Sự du nhập tiếng nói của cư dân các nơi khác vào thành phố Vinh, bến Thuỷ trước Cách mạng

Quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa, thương mại hóa vùng Vinh đã làm thay đổi bộ mặt của một trung tâm đô thị thời quân chủ. Kéo theo đó là việc hình thành các tầng lớp mới, giai cấp mới trên địa bàn Vinh như: công nhân, tư sản, tiểu tư sản trí thức,... làm cho ngôn ngữ (nói và viết) của cộng đồng cư dân Vinh trở nên phong phú hơn, đa dạng hơn. Bài viết này trình bày về vấn đề du nhập tiếng nói của cư dân nơi khác vào thành phố Vinh. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự du nhập tiếng nói của cư dân các nơi khác vào thành phố Vinh, bến Thuỷ trước Cách mạngSè 12 (206)-2012ng«n ng÷ & ®êi sèng31Ng«n ng÷ vµ v¨n hãaSù du nhËp tiÕng nãi cña c− d©nc¸c n¬i kh¸c vµo thµnh phè vinh- bÕn thñy tr−íc c¸ch m¹ngThe INTRODUCTION OF DIVErDIVErSE DIALECTS BY IMMIGRANTSINTO Vinh city -Ben Thuy before the august revolution in 1945phan xu©n phån(ThS, §¹i häc Vinh)AbstractThe modern dialect used in Vinh city is various and complicated. It’s because there’s beena long proccess in which people from different areas, even abroad have moved to Vinh city tolive and work. The article manages to figure out the main reasons leading people from otherareas to Vinh by surveying Vinh’s community and suggests the ways other dialects haveintegrated with Vinh’s dialect to form nowadays dialect of Vinh.Thành phố Vinh – Bến Thủy có diện tích 201. Vinh, tên ban ñầu là Kẻ Ván, sau ñó km2 chia thành 10 khu phố ðệ nhất ñến phố ðệlần lượt ñổi thành Kẻ Vĩnh, Vĩnh Giang, thập, với 20.000 người nội thành, là một trongVĩnh Doanh, có thôn Vĩnh Yên và thôn Yên những thành phố công nghiệp thương mại Vinh. Thôn này sau nay là làng Vĩnh Yên, giao thông vận tải lớn nhất ở Bắc Trung bộ, vàthuộc xã Yên Trường, tổng Yên Trường, ñược xếp vào danh sách những thành phố lớnhuyện Chân Phúc. ðến thời nhà Nguyễn, trong Liên bang ðông Dương của Pháp thời ñó.thôn này thuộc huyện Nghi Lộc. Theo ðinhNhưng thành phố Vinh – Bến Thủy hiệnXuân Vịnh, trong Sổ tay ñịa danh Việt Nam ñại với 10 khu phố ấy lại kế thừa và phátthì vì toà Công sứ Pháp ñóng ở thôn Yên huy một cách liên tục từ ñô thị Vinh – BếnVinh, nên về sau gọi Vinh dần dần thay thế Thủy, vốn ñược Gia Long (1802 - 1819), xáccho tên gọi cũ là Vĩnh (Chữ Vinh là gọi lập từ năm 1804. Trong suốt 80 năm của thếchệch từ chữ Vịnh).kỉ XIX (1804 - 1884), Vinh – Bến ThủyThành phố Vinh chính thức ra ñời ngày không chỉ là trung tâm chính trị, kinh tế,10 - 12 - 1927, theo Nghị ñịnh của Toàn quân sự của vùng An - Tĩnh, với hệ thốngquyền ðông Dương, trên cơ sở sáp nhập 3 thành lũy kiên cố, cùng với súng ñại bác,trung tâm ñô thị: thị xã Vinh, thị xã Bến súng thần công, dinh Tổng