Sổ tay kỹ thuật chế biến bảo quản giống - Phần 2: Chế biến hạt giống

Sổ tay kỹ thuật chế biến bảo quản giống - Phần 2: Chế biến hạt giống có nội dung trình bày giới thiệu chung về chế biến hạt giống; nguyên lý chế biến hạt giống; thiết bị làm sạch và phân loại hạt giống; các loại dụng cụ phân tích kiểm nghiệm phục vụ cho hệ thống phân loại làm sạch; thiết bị chuyển tải;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sổ tay kỹ thuật chế biến bảo quản giống - Phần 2: Chế biến hạt giống 37 PHAÀN 2 CHEÁ BIEÁN HAÏT GIOÁNGI. GIÔÙI THIEÄU CHUNG Cheá bieán haït gioáng (Seed processing) laø quaù trình haït gioáng ñi qua nhieàu giaiñoaïn baét ñaàu khi nhaän nguyeân lieäu töø ngoaøi ñoàng, laøm saïch (Seed cleaning), phaânloaïi (Seed seperating and upgrading), xöû lyù thuoác (Seed treating), saáy haït boå sung(Seed Drying) vaø ñoùng goùi (Bagging). Haït gioáng sau thu hoaïch töø ñoàng veà thöôøng chöùa nhieàu vaät lieäu khaùc goïi laøtaïp chaát. Taïp chaát coù theå bao goàm haït coû, haït gioáng khaùc, haït gioáng non, haït nöùt,beå, haït hö hoûng, vuïn rôm, ñaát caùt, …. Ñeå baûo ñaûm haït gioáng coù chaát löôïng cao vaøgiaûm chi phí trong quaù trình baûo quaûn, tröôùc khi cung öùng ra thò tröôøng, caàn phaûitieán haønh laøm saïch vaø phaân loaïi haït. Qua cheá bieán, haït gioáng nhaäp veà ban ñaàu seõñaït tieâu chuaån haït gioáng theo tieâu chuaån qui ñònh.II. NGUYEÂN LYÙ CHEÁ BIEÁN HAÏT GIOÁNG1. Ñaëc tính vaät lyù cuûa haït gioáng Döïa vaøo caùc ñaëc tính vaät lyù cuûa haït, ngöôøi ta söû duïng caùc maùy chuyeân duøngñeå taùch caùc thaønh phaàn caàn thaûi loaïi ra khoûi loâ haït gioáng.1.1 Côõ haït (Size) Côõ haït laø moät ñaëc tính ñeå phaân bieät deã nhaát giöõa caùc gioáng. Duøng saøng loã troønchoïn haït theo chieàu roäng vaø saøng loã hình thuoân choïn haït theo chieàu daøi.1.2 Chieàu daøi haït Nhaèm taêng ñoä ñoàng ñeàu cuûa haït gioáng, ñaëc tính chieàu daøi haït ñöôïc söû duïng ñeåphaân loaïi haït gioáng thaønh daïng haït daøi, haït troøn hoaëc haït daøy hay moûng. Ñieàu naøyraát caàn thieát ôû nôi gieo haït baèng maùy.1.3 Khoái löôïng rieâng cuûa haït (Specific gravity) Haït sau khi ñöôïc choïn löïa theo côõ haït vaø chieàu daøi thöôøng ñoàng daïng. Moät soáhaït bò hö nhö vôõ, saâu gaây haïi, haït nhoû, chôùm naûy maàm, …. vaãn chöa ñöôïc loaïi trieätñeå vaø do ñoù seõ aûnh höôûng ñeán tyû leä naûy maàm, söùc soáng, caây ñöôïc troàng ôû ngoaøiñoàng. Ñaëc tính khoái löôïng rieâng ñöôïc duøng ñeå taùch loaïi caùc haït treân.1.4 Hình daïng haït (Shape) Haït thöôøng coù hình daïng khaùc nhau. Caùc thieát bò coù saøng vôùi loã saøng hình tamgiaùc, troáng hình truï coù hoác loõm …cuõng ñaõ löïa choïn haït theo hình daïng (lieân quanñeán chieàu daøi). ÔÛ ñaây söû duïng theâm daïng haït deïp, haït troøn. Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010 381.5 Caáu truùc maët voû haït (Surface structure) Maët voû haït coù loaïi coù lôùp voû xuø xì, nhaùm, coù loaïi coù lôùp voû ngoaøi trôn. Döïavaøo ñaëc tính naøy ngöôøi ta thieát keá caùc loaïi saøng thích hôïp.1.6 Maøu saéc haït (Color) Nhieàu loaïi haït coù maøu saéc haït khaùc nhau. Ngoaøi ra, haït chín non, bò beänh, …cuõng coù maøu saéc thay ñoåi.1.7 Tính tích dieän (Conductivity) Haït coù tính tích ñieän khaùc nhau. Do ñoù, döïa vaøo ñaëc tính naøy coù theå phaân loaïihaït theo tính daãn ñieän toát vaø keùm cuûa haït.1.8 Tính haùo nöôùc (Affinity for liquids) Moät vaøi loaïi haït coù ñaëc tính deã thaám öôùt hôn caùc haït khaùc.1.9 Tính naåy (Resilience) Haït troøn, trôn vaø haït deïp, nhaùm coù ñoä naåy khaùc nhau.2. Caùc böôùc cheá bieán haït gioáng2.1 Sô cheá (laøm saïch sô boä) NHAÄP SÔ CHEÁ LAØM SAÏCH SAÁY TOÀN TRÖÕ ÑOÁNG XÖÛ LY ÙTHUOÁC PHAÂN LOAÏI SAÁY BOÅ SUNG TOÀN TRÖÕ ÑOÙNG GOÙI XUAÁT HAØNG Hình 2.1: Sô ñoà caùc böôùc cheá bieán haït gioáng Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010 39 Sô cheá nhaèm muïc ñích taïo loâ haït gioáng ñoàng ñeàu, thoâng qua vieäc loaïi boû rômraùc laøm taéc ngheõn gaøu taûi, pheãu naïp lieäu, laøm taêng hieäu quaû caùc maùy cheá bieáncuõng nhö taêng naêng suaát maùy. Maùy duøng sô cheá thöôøng laø caùc loaïi maùy nhö: maùylaøm saïch, maùy saøng thoâ, maùy chaø haït hoaëc maùy caét raâu (ñoái vôùi caùc loaïi luùa coù raâu,luùa khi tuoát coøn gieù dính vaøo haït). Caùc maùy laûy baép, xay döa, … cuõng coi laø maùy sôcheá.2.2 Laøm saïch Laøm saïch laø coâng ñoaïn caàn thieát trong vieäc cheá bieán haït gioáng. Muïc ñích cuûalaøm saïch laø loaïi boû ra khoûi loâ gioáng nhöõng vaät laãn taïp coù chieàu roäng hoaëc chieàudaøy khaùc vaø nheï hôn haït gioáng. Maùy laøm saïch laø maùy chuû yeáu coù ôû taát caû nhaø m ...