Sự so sánh văn bản văn học và tác phẩm văn học

Lâu nay, không ít người đã đồng nhất hai khái niệm: văn bản học và tác phẩm văn học. Ở nhà trường phổ thông, cả giáo viên ngữ văn và học sinh không có ý thức phân biệt hai khái niệm này. Vì sao vậy? Phải chăng họ quan niệm văn bản văn học là sản phẩm sáng tạo của nhà văn, vậy thì sản phẩm ấy chính là tác phẩm văn học? Tuy nhiên trong cái nhìn của lý luận văn học hiện đại, cách hiểu hai khái niệm của văn bản văn học và tác phẩm văn học...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự so sánh văn bản văn học và tác phẩm văn học Sự so sánh Văn bản văn họcvà tác phẩm văn học Mục lụcA. MỞ ĐẦU ........................................................................................... 3B. NỘI DUNG ........................................................................................ 4 I. KHÁI NIỆM. .......................................................................................................................4 II. Ý KIẾN CỦA ROMAN INGARDEN. ................................................................................8 III. MỐI QUAN HỆ GIỮA VĂN BẢN VĂN HỌC VÀ TÁC PHẨM VĂN HỌC. ..................9C. KẾT LUẬN ...................................................................................... 16A. MỞ ĐẦU Lâu nay, không ít người đã đồng nhất hai khái niệm: văn bản học và tácphẩm văn học. Ở nhà trường phổ thông, cả giáo viên ngữ văn và học sinh không cóý thức phân biệt hai khái niệm này. Vì sao vậy? Phải chăng họ quan niệm văn bảnvăn học là sản phẩm sáng tạo của nhà văn, vậy thì sản phẩm ấy chính là tác phẩmvăn học? Tuy nhiên trong cái nhìn của lý luận văn học hiện đại, cách hiểu hai kháiniệm của văn bản văn học và tác phẩm văn học không là một, không thể đồng nhấtchúng. Nhà văn là người khai sinh ra văn bản văn học, nhưng sản phẩm này chưathể gọi là tác phẩm văn học theo cách hiểu hiện đại. Văn bản văn học mới chỉ làmột “kết cấu vẫy gọi” một “sơ đồ mời gọi”, tác phẩm văn học chỉ thật sự hìnhthành thông qua sự đọc và chỉ thực sự trọn vẹn được trong cảm nhận của bạn đọc.Một trong những cơ sở của nó là vì, chính người đọc bằng toàn bộ kinh nghiệmthẩm mỹ của mình khi tiếp cận với tác phẩm đã đánh thức “nàng công chúa ngủtrong rừng”, và lúc đó sinh thể nghệ thuật mới hiện lên trọn vẹn và tác phẩm vănhọc mới trở nên đầy đặn. Như vậy, phương thức tồn tại của tác phẩm văn học, cóthể nói như GS.TS. Trương Đăng Dung: tác phẩm văn học như là quá trình .Trongcảm quan hậu hiện đại khi nói về tác phẩm văn học, giáo s ư đã khẳng định: vănbản văn học có tính đa nghĩa và độ mở của nó khiến cho bạn đọc có nhiều cách lýgiải khác nhau và cơ hội tồn tại của các cách cắt nghĩa đều có khả năng. Và do vậy,không thể có kết luận cuối cùng về tác phẩm văn học. Như vậy, mối quan hệ giữa văn bản văn học và tác phẩm văn học hẳn cònnhiều ẩn số cần được giải mã. Thực ra, sự phức tạo trong mối quan hệ giữa chúngxuất phát từ cách hiểu: tác phẩm văn học là gì? Theo quan niệm lý liận hiện đại.Nhiều nhà nghiên cứu khoa học văn học ở Việt Nam đã lưu tâm đi tìm câu trả lời.Câu nói của Roman Ingarden (người Ba Lan) đã gợi mở nhiều suy nghĩ và cáchhiểu mới về tác phẩm văn học: “Mọi tác phẩm văn học đều dang dở, luôn đòi hỏisự bổ sung mà không bao giờ ta đạt tới giới hạn cuối cùng bằng văn bản”. Một khicắt nghĩa được các yếu tố nào bên ngoài văn bản tác động đến chúng để văn bảnvăn bản văn học thực sự trở thành tác phẩm văn học, chúng ta sẽ xác định đúngmức mối quan hệ giữa văn bản văn học và tác phẩm văn học.B. NỘI DUNG I. KHÁI NIỆM. I.1. Văn bản. Văn bản là một thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nghiêncứu khác nhau. Do vậy, cách hiểu văn bản có rất nhiều định nhghĩa. Sự đa dạng,phức tạp của văn bản khiến nhà ngôn ngữ học Nga Z.Vêginxev ngạc nhiên: “Cácnhà khoa học bắt tay vào nghiên cứu văn bản cũng không ngờ rằng họ phải làmviệc với một đối tượng mà về mặt tầm cỡ không thua kém gì vũ trụ. Thực chất đóchính là vũ trị ngôn ngữ học”. Theo các nhà ngôn ngữ học nước ngoài, văn bản là “tổng của những quan hệcấu trúc tìm được sự thể hiện ngôn ngữ học” (M.Lôtman), “ là một chuổi nào đócác câu kết hợp với nhau trong khuôn khổ ý đồ chung của tác giả” (M.Nicolaeva).Một định nghĩa khác được xem là trọn vẹn hơn, được trích dân nhiều hơn trong cácbài nghiên cứu: “Văn bản đó là tác phẩm của quá trình tạo lời, mang tính cáchhoàn chỉnh, được khách quan hóa dưới dạng tài liệu viết, được trau chuốt vănchương trong các tài liệu viết, được trau chuốt văn chương theo loại hình tài liệuấy, là tác phẩm gồm tên gọi (đầu đề) và có một loại đơn vị riêng (những thể thốngnhất trên câu) hợp nhất lại bằng những loại hình liên hệ khác nhau bằng từ vựng,ngữ pháp, logic, tu từ có một hướng đích nhất định và một mục tiêu thực dụng(I.R.Gaperin). Văn bản ,định nghĩa về nó cũng được rất nhiều nhà nghiên cứu khoa học củaViệt Nam quan tâm. Trong dạy học phổ thông văn bản được xác định là: “ Văn bảnlà một thể hoàn chỉnh về hình thức, trọn vẹn về nội dung, thống nhất về cấu trúc vàđộc lập về giao tiếp. Dạng tồn tại điển hình của văn bản là dạng viết. Cách hiểu về văn bản như trên, ta thấy văn bản văn học là một dạng tiêubiểu nhất của văn bản. Phân tích định nghĩa trên, ta nhận thấy: như một chỉnh thểgiao tiếp bậc cao, văn bản là một hệ thống vừa khép vừa mở. Tính chất khép củavăn bản thể hiện ở các dấu hiệu hoàn chỉnh về nội dung, hình ...