Sử 10-BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN

Nhà nước còn huy động sức người, sức của để phục vụ những công trình xây dựng kinhthành, lăng tẩm, dinh thự...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử 10-BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂNSử 10-BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾKỶ XIX VÀ CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN Sử 10-BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX VÀ CUỘC ĐẤU TRANHCỦA NHÂN DÂNI. Tình hình xã hội và đời sống của nhân dân* Xã hội:- Trong xã hội sự phân chia giai cấp ngày càng cách biệt:+ Giai cấp thống trị bao gồm vua quan, địa chủ, cường hào.+ Giai cấp bị trị bao gồm đại đa số là nông dân.- Tệ tham quan ô lại thời Nguyễn rất phổ biến.- Ở nông thôn địa chủ cường hào ức hiếp nhân dân.+ Nhà nước còn huy động sức người, sức của để phục vụ những công trình xây dựng kinhthành, lăng tẩm, dinh thự...* Đời sống nhân dân phải chịu nhiều gánh nặng:+ Sưu cao, thuế nặng. Nhà nước chia vùng để đánh thuế rất nặng, tô tức của địa chủ cũng khá cao. Mỗi nămmột người dân đinh phải chịu 60 ngày lao động nặng nhọc.+ Chế độ lao dịch nặng nề.+ Thiên tai, mất mùa đói kém thường xuyên.Đời sống của nhân dân cực khổ hơn so với các triều đại trước.Mâu thuẫn xã hội lên cao bùng nổ thành các cuộc đấu tranhII. PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN VÀ BINH LÍNH.Lược đồ phong trào khởi nghĩa nông dân dưới thời Nguyễn- Nửa đầu thế kỷ XIX những cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra rầm rộ ở khắp nơi. Cảnước có tới 400 cuộc khởi nghĩa.- Tiêu biểu:+ Khởi nghĩa Phan Bá Vành 1821-1287 ở Sơn Nam (Thái Bình) mở rộng ra Hải Dương, AnQuảng đến năm 1287 bị đàn áp. Phan Bá Vành thủ lĩnh phong trào nông dân ở Bắc Kỳ, người làng Minh Giám (Vũ Thư- Thái Bình), giỏi võ. Năm 1921 - 1922 vùng châu thổ sông Hồng gặp đói lớn, trong khi đó nhànước phong kiến và bọn địa chủ cường hào lại tăng cường bóc lột, nhân dân Nam Định, TháiBình, Hải Dương bất bình nổi lên chống đối, Phan Bá Vành nhân đó lấy làng Minh Giám làmnơi tập hợp lực lượng phát động khởi nghĩa.Nghĩa quân đi đến đâu đều lấy của nhà giàu chiacho dân nghèo vì vậy được nhiều người hưởng ứng, khởi nghĩa lan rộng. Năm 1926 MinhMạng huy động lực lượng đàn áp khởi nghĩa, vì vậy nghĩa quân phải rút về xây dựng căn cứở Trà Lũ (Nam Định). Năm 1927 quân triều đình tấn công Trà Lũ, Phan Bá Vành bị giết, khởinghĩa thất bại. Làng Trà Lũ bị tàn phá.+ Khởi nghĩa Cao Bá Quát (1854 -1855 ) ở Ứng Hòa - Hà Tây, mở rộng ra Hà Nội, HưngYên đến năm 1855 bị đàn áp. Cao Bá Quát (1808 - 1855). Quê ở Phú Thị - Gia Lâm - Hà Nội. Năm 1831 đỗ cử nhân,thuở nhỏ sống nghèo nhưng nhân cách cứng rắn, nổi tiếng văn hay chữ tốt. Nhưng mấy lầnthi hội đều phạm quy nên bị đánh hỏng; năm 1841 làm quan Bộ lễ tại Huế. Năm 1847 làm ởViện Hàn Lâm, sớm nhận rõ bộ mặt xấu xa của vua quan triều đình, ông từ quan.Cao BáQuát là nhà thơ lớn, người đương thời ca ngợi văn như Siêu, Quát vô Tiền Hán. Ông để lạihàng nghìn bài thơ chữ Nôm và chữ Hán, thể hiện rõ bản lĩnh, tài năng và ý chí của ông, luônđể cao các anh hùng dân tộc, các nhà Nho nhân cách, phản ánh nỗi cực khổ của dânnghèo.Năm 1853, 1854 các tỉnh Bắc Ninh, Sơn Tây bị hạn hán, châu chấu hoành hành cắn phálúa, nhân dân đói khổ, long người bất mãn với triều đình. Nhân cơ hội này ông tổ chức khởinghĩa, trở thành thủ lĩnh của khởi nghĩa nông dân. Do bị bại lộ nên khởi nghĩa chỉ kéo dàiđược mấy tháng. Cao Bá Quát hy sinh tại trận địa. Sau đó triều đình Tự Đức ra lệnh chu di 3họ. Bà con nội, ngoại của Cao Bá Quát nhiều người bị giết hại. Sách vở của ông cũng bị đốthủy.+ Khởi nghĩa binh lính Lê Văn Khôi (1833 -1835) ở Phiên An (Gia Định), làm chủ cả NamBộ . Năm 1835 bị dập tắt.*Đặc điểm:+ Phong trào đấu tranh của nhân dân nổ ra ngay từ đầu thế kỷ khi nhà Nguyễn vừa lên cầmquyền.+ Nổ ra liên tục, số lượng lớn.+ Có cuộc khởi nghĩa quy mô lớn và thời gian kéo dài như khởi nghĩa Phan Bá Vành, Lê VănKhôi.III. ĐẤU TRANH CỦA CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI.*Nguyên nhân:+ Tác động của phong trào nông dân trên khắp cả nước.+ Các dân tộc ít người nói riêng và nhân dân ta thời Nguyễn nói chung đều có mâu thuẫn, bấtmãn với triều đình.Nửa đầu thế kỷ XIX các dân tộc ít người nhiều lần nổi dậy chống chính quyền.+ Ở phía Bắc: khởi nghĩa của người Tày ở Cao Bằng (1833 - 1835) do Nông Văn Vân lãnhđạo.+ Ở phía Nam: khởi nghĩa của người Khơme ở miền Tây Nam Bộ.Giữa thế kỷ XIX các cuộc khởi nghĩa tạm lắng khi Pháp chuẩn bị xâm lược nước ta.Đoàn thị Hồng Điệp sưu tầm và biên tập ...