Sổ tay bệnh động vật - Chương 10

CHƯƠNG 10 BỆNH NHIỄM KHUẨN DO GIAO PHỐI VÀ BỆNH NHIỄM KHUẨN BẨM SINH1. Bệnh nhiễm khuẩn do giao phối1.1 Bệnh do Campylobacteria ở bò Tên khác Bệnh phẩy khuẩn (Vibriosis), bệnh phẩy khuẩn đƯờng sinh dục (Genital vibriosis) Định nghĩa Bệnh nhiễm vi khuẩn Campylobacter fetus do giao phối ở bò gây vô sinh tạm thời và đôi khi sẩy thai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sổ tay bệnh động vật - Chương 10 CH¦¥NG 10 BÖNH NHIÔM KHUÈN DO GIAO PhèI Vµ BÖNH NHIÔM KHUÈN BÈM SINH1. BÖnh nhiÔm khuÈn do giao phèi1.1 BÖnh do Campylobacteria ë bßTªn kh¸c BÖnh phÈy khuÈn (Vibriosis), bÖnh phÈy khuÈn ®−êng sinh dôc (Genital vibriosis)§Þnh nghÜa BÖnh nhiÔm vi khuÈn Campylobacter fetus do giao phèi ë bß g©y v« sinh t¹m thêivµ ®«i khi sÈy thai.Ph©n bè ®Þa lý Kh¾p thÕ giíi.TriÖu chøng l©m sµng C¶ gia sóc gièng ®ùc vµ c¸i ®Òu cã thÓ m¾c bÖnh nh−ng triÖu chøngv« sinh t¹m thêi vµ ®«i khi sÈy thai chØ cã ë gia sóc c¸i. Nh÷ng triÖu chøng nµy lµ do viªmlíp lãt ©m ®¹o vµ tö cung ë gia sóc c¸i cã chöa dÉn tíi thai chÕt sím vµ ®«i khi lµm chËm®éng dôc trë l¹i. Tuy nhiªn, mét sè con m¾c bÖnh cã thÓ cã chöa nh−ng sau ®ã sÈy thai,th−êng vµo kho¶ng th¸ng thø n¨m hay thø s¸u, nh−ng ®«i khi sím h¬n. Do ®ã, bÖnh cã thÓ bÞbá qua, nÕu kh«ng cã sæ s¸ch ghi chÐp t×nh h×nh sinh s¶n cña ®µn:Bß c¸i gièng cuèi cïng còng lo¹i bá ®−îc mÇm bÖnh, th−êng trong vßng s¸u th¸ng do giaophèi l©y bÖnh råi khái hoµn toµn. Nh÷ng con bß khái bÖnh nµy cã miÔn dÞch ®èi víi lÇn m¾cbÖnh sau vµ sinh s¶n b×nh th−êng.BÖnh ë bß ®ùc chØ h¹n chÕ ë líp lãt bao quy ®Çu vµ bÒ mÆt d−¬ng vËt nh−ng kh«ng cã triÖuchøng l©m sµng.C¸ch l©y lan BÖnh l©y lan do giao phèi hay thô tinh nh©n t¹o, nÕu dïng tinh cña bß ®ùc m¾cbÖnh.§iÒu trÞ §iÒu trÞ rÊt Ýt kÕt qu¶ ë bß c¸i sinh s¶n, nh−ng do cuèi cïng th× vi khuÈn còng bÞ lo¹ibá nªn th«ng th−êng kh«ng ®Æt ra ®iÒu trÞ. Tuy nhiªn, bß ®ùc mang mÇm bÖnh suèt ®êi nªncÇn thiÕt ph¶i ®iÒu trÞ ®Ó lo¹i hÕt vi khuÈn ra khái c¬ thÓ. Mét sè lo¹i kh¸ng sinh cã hiÖu qu¶nh− streptomycin dïng ®Ó tiªm vµ pha thµnh dung dÞch 50% röa d−¬ng vËt vµ líp lãt bao quy®Çu. Tuy nhiªn, sau khi ®−îc ch÷a khái, bß ®ùc vÉn mÉn c¶m vµ cã thÓ t¸i nhiÔm.Phßng chèng Trong ®µn ®· m¾c bÖnh ch¨n nu«i qu¶ng canh, gia sóc sinh s¶n tù do, hiÖnt−îng v« sinh vµ sÈy thai r¶i r¸c th−êng chØ x¶y ra ë bß c¸i sinh s¶n ch−a thµnh thôc vµ th−êngkh«ng ph¸t hiÖn ra. Bß c¸i lín tuæi h¬n th−êng ®· nhiÔm mÇm bÖnh tõ tr−íc vµ sinh s¶n b×nhth−êng.Tuy nhiªn, trong hÖ thèng ch¨n nu«i bß s÷a th©m canh, tæn thÊt do bÖnh lµ ®¸ng kÓ nªn cÇncã mét sè biÖn ph¸p khèng chÕ. Thô