SKKN: Vận dụng bài toán chuyển động đều để giải các bài toán về đồng hồ

Giúp học sinh luyện tập ,củng cố vận dụng các kiến thức đã thao tác thực hành đã học trong từng phần của chương trình, rèn luyện kỹ năng phân tích, phát triển óc sáng tạo, trí thông minh, hiểu sâu bài toán để có thể vận dụng linh hoạt trong giải toán và bước đầu tập vận dụng vào trong cuộc sống. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến “Vận dụng bài toán chuyển động đều để giải các bài toán về đồng hồ”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Vận dụng bài toán chuyển động đều để giải các bài toán về đồng hồ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMVẬN DỤNG BÀI TOÁN CHUYỂN ĐỘNGĐỀU ĐỂ GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỒNG HỒ A.Đặt vấn đề 1, Cơ sở lý luận: Hoạt động cơ bản thiết yếu của người làm toán là giải toán .Chính vì vậy dạy học giải toán có vai trò quan trọng trong việc dạy học toán.Việc dạy học toán ở tiểu học : -Giúp học sinh luyện tập ,củng cố vận dụng các kiến thức đã thao tác thực hành đã học trong từng phần của chương trình, rèn luyện kỹ năng phân tích, phát triển óc sáng tạo, trí thông minh, hiểu sâu bài toán để có thể vận dụng linh hoạt trong giải toán và bước đầu tập vận dụng vào trong cuộc sống .Với vai trò như thế nên việc giải toán ở tiểu học rất phong phú và đa dạng .Mỗi phần kiến thức là một dạng bài tập khác nhau Mỗi dạng toán lại có cách giải khác nhau nhưng chúng có quan hệ khăng khít ,hỗ trợ cho nhau.Cách giải của bài toán này là tiền đề, là cơ sở để giải các bài toán khác khó hơn,phức tạp hơn. 2, Cơ sở thực tiễn: Qua quá trình dạy học và dự giờ thăm lớp bản thân tôi thấy đa số GV đã làm tốt việc hướng dẫn học sinh giải các bài toán trong SGK .Nhưng đối với các bài toán giải nâng cao trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi hoặc các bài toán trên mạng,giải toán tuổi thơ thì đang gặp nhiều khó khăn, häc sinh th-êng ph¶i tèn mÊt rÊt nhiÒu thêi gian ®Ó gi¶i quyÕt: Ví dụ : Bài toán1: Lúc 12 giờ trưa kim giờ và kim phút gặp nhau .Hỏi sau ít nhất bao lâu nữa thì hai kim lại gặp nhau ?(Đề thi giải toán violympic- vòng 29 Năm học 2008-2009) Bài toán 2: Bây giờ là 3 giờ .Hỏi sau ít nhất bao lâu thì ta thấy kim giờ và kim phút vuông góc với nhau?(Đề thi giải toán violympic- vòng 29 Năm học 2009-2010) Bài toán 3:Bây giờ là 3 giờ .Hỏi sau ít nhất bao lâu thì kim phút trùng kim giờ? (Đề thi giải toán violympic- vòng 29 Năm học 2008-2009) Bài toán4: Một chiếc đồng hồ treo tường có đầu mút kim giây khi quay thì tạo thành một vòng tròn có chu vi 60 (mm) .Giả sử đồng hồ chạy chính xác ,hỏi: a.Tròn một tuần ,đầu mút kim giây đi được quãng đường bao nhiêu km. b.Tròn một năm 2008 ,đầu mút kim giây đi được quãng đường bao nhiêu km. (Đề thi tuyển sinh vào lớp 6 trường THCS Lý Nhật QuangNăm học 2009-2010) Bài toán 5:Bây giờ là 5 giờ .Hỏi sau ít nhất bao lâu thì kim giờ và kim phút thẳng hàng ? Bài toán 6: Một chiếc đồng hồ treo tường có đầu mút kim giờ khi quay thì tạo thành một