ñốc, dinh BốThủy (thành lập ngày 11 tháng 3 năm 1914) Chánh, Lãnh binh,…mà còn là một trungvà thị xã Trường Thi (thành lập ngày 27 tâm văn hóa của cả lưu vực sông Lam. Sựtháng 8 năm 1917) thành Thành phố Vinh - tồn tại và phát triển của trường thi hươngBến Thủy, do Công sứ Nghệ An kiêm chức Nghệ An, trong suốt 8 thập kỉ (1802 - 1884)dưới thời Nguyễn, ñã biến Vinh – Bến Thủyñốc lí (tức thị trưởng).32ng«n ng÷ & ®êi sèngthành một trong 7 trung tâm ñào tạo nhân tàicủa nước ta. ðồng thời ñây là nơi ñể hàngvạn nho sĩ xứ Nghệ, trả nợ bút nghiên, viếttiếp những trang sử hào hùng trong bảngvàng khoa cử của dân Nghệ.Những ngày 20-7-1885, Sômông(Chaumod) cùng 188 sĩ quan và binh línhPháp ñã ñổ bộ lên chiếm thành Nghệ An,trước sự bất lực hoàn toàn của Thượng biệnTỉnh vụ Nghệ An là Vũ Trọng Bình và ñámquan lại dưới quyền. Mười bốn năm sau kểtừ sự kiện lịch sử bi thương ấy, vua ThànhThái kí ñạo dụ thành lập ñô thị Vinh (12 - 7 1899), và tháng sau (30 - 8 - 1899), Toànquyền ðông dương Pôn ðume kí nghị ñịnhchuẩn y ðạo dụ của vua Thành Thái, côngnhận sự ra ñời của ñô thị Vinh cùng 5 trungtâm ñô thị khác ở Trung Kỳ là: Thanh Hóa,Hội An, Quy Nhơn, Phan Thiết, Huế. Từ ñóVinh chuyển từ một trung tâm văn hóatruyền thống sang một trung tâm văn hóachịu nhiều ảnh hưởng của nền văn hóa vàvăn minh phương Tây.Quá trình ñô thị hóa, công nghiệp hóa,thương mại hóa vùng Vinh ñã làm thay ñổibộ mặt của một trung tâm ñô thị thời quânchủ. Kéo theo ñó là việc hình thành các tầnglớp mới, giai cấp mới trên ñịa bàn Vinh như:công nhân, tư sản, tiểu tư sản trí thức,... làmcho ngôn ngữ (nói và viết) của cộng ñồng cưdân Vinh trở nên phong phú hơn, ña dạnghơn. Ngôn ngữ của cư dân bản ñịa tiếp xúcvới nhiều phương ngữ của cả vùng Bắc Kì,Trung Kì, Nam Kì (tiếng Việt), thậm chíVinh còn là một trong những trung tâm ñàotạo tiếng Pháp lớn nhất cả vùng Thanh Nghệ - Tĩnh - Bình và là nơi giao lưu giữangôn ngữ Việt - Lào, vì ñây là cửa ngõ thôngra ñại dương của Vương quốc Lào, trướcCách mạng Tháng Tám.Văn hóa - văn minh bản ñịa nói chung,ngôn ngữ nói riêng của cộng ñồng cư dânthành phố Vinh, tiếp xúc với nhiều loại hìnhsè12 (206)-2012ngôn ngữ khác nhau, cùng song song tồn tạivà phát triển, làm cho bức tranh ngôn ngữ(nói và viết) ở ñây trở nên ña dạng, phức tạpvà không kém phần sinh ñộng, mà từ trướctới nay chưa mấy ai quan tâm nghiên cứu cảtrên phương diện sử học, xã hội học, dân tộchọc và ngôn ngữ học. Trong phạm vi bài viếtnày, chúng tôi tập trung nghiên cứu các vấnñề chủ yếu sau:1) Những nguyên nhân chủ yếu dẫn ñến sựdu nhập ngày càng nhiều các loại phương ngữtrong quá trình giao tiếp của cư dân thành phốVinh.2) Bước ñầu tìm hiểu các ñối tượng, tầnglớp xã hội trong cộng ñồng cư dân thành phốsử dụng các loại hình ngôn ngữ (nó ...