụy 2. Ngày tháng năm sinh: 3-11-1981 3. Nam, nữ: Nữ 4. Địa chỉ: 12 lô D Khu Tái Định Cư Phường Bửu Long, Biên Hòa, Đồng Nai 5. Điện thoại: 0915722124 6. Fax: E-mail: doanhoang311@yahoo.com.vn 7. Chức vụ: Giáo viên 8. Đơn vị công tác: Trường THPT Ngô QuyềnII. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Thạc sĩ - Năm nhận bằng: 2010 - Chuyên ngành đào tạo: Sinh họcIII. KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: sinh học - Số năm có kinh nghiệm: 9 năm - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: Ứng dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong dạy học sinh học, ứng dụng CNTT hổ trợ cho phương pháp vấn đáp tìm tòi trong dạy học sinh 11. SỬ DỤNG BẢN ĐỒ KHÁI NIỆM TRONG DẠY HỌC SINH HỌCI. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI - Để nâng cao chất lượng giảng dạy, phục vụ sự nghiệp phát triển của đất nước, trong mấy năm qua, ngành GD & ĐT đã kiên trì phát động cuộc vận động đổi mới phương pháp nâng cao tính tích cực, sáng tạo của người học trong quá trình dạy học. - Qua chỉ thị 15/CT của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng chỉ rõ: “Đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập trong trường sư phạm nhằm tích cực hoá hoạt động học tập, phát huy tính chủ động, sáng tạo và năng lực tự học, tự nghiên cứu của học sinh. Thầy giáo giữ vai trò chủ đạo trong việc tổ chức, điều khiển, định hướng quá trình dạy học, còn học sinh giữ vai trò chủ động trong quá trình học tập và tham gia nghiên cứu khoa học”. Để dạy và học theo hướng tích cực cần: giảm diễn giảng thông báo, tăng cường diễn giảng nêu vấn đề, nâng cao chất lượng thực hành trong phòng thí nghiệm, tăng cường các bài tập nghiên cứu khoa học Sinh học, giải quyết các tình huống có vấn đề, tăng thời gian tự học, kết hợp với sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Muốn vậy, mỗi giáo viên cần chú trọng dạy cho học sinh cách học và tự học. - Trong giảng dạy Sinh học ở trường THPT, nội dung kiến thức rất phong phú ở từng bài, từng chương, tùy cách giảng dạy ở từng giáo viên mà có người cho rằng nội dung bài quá dài hoặc quá ngắn. Để truyền đạt kiến thức cho học sinh thì rất nhiều cách ,nhưng vấn đề đặt ra là làm thế nào để học sinh có thể nắm bắt nội dung bài học chính xác khoa học bên cạnh đó tạo cho các em sự say mê đối với môn học này. Phương pháp dạy học Sinh học ở THPT thì rất nhiều như: dạy học khám phá, dạy học bằng Module, dạy học bằng đặt vấn đề và giải quyết vấn đề, dạy học bằng bản đồ khái niệm, ôn tập và củng cố kiến thức… - Ở phạm vi đề tài này, tôi xin đề cập đến vấn đề “Sử dụng Bản đồ khái niệm trong dạy học Sinh học”. Bằng cách này sẽ giúp giáo viên chuyển tải những thông tin cần thiết của bài học đến học sinh, tiết kiệm thời gian viết nội dung kiến thức bài học lên bảng. Ngoài ra, còn giúp giáo viên nhận được thông tin từ học sinh. Đó là cách để nhằm nâng cao khả năng tư duy, khả năng lập luận và kĩ năng trình bày của học sinh. Qua đó học sinh sẽ nhìn được tổng thể kiến thức một cách ngắn gọn nhưng đầy đủ, rút ngắn được thời gian ôn tập củng cố và ghi nhớ bài nhanh hơn.II. THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ TÀI 1. Thuận lợi - Lượng kiến thức phong phú với nhiều khái niệm, quá trình và cơ chế sinh học. - Các chương, bài trong sách giáo khoa được bố trí theo một trình tự logic hợp lí. - Nội dung từng bài trong sách giáo khoa gồm nhiều vấn đề có liên quan đến nhau tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên xây dựng bản đồ khái niệm. 2. Khó khăn - Chương trình dạy học sinh học theo chuẩn kiến thức kĩ năng, việc thực hiện và dạy học theo chương trình giãm tải của bộ giáo dục vừa được áp dụng trong năm nay nên các giáo viên còn gặp nhiều khó khăn khi xác định các mục tiêu và tìm giải pháp cho các phần giảm tải - Thời gian ôn tập ngắn nên giáo viên ít có thời gian giúp học sinh khái quát và ôn tập các khái niệm cũng như tìm mối quan hệ giữa chúng. - Do Sinh học là môn học đòi hỏi nhiều tư duy để suy luận và vận dụng thực tiễn, kiến thức môn học đa dạng phong phú, đặc biệt là các quá trình về sự sống, các cơ chế của quá trình, lượng kiến thức dài, đa phần là mới và khó, ngoài ra còn có nhiều hình ảnh và đoạn phim mô tả các quá trình tương đối trừu tượng trong sinh học như các giai đoạn trong quá trình tự nhân đôi ADN, diễn biến quá trình phiên mã, quá trình dịch mã, …Như vậy, trong quá trình dạy và học chúng ta sẽ thường gặp một số khó khăn:  Học sinh sẽ tập trung ghi bài mà không tham gia thảo luận nhóm, hoặc chỉ tập trung thảo luận nhóm, trao đổi và quan sát hình ảnh mà không ghi bài. Như vậy, học sinh không thể nắm được ý chính của bài để định hướng ...