tinh nh©n t¹o dïng tinh lÊy tõ bß ®ùc biÕt ch¾c kh«ngnhiÔm mÇm bÖnh sÏ lµm cho ®µn kh«ng cã bÖnh, bëi v× bÊt k× bß c¸i m¾c bÖnh nµo cuèi cïng®Òu khái, ch¾c ch¾n lµ vµo cuèi hai kú chõa.NÕu kh«ng thô tinh nh©n t¹o ®−îc, tÊt c¶ bß ph¶i ®−îc xÐt nghiÖm vµ qu¶n lý bß nhiÔm bÖnhvµ kh«ng nhiÔm bÖnh thµnh 2 nhãm t¸ch riªng. Ph¶i kiÓm tra mäi tr−êng hîp míi bæ xung,nÕu kh«ng nhiÔm bÖnh th× cho nhËp vµo nhãm kh«ng cã bÖnh. Qua mét thêi gian cã thÓ lËpthµnh mét ®µn s¹ch bÖnh. BiÖn ph¸p nµy ®ßi hái mét tr×nh ®é qu¶n lý cao vµ gi¸m s¸t thó y 220cÈn thËn ®Ó ®¶m b¶o c¸ch ly ®óng, lÊy mÉu bß ®ùc vµ bß c¸i sinh s¶n ®Ó kiÓm tra ë phßng thÝnghiÖm.V¾cxin v« ho¹t t−¬ng ®èi khã kiÕm vµ chÊt l−îng thay ®æi, nh÷ng v¾c-xin cã uy tÝn cã thÓ t¹omiÔn dÞch kho¶ng hai n¨m.NhËn xÐt HiÖn t−îng v« sinh vµ thØnh tho¶ng sÈy thai ë bß c¸i t¬ lµm gièng cã thÓ dÔ bÞ báqua ë bß ch¨n nu«i qu¶ng canh n¬i gia sóc sinh s¶n tù do. Tuy nhiªn, bÖnh nµy rÊt quan trängnÕu yªu cÇu sinh s¶n theo mïa vô. ë nh÷ng ®µn bß s÷a cã sæ s¸ch ghi chÐp tèt, mäi tr−ênghîp v« sinh hay thØnh tho¶ng sÈy thai ph¶i ®−îc ph¸t hiÖn vµ khuyÕn c¸o chñ gia sóc lµ ®µnbß cña hä cã thÓ m¾c bÖnh, nh−ng viÖc ®iÒu tra tiÕp theo vµ phßng chèng ph¶i cã gi¸m s¸t cñachuyªn m«n thó y. ë nhiÒu n−íc nhê thô tinh nh©n t¹o ph¸t triÓn, bÖnh nµy kh«ng cßn lµ métvÊn ®Ò lín nh− ®· tõng lµ tr−íc ®©y.1.2. BÖnh Tiªm la (Dourine)§Þnh nghÜa BÖnh nhiÔm khuÈn qua giao phèi ë c¸c ®éng vËt hä ngùa do nguyªn sinh ®éngvËt Trypanosoma equiperdum g©y nªn.Ph©n bè ®Þa lý BÖnh nµy ®· ®−îc thanh to¸n ë B¾c Mü vµ hÇu hÕt T©y ¢u nh−ng cßn daid¼ng ë nhiÒu n¬i cña Ch©u Mü Latin, ch©u Phi vµ ch©u ¸. HiÖn ch−a biÕt bÖnh cã xÈy ra ëViÖt Nam kh«ng, nh−ng cã b¸o c¸o ë Trung Quèc.TriÖu chøng l©m sµng Ngùa ®ùc vµ c¸i ®Òu m¾c bÖnh, tuy nhiªn ngùa ®ùc cã xu h−íng m¾cbÖnh nÆng h¬n. Tiªm la th−êng lµ mét bÖnh m¹n tÝnh, diÔn biÕn chËm ch¹p vµ ©m Ø. TriÖuchøng ®Çu tiªn lµ ch¶y dÞch tõ ©m ®¹o hoÆc bao quy ®Çu, th−êng kÌm theo sèt nhÑ. Bé phËnsinh dôc bªn ngoµi s−ng vµ phï, ®«i khi s−ng lan réng xuèng mÆt d−íi bông. Nh÷ng vÕt loÐtth−êng ph¸t triÓn ë bé phËn sinh dôc bÞ s−ng.KÝ sinh trïng g©y bÖnh tho¹t ®Çu tiªn nhiÔm vµo bé phËn sinh dôc, nh−ng cã thÓ lan vµo hÖtuÇn hoµn vµ g©y triÖu chøng ë nh÷ng n¬i kh¸c cña c¬ thÓ. Nh÷ng m¶ng thuû thòng trßn,®−êng kÝnh tíi 10cm ph¸t triÓn ë d−íi da ë mäi n¬i trªn c¬ thÓ, nh−ng phæ biÕn nhÊt lµ ë haibªn c¬ thÓ. Ký sinh trïng cã thÓ x©m nhËp vµo hÖ thÇn kinh trung −¬ng vµ g©y nªn rèi lo¹nvËn ®éng vµ b¹i liÖt.BÖnh tiªm la th−êng lµ bÖnh g©y suy yÕu m¹n tÝnh, ngùa gÇy yÕu trong mét thêi gian dµi tíi 1n¨m tr−íc k ...