So sánh hiệu quả giảm đau và ảnh hưởng hô hấp của giảm đau tự điều khiển ngoài màng cứng ngực với đường tĩnh mạch sau mổ vùng bụng trên ở người cao tuổi

Bài viết nghiên cứu trên 96 bệnh nhân (BN) ≥ 60 tuổi phẫu thuật vùng bụng trên dưới gây mê nội khí quản nhằm so sánh hiệu quả giảm đau và ảnh hưởng lên chức năng hô hấp sau mổ của giảm đau tự điều khiển đường ngoài màng cứng ngực (PCTEA) và giảm đau tự điều khiển đường tĩnh mạch (IV-PCA) sau mổ vùng bụng trên ở BN cao tuổi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
So sánh hiệu quả giảm đau và ảnh hưởng hô hấp của giảm đau tự điều khiển ngoài màng cứng ngực với đường tĩnh mạch sau mổ vùng bụng trên ở người cao tuổi TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2013 SO SÁNH HIỆU QUẢ GIẢM ĐAU VÀ ẢNH HƯỞNG HÔ HẤP CỦA GIẢM ĐAU TỰ ĐIỀU KHIỂN NGOÀI MÀNG CỨNG NGỰC VỚI ĐƯỜNG TĨNH MẠCH SAU MỔ VÙNG BỤNG TRÊN Ở NGƯỜI CAO TUỔI Nguyễn Trung Kiên*; Nguyễn Hữu Tú**; Công Quyết Thắng*** TÓM TẮT Nghiên cứu trên 96 bệnh nhân (BN) ≥ 60 tuổi phẫu thuật vùng bụng trên dưới gây mê nội khí quản nhằm so sánh hiệu quả giảm đau và ảnh hưởng lên chức năng hô hấp sau mổ của giảm đau tự điều khiển đường ngoài màng cứng ngực (PCTEA) và giảm đau tự điều khiển đường tĩnh mạch (IV-PCA) sau mổ vùng bụng trên ở BN cao tuổi. Chia BN ngẫu nhiên thành hai nhóm: nhóm PCTEA sử dụng bupivacain 0,125% + fentanyl và nhóm IV-PCA sử dụng morphin. Chức năng thông khí và khí máu động mạch được đo 1 lần trước mổ và 3 lần trong 3 ngày liên tiếp sau mổ. Đánh giá đau theo thang điểm VAS, theo dõi độ an thần, chức năng tim mạch, thời gian trung tiện, mức độ hài lòng của BN. Kết quả cho thấy hai nhóm đều có hiệu quả giảm đau cao, nhưng nhóm PCTEA có hiệu quả giảm đau tốt hơn (điểm VAS thấp hơn) cả khi nghỉ và khi ho (p < 0,05); các chỉ số thông khí phổi giảm ít hơn và hồi phục nhanh hơn so với nhóm IV-PCA trong 72 giờ giảm đau sau mổ (p < 0,05). Nhóm PCTEA có mức độ hài lòng cao hơn và ít tác dụng không mong muốn hơn (p < 0,05). * Từ khóa: Phẫu thuật vùng bụng trên; Giảm đau ngoài màng cứng ngực; Giảm đau đường tĩnh mạch; Người cao tuổi. COMPARISION OF EFFECTIVE PAIN RELIEF AND INFLUENCE OF THORACIC EPIDURAL ANALGESIA WITH INTRAVENOUS PATIENT CONTROLLED ANALGESIA ON PULMONARY FUNCTION AFTER UPPER ABDOMINAL SURGERY IN THE ELDERLY SUMMARY Study was carried out to compare postoperative analgesia effectiveness and improvement on pulmonary function of patient-controlled thoracic epidural analgesia (PCTEA) with intravenous patientcontrolled analgesia (IV-PCA) after upper abdominal surgery in the elderly. * Bệnh viện 103 ** Đại học Y Hà Nội *** Bệnh viện Hữu Nghị Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Trung Kiên (trungkiengmhs@yahoo.com) Ngày nhận bài: 7/8/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 17/9/2013 Ngày bài báo được đăng: 24/9/2013 119 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2013 Methods: 96 patients ≥ 60 years of age and undergoing major upper abdominal surgery were assigned randomely to receive general anesthesia followed by postoperative PCTEA, using mixture of 0.125% bupivacain and fentanyl (PCTEA group), or by IV-PCA with morphin (IV-PCA group). Respiratory function and arterial blood gas were measured one time preoperatively and three times in three consecutive days postoperatively. Pain intensity was evaluated using a visual analog scale (VAS). Postoperative evaluation included sedation, cardiac and gastrointestinal function, and patient satisfaction scores. Results: there was significant effectiveness on postoperative analgesia in both group but pain relief was better at rest (p < 0.05) and after coughing (p < 0.05) in the PCTEA group during the 3 postoperative days. Pulmonary function was decreased less and faster recovery in PCTEA group than IV-PCA group (p < 0.05). Satisfaction scores were better in the PCTEA group; side effects were higher in IV-PCA group (p < 0.05). * Key words: Upper abdominal surgery; Patient-controlled thoracic epidural analgesia; Intravenous analgesia; Elderly patients. ĐẶT VẤN ĐỀ Giảm đau ngoài màng cứng (NMC) ngực không chỉ có tác dụng giảm đau tốt mà còn ngăn chặn phản ạ ức chế cơ hoành khi phẫu thuật vùng bụng trên, làm giảm nguy cơ biến chứng hô hấp sau mổ [4]. Giảm đau tốt có lợi cho thông khí cơ học, giảm phản ứng stress trong và sau phẫu thuật. Ở Việt Nam, chống đau sau mổ c ng đ được một số bệnh viện lớn quan tâm nhưng còn nhiều hạn chế về phương pháp và đối tượng áp dụng. Cho đến nay, chưa có nghiên cứu hệ thống về hiệu quả giảm đau của gây tê NMC ngực do BN tự điều khiển và ảnh hưởng lên chức năng thông khí sau các phẫu thuật vùng bụng trên ở người cao tuổi (NCT). V vậy, ch ng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm: So sánh hiệu quả giảm đau và ảnh hưởng hô hấp của giảm đau tự điều khiển ngoài màng cứng ngực với đường tĩnh mạch sau mổ vùng bụng trên ở người cao tuổi. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đ ứu. + 96 BN ≥ 60 tuổi, phân loại ASA (American Society of Anesthesiologist status) II-III, mổ phiên, phẫu thuật vùng bụng trên từ tháng 3 - 2011 đến 5 - 2013 tại Bệnh viện 103. + Tiêu chuẩn lựa chọn: BN đồng ý thực hiện k thuật giảm đau sau mổ, biết sử dụng máy tự điều khiển sau khi hướng dẫn, không có chống chỉ định gây tê NMC. + Tiêu chuẩn loại trừ: BN từ chối, không đặt được catheter NMC, dị ứng với các thuốc sử dụng: bupivacain, fentanyl, morphin, không đo được thông khí sau mổ, mê sảng sau mổ. + Tiêu chuẩn đưa ra kh i nhóm nghiên cứu: BN có loạn thần sau mổ; BN không đồng ý thực hiện giảm đau tiếp, hoặc không tham gia ...