So sánh giải phẫu thân một số loài của chi Ficus l. (Moraceae)

Bài viết trình bày khảo sát đặc điểm giải phẫu thân của 18 loài và 2 thứ thuộc chi Ficus để góp phần cho việc định danh và xây dựng khóa loài của chi này khi thiếu các cơ quan sinh sản.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
So sánh giải phẫu thân một số loài của chi Ficus l. (Moraceae)Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 SO SÁNH GIẢI PHẪU THÂN MỘT SỐ LOÀI CỦA CHI FICUS L. (MORACEAE) Trần Thị Xuân*, Trương Thị Đẹp*TÓM TẮT Mở đầu: Ở Việt Nam, chi Ficus có khoảng 98 loài, trong đó 44 loài có tác dụng làm thuốc. Đặc điểm hìnhthái và giải phẫu là cơ sở để phân biệt các loài trong chi Ficus và để kiểm nghiệm dược liệu nhưng chưa có tài liệunào nghiên cứu về giải phẫu thân các loài thuộc chi này ở Việt Nam. Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm giải phẫu thân của 18 loài và 2 thứ thuộc chi Ficus để góp phần cho việc địnhdanh và xây dựng khóa loài của chi này khi thiếu các cơ quan sinh sản. Phương pháp nghiên cứu: Phân tích, mô tả, chụp hình các đặc điểm giải phẫu. Thân được cắt ngang thànhlát mỏng bằng dao lam, nhuộm vi phẫu bằng phẩm nhuộm son phèn và lục iod. Kết quả: Cấu trúc vi phẫu thân của 18 loài và 2 thứ khảo sát rất khác nhau. Biểu bì có hoặc không có lôngche chở đơn bào hoặc đa bào. Sự hiện diện hay không của vòng mô cứng và mô dày trong vùng vỏ, cấu trúc củamô mềm vỏ và mô mềm tủy thì khác biệt ở các loài khảo sát. Kết luận: Cấu trúc giải phẫu của thân của 18 loài và 2 thứ thuộc chi Ficus khác biệt rõ rệt. Các đặc điểmkhác biệt này giúp nhận diện chúng. Từ khóa: Ficus, giải phẫu thân.ABSTRACT COMPARATIVE STEM ANATOMY OF SOME SPECISES OF GENUS FICUS L. (MORACEAE) Tran Thi Xuan, Truong Thi Dep * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 - 2016: 316 - 322 Background: Genus Ficus (Moraceae) has about 98 species in Vietnam, including 44 species used as herbalmedicine. The species of the genus Ficus could be distinguished by morphological and anatomical characteristics,these differences used for testing of pharmaceutical raw materials, but stem anatomy of the species in this genushasn’t been mentioned yet in any document in Vietnam. Objectives: In this study, we examine the stem anatomical characteristics of eighteen species and twovarieties in the genus Ficus to take part in identifying the scientific names and making a key species withoutreproductive organs. Methods: The anatomical characteristics are analysed, described and photographed. Cutting stem with arazor, staining microsurgery with carmine alum and iodine green dye. Results: The structure of stem cross-section of 18 species and 2 varieties are very different. The unicellular ormulticellular trichomes are present or absent on the epidermis. A circle of sclerenchyma, collenchyma are presentor absent in the cortex and the structure of cortex and pith parenchyma are different on the stem between surveyedspecies. Conclusions: The anatomical characteristics of stem of 18 species and 2 varieties in Ficus are very different.These differences take part in identifying the species. Key words: Ficus, stem anatomy. *Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh Tác giả liên lạc: PGS.TS. Trương Thị Đẹp ĐT:0909513419 Email: trgdep@gmail.com316 Chuyên Đề DượcY Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y họcMỞ ĐẦU v.v… cho thấy có nhiều đặc điểm khác biệt có thể sử dụng để phân loại loài. Do vậy, trong Họ Dâu tằm (Moraceae Link. 1831) là một họ nghiên cứu này chúng tôi khảo sát đặc điểmlớn trong nhóm thực vật có hoa, có 37 chi với giải phẫu thân của 18 loài, và 2 thứ của chikhoảng 1179 loài, trong đó chi Ficus là một chi Ficus có ở Việt Nam, trong đó theo tài liệu(10,11)lớn của họ, có 830 loài được công nhận(2). Ở Việt có 14 loài và 1 thứ là cây thuốc. Dựa trên cácNam, theo Nguyễn Tiến Bân (1997)(4), họ này có đặc điểm khác biệt về cấu trúc của thân, chúng11 chi với khoảng 120 loài, phân bố rộng khắp cả tôi xây dựng khóa định loài để góp phần địnhnước, trong đó, chi Ficus có số loài nhiều nhất. danh các loài của chi khi không có đủ cơ quanTheo Phạm Hoàng Hộ (2000, 2006)(6,7) chi Ficus có sinh sản.80 loài, 2 phân loài và 41 thứ, trong đó có 19 loàicó công dụng làm thuốc. Theo Võ Văn Chi (2007, VẬTLIỆU-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU2012)(9,11,10) chi Ficus có 98 loài, trong đó có 44 loài ...