SKKN: Tìm hiểu về Máy thu thanh để bài giảng thêm hay và sinh động

Tác giả đã áp dụng các bước trong bài giảng như trên và cảm thấy học sinh vừa hứng thú vừa hiểu bài. Hầu hết học sinh được kiểm tra đều trình bày được cấu tạo và nguyên lí của các loại máy thu thanh. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến “Tìm hiểu về máy thu thanh để bài giảng thêm hay và sinh động”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Tìm hiểu về Máy thu thanh để bài giảng thêm hay và sinh động SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMTÌM HIỂU VỀ MÁY THU THANH ĐỂ BÀI GIẢNG THÊM HAY VÀ SINH ĐỘNG PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ Trong những năm gần đây, với sự bùng nổ của cách mạng thông tin và sựtién bộ nhanh chóng của kĩ thuật điện tử, các phương tiện thông tin giải trí nhưmáy thu thanh, thu hình đã trở thành đồ dùng không thể thiếu trong các gia đìnhViệt Nam. Các sóng vô tuyến đều lan truyền trong không gian với vận tốc bằng vận tốcánh sáng (300.000 km/s). Nhưng sóng truyền hình có vận tốc siêu cao chỉ lantruyền theo đường thẳng, an ten thu và an ten phát phải “nhìn thấy nhau” nênkhông đi xa được. Trái lại sóng truyền thanh có tần số thấp hơn lan truyền tốt ởmọi địa hình, theo bề mặt trái đất, hoặc phản xạ nhiều lần bởi tầng điện ly nên cóthể đi rất xa và phủ sóng xuyên quốc gia. Vì vậy ở những nơi địa hình phức tạp, sóng truyền hình không tới được, thìmáy thu thanh (MTT) trở thành phương tiện thông tin giải trí chủ yéu, là ngườibạn gối đầu của nhiều thế hệ, từ cụ già đến các em nhỏ. MTT đơn giản đến mức ai ai cũng sử dụng được, nhưng lại phức tạp khôngkém bởi số người hiểu biết về nó vô cùng ít ! Cách đây hàng thế kỉ, những MTT đầu tiên ra đời được lắp từ các đèn điệntử chân không vừa to vừa tốn điện. Giữa thế kỉ 20 trở đi các đèn điện tử được thaybằng các tranzicto nhỏ gọn, bây giờ các linh kiện rời rạc được gói gọn vào vi mạch( IC ) khiến MTT càng nhỏ gọn và đơn giản hơn. Mặc dù cấu tạo và linh kiện MTT đã thay đổi quá nhiều, nhưng nguyên lílàm việc của nó không thay đổi, vẫn như những máy cổ lỗ ngày xưa. Chương trình công nghệ lớp 12 giới thiệu MTT trong một tiết học. Đây thựcsự là một công việc khó khăn, bởi vì hoạt động của MTT không đơn giản mộtchút nào. Với kinh nghiệm lắp ráp và sửa chữa MTT trong nhiều năm, chúng tôimuốn chia sẻ với các bạn đồng nghiệp vài ý kiến, hi vọng làm giảm bớt khó khănvà tạo hứng thú học tập cho học sinh đối với bộ môn công nghệ PHẦN II : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀPhần này được trình bày theo 5 nội dung: 1 - Sóng và nguyên lí phát sóng vô tuyến. 2 -Nguyên lí máy phát thanh 3 - Máy thu thanh đơn giản 4 – Nhược điểm của MTT đơn giản và ưu điểm của MTT đổi tần 5 - Đồng chỉnh ở MTT 6 – Sự khác nhau và ưu nhược điểm của MTT AM & FM 7- Ap dụng vào bài giảng ……………………………….. NỘI DUNG 1: SÓNG VÀ NGUYÊN LÍ PHÁT SÓNG VÔ TUYẾN 1)-Khi ta ném một viên đất xuống mặt nước, quan sát sẽ thấy các vòng sónglan tỏa theo các hình tròn đồng tâm. Nếu các sóng sít nhau (tần số cao) thì vòng nọđẩy vào vòng kia làm sóng đi xa. Ngược lại nếu các vòng sóng cách xa nhau (tần số thấp),chúng không có tácdụng đẩy nhau nên sóng không đi xa được. Nếu ném 2 viên đất xuống mặt nước các sóng từ 2 nguồn sẽ giao thoa nhau,có chỗ sóng dày và cao hơn do hiện tượng cộng tần số và biên độ , có chỗ sóngthưa và thấp hơn do hiện tượng trừ tần số và biên độ giữa 2 sóng. Sóng điện từ cũng tương tự như vậy. Để sóng đi được xa thì các máy phátsóng của đài đều phải phát ở tần số cao, từ vài ngàn đến vài chục triệu ki lô héc.Các sóng này lan tỏa từ một cột an ten cao thẳng đứng thành các vòng tròn sátnhau , nên có thể đi xa hàng ngàn km Như thế trong không gian có hàng nghìn sóng điện từ phát ra từ các đàitruyền hình các tỉnh, từ các đài phát thanh của hàng trăm nước, từ các đài thu phátthông tin, từ hàng triệu điện thoại di động vv…Các sóng vô tuyến này như lớp lớpmạng nhện giăng kín trong không gian bao quanh trái đất, bao quanh giường nằm,bao quanh cơ thể của mỗi chúng ta. Chỉ cần một mẩu kim loại nhỏ bất kì, ta cũngthu được vô vàn sóng vô tuyến. 2)-Nguồn tạo sóng ở các đài phát chính là một mạch dao động, biến nănglượng điện một chiều thành dòng điện xoay chiều. Mạch dao động đơn giản chỉgồm 1 tranzicto với mấy điện trở , tụ điện và một cuộn dây. Thay đổi số vòng dây,hoặc thay trị số của tụ thì mạch có thể tạo ra dòng điện xoay chiều có tần số hàngchục đến hàng trăm triệu héc. Các mạch dao động kiểu này ta thấy có trong vợt muỗi, máy đánh cá dùngđiện ác qui, bộ đổi diện ác qui thành điện xoay chiều dùng khi mất điện hay bộ daodộng đa hài trang 44SGK đều là những bộ tạo sóng, chúng chỉ tạo ra tần số thấp đểkhông được gây nhiễu vô tuyến. Còn bộ dao động ở các đài phát sóng vô tuyếnphải tạo ra sóng hình sin có tần số cao hơn nhiều, để lan được đi xa. NỘI DUNG 2 : NGUYÊN LÍ MÁY PHÁT THANH Muốn hiểu MTT, cần phải hiểu nguyên lí phát thanh Phát thanh viên nói gần mỉcô, không khí rung động theo nhịp tiếng nói, làmmàng giấy bóng của micô rung theo, cuộn dây đồng gắn chặt với màng giấy bóngbị rung trong khe một nam châm. Từ trường biến thiên làm ở cuộn dây xuất hiệnsuất điện động cảm ứng. Như thế dao động âm thanh đã biến thành dao động đi ...