vòng tròn có chu vi 48 (mm) .Giả sử đồng hồ chạy chính xác ,hỏi nếu đầu mút kim giờ đi được quãng đường là 35,04 m thì nó chạy trong thời gian bao lâu ? Để giúp các em giải được các bài toán trên được nhanh đỡ mất thời gian thì giáo viên phải hướng dẫn học vận dụng những công thức tổng quát theo một quy luật nhất định hoặc giúp học sinh vận dụng các cách giải của các bài toán cơ bản. Trong quá trình dạy học và bồi dưỡng học sinh giỏi ,tự học bản thân tôi đã tìm tòi khám phá được nhiều bài tập phức tạp nếu vận dụng cách giải các bài toán cơ bản ở sách giáo khoa thì học sinh giải được một cách dễ dàng hoặc nhiều bài toán trên mạng có công thức tính rất nhanh .Trong hệ thống bài tập đó tôi tâm đắc nhất là : “ Vận dụng bài toán chuyển động đều để giải các bài toán về đồng hồ” .Hệ thống các bài tập và phương pháp hướng dẫn giải các bài toán này đã có sù gãp ý cña héi ®ång khoa häc nhµ tr-êng, sù gãp ý bæ sung cña héi ®ång khoa häc chuyªn m«n phßng Gi¸o dôc §« L-¬ng trong n¨m häc 2009- 2010. N¨m häc 2011- 2012, t«i ®· tiÕp tôc ®-a vµo ¸p dông h-íng dÉn häc sinh gi¶i một sè bµi to¸n trong qu¸ trình thực hiện học sinh vẫn còn lúng túng.Bởi các bài tập 1,2,3 đều là giờ đúng còn các bài tập sau lại là giờ hơn. Ví dụ 1:Bây giờ là 3 giờ 10 phút .Hỏi sau ít nhất bao lâu thì kim phút trùng kim giờ? Ví dụ 2:Bây giờ là 3 giờ 10 phút .Hỏi sau ít nhất bao lâu thì kim phút thẳng hàng với kim giờ? Ví dụ 3:.An bắt đầu học bài lúc hơn 8 giờ ,khi đó hai kim giờ và phút của đồng hồ tạo thành góc bẹt ,không đầy 1 giờ An đã học xong bài ,khi đó hai kim đồng hồ trùng khít lên nhau .Hỏi An học hết bao nhiêu thời gian ? 3.Phạm vi sử dụng: +Dùng cho học sinh khá giỏi lớp 5 +Dùng cho giáo viên Tiểu học đọc và tham khảo B.Nội dung1. Các bài toán cơ bản về chuyển động đềuBài toán 1: Một người đi xe máy trong 3 giờ đi được 105 km .Tính vận tốc của người đi xe máy.HS giải : Vận tốc của người đi xe máy là: 105 : 3 = 35 (km/giờ) Đáp số: 35 km/giờ*Kết luận :Vận tốc = quãng đường chia cho thời gianGọi vận tốc là v , quãng đường là S, thời gian là t Ta có: v = S: tBài toán 2: Một ô tô đi trong 3 giờ với vận tốc 35 km/ giờ.Tính quãng đường đi được của ô tô đó.HS giải :Quãng đường ô tô đi được trong 3 giờ là: 35 x 3 = 105 (km) Đáp số: 105 km: *Kết luận :Quãng đường =Vận tốc nhân với thời gianGọi quãng đường là S, thời gian là t ,vận tốc là v Ta có: S=vxt Bài toán 3: Một xe máyđi được quãng đường 105 km với vận tốc 35 km /giờ. Tính thời gian xe máy đi quãng đường đó . HS giải : Thời gian xe máy đi hết quãng đường đó là:105 : 35 = 3 ( giờ)Đáp số: 3 giờ *Kết luận :Thời gian = Quãng đường chia cho vận tốcGọi quãng đường là S, thời gian là t ,vận tốc là v Ta có: t=S:v2. Các bài toán chuyển động cùng chiềuBài toán 1:Một người đi xe đạp từ B đến C với vận tốc 12 km/giờ,cùng lúc đó một người đi xe máy từ A cách B là 48 km với vận tốc 36 km/giờ và đuổi theo xe đạp(xem hình vẽ dưới đây ).Hỏi kể từ lúc bắt đầu đi ,sau mấy giờ xe máy đuổi kịp xe đạp?Xe máy Xe đạp A 48km B C ...