SKKN: Xây dựng và sử dụng sơ đồ trong dạy học phần Địa lí tự nhiên Việt Nam – chương trình Địa lí 12

Sáng kiến “Xây dựng và sử dụng sơ đồ trong dạy học phần Địa lí tự nhiên Việt Nam – chương trình Địa lí 12” và áp dụng vào thực tiễn dạy học tại trường THPT Nguyễn Viết Xuân. Qua việc thiết kế và sử dụng sơ đồ trong dạy học môn Địa lí, tôi muốn giúp học sinh nắm vững kiến thức môn học, thúc đẩy ham muốn học tập của học sinh, tăng cường khả năng vận dụng kiến thức vào đời sống để giải quyết các vấn đề thực tiễn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Xây dựng và sử dụng sơ đồ trong dạy học phần Địa lí tự nhiên Việt Nam – chương trình Địa lí 12 BÁOCÁOKẾTQUẢ NGHIÊNCỨU,ỨNGDỤNGSÁNGKIẾN 1.Lờigiớithiệu Hiệnnay,vấnđề đổimớiPPDHnóichungcũngnhư đổimớiPPDH môn Địalínóiriêngđãđượ cphápchế hóatrongđiều28,LuậtGiáodục:“Phươ ngphápgiáodụcphổ thôngphảipháthuytínhtíchcực,tự giác,chủ động,sángtạocủahọcsinh,phùhợpvớiđặcđiểmcủatừnglớphọc,môn học;bồidưỡngphươngpháptự học,khả nănglàmviệctheonhóm;rèn luyệnkĩnăngvậndụngkiếnthứcvàothựctiễn;tácđộngđếntìnhcảm, đemlạiniềmvui,hứngthúhọctậpchohọcsinh”. Dođó,việcdạyhọckhôngchỉ dừnglại ở nhiệmvụtruyềnthụ kiếnthứcmàquantrọnghơnlàdạychohọcsinhph ươngpháptựhọc,tựchiếmlĩnhkiếnthức. Như chúngtađãbiết,Địalílàmộtmônkhoahọctổnghợpvừamangtínhxãhội,vừamangtínhtự nhiên:nónghiêncứunhữngvấnđề phứctạptrongkhônggianlãnhthổ,trong đócácthànhphầngắnbóchặtchẽ vớinhau,tácđộnglẫnnhau.Vìvậytrongquátrìnhhọctậpbộ mônĐịalí,họcsinhluônphảitìmhiểumốiliênhệ giữacácsự vật,hiệntượngtrongquátrìnhpháttriểnvàbiếnđổikhôngngừngcủachúng.Việchọctậpbộ môn Địalígópphầnchohọcsinhnh ậnth ứcđúngđắnvềvaitròcủatự nhiênvàconngườitrongcáchoạtđộngkinhtếxãhộitrênlãnhthổ. Tuynhiên,quathựctế giảngdạytạitrườngTHPT10nămqua,tôinhận thấy:  Nhiềugiáoviênvàhọcsinhvẫnquanniệm: Địalílàmônhọcthuộclòng,chỉ cầnhọcthuộcbàilàđạtđiểmcao,khôngcầntư duynhư cácmôn họckhác.Dođóviệcdạycủathầyvàhọccủatròthườnglàgiảnggiải ghichépnênchưatạođượchứngthúchohọcsinh,chưapháthuyđượckhảnăngtư duy,sángtạo,chủ động;chưagiúpchohọcsinhnắmbắtđượcbảnchất 1cáchiệntượngđịalí; đặcbiệtlàkhả năngphântích,tổnghợp,sosánhcòn yếu. Họcsinhthườngchiasẻrằngcácemgặprấtnhiềukhókhăntrongviệcghinhớ kiếnthức:mộtphầnvìbàidài,lượngkiếnthứcthôngtintrongmỗi bàilàrấtnhiều;mộtphầnvìcácemcóquáítthờigiantrongđiềukiệnlịchhọctập,thicử,hoạtđộngngoạikhóadàyđặc.Ngaycả khihọcthuộctừngbàitheonhiệmvụ giáoviêngiaosaumỗitiếthọc,thìđếnkhikiểmtrađánh giánhiềubàitrongcácđề thitổnghợp(như thihọckỳ,thikhảosátchuyên đề,thihọcsinhgiỏi…)cácemlạibị quênrấtnhiềukiếnthức,đúnglà“họcsauquêntrước”,họcbàinàythìquênbàikia.Thựctếchothấy,ngaycảmột số họcsinhchămchỉ nhưngkếtquảhọctậpvẫnthấpvìcácemthườnghọc bàinàobiếtbàiđấy,khôngbiếtliênkếtcáckiếnthứcvớinhau,khôngbiếtvậndụngkiếnthứcđãhọcphầntrướcvàophầnsau.Phầnlớnhọcsinhkhi đọcsáchhoặcnghegiảngtrênlớpkhôngbiếtcáchtự ghichépđể lưuthông tin,lưukiếnthứctrọngtâmvàotrínhớcủamình. TrongchươngtrìnhsáchgiáokhoamônĐịalíhiệnnay,cácloạisơđồđượcthiếtkếvàđưavàokhánhiềubàihọckhácnhau,nhưmộtkênhhìnhbêncạnhtranh ảnh/biểuđồ để giáoviênvàhọcsinhcóthể sử dụngtrongquátrìnhkhaitháckiếnthứcmới.Tuynhiên,việckhaithácvàsửdụngcácsơđồđócònhạnchế,hiệuquảsửdụngchưacao. Xuấtpháttừ nhữnglýdotrêncùngvớiquanđiểmchorằngcóthể sửdụngsơđồtưduyvàodạyhọcnhưmộtcôngcụ,phươngtiệngiúpquátrìnhdạyhọctrở nênphongphú,sinhđộnghơn;tôi mạnhdạnđưarasángkiến“XâydựngvàsửdụngsơđồtrongdạyhọcphầnĐịalítựnhiênViệtNam –chươngtrìnhĐịalí12”vàápdụngvàothựctiễndạyhọctạitrườngTHPT NguyễnViếtXuân.Quaviệcthiếtkế vàsử dụngsơ đồ trongdạyhọcmônĐịalí,tôimuôngiúphocsinhnămv ́ ̣ ́ ữngkiênth ́ ứcmônhoc,thúcđ ̣ ẩyham muốnhọctậpcủahọcsinh,tăngcườngkhảnăngvậndụngkiếnthứcvàođờisốngđểgiảiquyếtcácvấnđềthựctiễn. 2 Trênthựctếđãcómộtsốtàiliệu,báocáochuyênđềhoặcsángkiếncủa cácnhàsưphạmhọcvàđồngnghiệptạicácđịaphươngkhácnhaunghiêncứu vềphươngphápsửdụngsơđồ tronggiảngdạybộmônĐịalíởcáccấphọckhácnhau.Vídụ: +“Sửdụngsơđồtưduytrongdạyhọcđịalílớp12”–luậnvănthạcsĩKhoahọcgiáodụccủaNguyễnĐinhTuấn. + “Xâydựngvàsử dụngsơ đồ trongdạyhọcđịalí” –BùiVănTiến,trườngTHPTBuônMêThuột. Tuynhiên,cácđề tài,bàiviếttrênchủ yếuđề cậpđếnnhữngđịnhhướngsửdụngsơđồtrongquátrìnhdạyhọcchungcủacảmộtkhối,nêncònmangtínhlíluận,hànlâmvàchungchung,số lượngvídụ minhhọachưanhiều,và ...