Sổ tay bệnh động vật - Chương 9

CHƯƠNG 9 BỆNH NHIỄM TRÙNG VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM1. Trâu bò1.1 Viêm hệ lâm ba ở bò (Bovine farcy) Tên khác Nocardiosis, bệnh Xạ khuẩn nhiệt đới (Tropical actinomycosis) Định nghĩa Bệnh nhiễm trùng các tổ chức dƯới da ở bò do vi khuẩn có liên quan tới vi khuẩn gây bệnh lao bò là Nocardia farcinica và Mycobacterium farcinogenes.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sổ tay bệnh động vật - Chương 9 CH¦¥NG 9 BÖNH NHIÔM TRïNG Vµ BÖNH TRUYÒN NHIÔM1. Tr©u bß1.1 Viªm hÖ l©m ba ë bß (Bovine farcy)Tªn kh¸c Nocardiosis, bÖnh X¹ khuÈn nhiÖt ®íi (Tropical actinomycosis)§Þnh nghÜa BÖnh nhiÔm trïng c¸c tæ chøc d−íi da ë bß do vi khuÈn cã liªn quan tíi vi khuÈng©y bÖnh lao bß lµ Nocardia farcinica vµ Mycobacterium farcinogenes.Ph©n bè Vïng nhiÖt ®íiTriÖu chøng l©m sµng C¸c u nhá vµ b−íu ph¸t triÓn ë d−íi da vïng cæ, vai vµ ch©n (H×nh9.1). C¸c u b−íu nµy ph¸t triÓn chËm vµ l©y lan theo h¹ch lympho, mÆc dï cã thÓ lan kh¸réng vµ liªn kÕt thµnh bÖnh tÝch cã ®−êng kÝnh 10cm nh−ng kh«ng ®au vµ hiÕm khi ¶nhh−ëng tíi søc khoÎ chung cña bß m¾c bÖnh. C¸c bÖnh tÝch nµy dai d¼ng hµng n¨m vµ cã thÓvì ch¶y mñ. H×nh 9.1 BÖnh Viªm hÖ l©m ba ë bß: tæn th−¬ng u ë vai con vËt.Trong mét sè rÊt Ýt tr−êng hîp, bÖnh lan vµo c¸c c¬ quan néi t¹ng g©y mét bÖnh gièng nh−lao.C¸ch l©y lan. BÖnh cã thÓ x¶y ra do nhiÔm trïng vÕt th−¬ng ngoµi da. Vi khuÈn nµy cã thÓ ëtrong ®Êt nh−ng tiÕp xóc víi bß m¾c bÖnh lµ nguån l©y nhiÔm bÖnh chñ yÕu 157§iÒu trÞ. §iÒu trÞ phÇn lín kh«ng cã kÕt qu¶ vµ Ýt khi tiÕn hµnh. PhÉu thuËt lo¹i bá c¸c u khicßn t−¬ng ®èi nhá cã thÓ ®¹t kÕt qu¶.Phßng chèng. NÕu bÖnh ë møc ®é kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc, ph¶i ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸pvÖ sinh triÖt ®Ó ®Ó gi¶m tèi ®a l©y lan. Ph¶i c¸ch ly nh÷ng con cã triÖu chøng l©m sµng. CÇnph¶i chó ý tr¸nh g©y trÇy x−íc da ë n¬i cã thÓ cã, vÝ dô do ¸ch cµy kÐo kh«ng võa. VÕtth−¬ng vµ trÇy x−íc da ph¶i röa s¹ch vµ ®iÒu trÞ ngay b»ng thuèc s¸t trïng hay kh¸ng sinhthÝch hîp. Chuång tr¹i vµ dông cô ph¶i gi÷ s¹ch sÏ vµ th−êng xuyªn thay chÊt ®én chuång.NhËn xÐt BÖnh Viªm hÖ l©m ba ë bß th−êng chØ lµm bß tr«ng xÊu xÝ chø kh«ng ph¶i lµ métbÖnh chÝnh, nh−ng cã thÓ g©y phøc t¹p cho viÖc phßng chèng bÖnh .lao bß do gia sóc m¾cbÖnh cã thÓ còng ph¶n øng d−¬ng tÝnh khi kiÓm tra da dß lao.1.2 BÖnh bß ®iªn (Mad cow disease)Tªn kh¸c Viªm n·o thÓ xèp ë bß (Bovine spongiform encephalopathy - BSE)§Þnh nghÜa BÖnh bß ®iªn lµ bÖnh ë n·o vµ tuû sèng bß tr−ëng thµnh. Nguyªn nh©n chÝnh x¸cvÉn ch−a ®−îc x¸c ®Þnh nh−ng ng−êi ta tin lµ t¸c nh©n lµ prion, mét protein (PrP) gièng nh−vi-rót nh−ng kh«ng cã chÊt liÖu di truyÒn. BÖnh bß ®iªn t−¬ng tù víi bÖnh Ngøa g·i ë cõu(Scraprie) nªn cã gi¶ thuyÕt cho r»ng t¸c nh©n PrP xuÊt xø tõ thøc ¨n cña bß cã chøa c¸c tæchøc cña cõu m¾c bÖnh Scraprie.Ph©n bè BÖnh bß ®iªn b¾t nguån tõ n−íc Anh vµo nh÷ng n¨m 80 khi cã mét dÞch kÐo dµisang nh÷ng n¨m 90 víi trªn 100.000 ca m¾c bÖnh trong kho¶ng 30.000 ®µn bß. HÇu hÕt c¸cca bÖnh lµ ë gièng bß s÷a Holstein/ Friesian. Mét sè Ýt tr−êng hîp kh¸c ®−îc ghi l¹i ë mét sèn−íc ch©u ¢u kh¸c vµ mét sè tr−êng hîp x¶y ra bß nhËp khÈu tõ Anh sang ¤-man, Ca-na-®avµ quÇn ®¶o Man-vi-nat.TriÖu chøng l©m sµng BÖnh bß ®iªn cã thêi gian ñ bÖnh dµi, th−êng lµ vµi n¨m vµ hÇu hÕt cabÖnh thÊy ë bß trªn 4 n¨m tuæi. TriÖu chøng l©m sµng mét khi ®· xuÊt hiÖn, ph¸t triÓn vµ chÕtlµ kh«ng tr¸nh khái sau vµi tuÇn hay vµi th¸ng. TriÖu chøng l©m sµng kh¸c nhau nh−ng thuéc3 lo¹i:• Thay ®æi vÒ hµnh vi. Bß m¾c bÖnh trë nªn sî sÖt vµ trë thµnh ®iªn lo¹n khi d¾t qua cöa hay qua cæng.• T− thÕ vµ d¸ng ®i kh«ng b×nh th−êng. Bß ®i l¾c l− ch©n sau, ch©n nhÊc cao, run rÈy, rò xuèng vµ n»m liÖt.• T¨ng nh¹y c¶m. Bß m¾c bÖnh rÊt nh¹y c¶m víi tiÕng ®éng hay bÞ sê mã.TÊt c¶ triÖu chøng trªn cã thÓ xuÊt hiÖn. Bß m¾c bÖnh sót c©n, n»m liÖt, h«n mª vµ kh«ngtr¸nh khái chÕt.C¸ch l©y lan MÆc dï vÉn ch−a x¸c ®Þnh hoµn toµn, bÖnh dÞch bß ®iªn ë Anh cã thÓ do kÕthîp nhiÒu yÕu tè trong nh÷ng n¨m 80 dÉn tíi thay ®æi nu«i d−ìng bß. Nh÷ng yÕu tè tiÒn ®Ò®èi víi bÖnh dÞch nµy ë Anh nh− sau:• Tr−íc nh÷ng n¨m 80, bét thÞt vµ bét x−¬ng lµm thøc ¨n cho bß ®−îc chÕ biÕn b»ng sù kÕt hîp nhiÖt ®é cao vµ chiÕt xuÊt b»ng dung m«i. Qu¸ tr×nh nµy ®−îc thay b»ng xö lý liªn tôc ë nhiÖt ®é thÊp h¬n kh«ng cã chiÕt xuÊt dung m«i vµo ®Çu nh÷ng n¨m 80.• §µn cõu t¨ng cã thÓ dÉn tíi nhiÒu h¬n s¶n phÈm tõ cõu dïng lµm thøc ¨n cho bß. 158Qu¸ tr×nh chÕ biÕn míi kh«ng tiªu diÖt ®−îc bÖnh Scrapie trong c¸c s¶n phÈm tõ cõu. §iÒu®ã kÕt hîp víi t¨ng s¶n phÈm tõ cõu dïng lµm thøc ¨n cho bß cã thÓ dÉn tíi t¨ng ®¸ng kÓ t¸cnh©n g©y bÖnh Scrapie x©m nhËp d©y chuyÒn thøc ¨n cho bß.Tuy nhiªn, bÖnh bß ®iªn kh¸c víi bÖnh Scrapie, vµ nÕu ®©y lµ nh÷ng yÕu tè tiÒn ®Ò dÉn tíibÖnh dÞch bß ®iªn th× t¸c nh©n g©y bÖnh Scrapie ch¾c lµ ®· thay ®æi, cã thÓ do mét sè d¹ng®ét biÕn. Mét khi h×nh thµnh dÞch bß ®iªn, t¸c nh©n PrP cã thÓ ®· t¸i quay vßng trong ®µn bßdo c¸c s¶n phÈm tõ bß còng ®−îc sö dông lµm bét thÞt vµ bét x−¬ng, do ®ã t¨ng thªm nguy c¬nhiÔm bÖnh.Khi bÖnh h×nh thµnh, kh«ng cã nh÷ng ph−¬ng thøc truyÒn l©y kh¸c, mÆc dï kh¶ n¨ng truyÒn ...