Suy nhược: Đích thị bệnh hiểm

Trong thời đại ngày nay, ta thường nghe nhiều người, thậm chí là... chính ta than vãn một cách rã rời: “Sao mà lúc nào cũng cảm thấy hết xí quách!” “Hết xí quách” là cách nói nôm na của tình trạng mà y học gọi là suy nhược (asthenia).Dấu hiệu ban đầu của “hết xí quách” là trạng thái mệt mỏi, báo hiệu cơ thể cần phải nghỉ ngơi hoặc ngủ để phục hồi sức khoẻ. Nhưng nếu sau khi nghỉ ngơi mà ta vẫn thấy rã rời, sức khoẻ không hồi phục thì có thể đã bị một...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Suy nhược: Đích thị bệnh hiểmSuy nhược: Đích thị bệnh hiểm!Trong thời đại ngày nay, ta thường nghe nhiều người, thậm chí là...chính ta than vãn một cách rã rời: “Sao mà lúc nào cũng cảm thấy hếtxí quách!” “Hết xí quách” là cách nói nôm na của tình trạng mà y họcgọi là suy nhược (asthenia).Dấu hiệu ban đầu của “hết xí quách” là trạng thái mệt mỏi, báo hiệu cơ thểcần phải nghỉ ngơi hoặc ngủ để phục hồi sức khoẻ. Nhưng nếu sau khi nghỉngơi mà ta vẫn thấy rã rời, sức khoẻ không hồi phục thì có thể đã bị một rốiloạn nào đó thuộc về thể chất. Tình trạng này nếu kéo dài nhất thiết phải đikhám để bác sĩ chẩn đoán tìm nguyên nhân, có thể là một bệnh tiềm ẩn nàođó, để điều trị đúng đắn.Hội chứng CFSHiện nay, ở các nước phát triển và đang phát triển như nước ta thường xảy rahội chứng mệt mỏi kinh niên (chronic fatigue syndrome, viết tắt là CFS) mànguyên nhân sinh bệnh rất khó xác định. Hội chứng này thường xảy ra ở phụnữ nhiều hơn (gần gấp đôi nam giới), ở lứa tuổi 25 – 45.Hội chứng có triệu chứng mệt mỏi rã rời là chính (100%), kèm theo nhứcđầu, khó tập trung, đau họng, nhức cơ, đau khớp, khó ngủ, sụt cân (có ngườilại tăng cân)… Một số công trình nghiên cứu vào những năm 1990 ghi nhậnCFS có liên quan đến nhiễm siêu vi như retrovirus, enterovirus…Việc chữa trị hội chứng này khá nan giải vì khó xác định nguyên nhân. Bácsĩ phải khám và loại trừ tất cả các bệnh thực thể có triệu chứng gây mệt mỏivà nếu không tìm được nguyên nhân chủ yếu thì chỉ có thể gọi đó là “mệtmỏi vô cớ”. Về điều trị, chủ yếu bác sĩ cho dùng thuốc trị triệu chứng liênquan, thuốc bồi dưỡng sức khoẻ. Ở một số ít nước phương Tây và cả nước tatrước đây, người ta chuộng sử dụng thuốc uống và tiêm chích thuốc chứacao gan (các chất bổ dưỡng lấy từ gan súc vật, kiểu như ở ta trước đây rấtchuộng dùng Campolon, Campovit, Sirepar… là thuốc trích tinh gan, naykhông còn sử dụng) hoặc thuốc tiêm chứa axit folic, vitamin B12 nhưng nayđã được chứng minh chẳng có tác dụng gì với CFS.Bác sĩ có thể cho dùng các thuốc trị các triệu chứng khác như thuốc chốngviêm giảm đau để trị nhức đầu, đau nhức cơ xương; thuốc kháng histamin vàthuốc co mạch chống sung huyết để trị viêm mũi dị ứng, viêm xoang; thuốcchống trầm cảm để trị mất ngủ do trầm cảm và làm người bệnh hưng phấntrở lại…Đối với người bị mệt mỏi vô cớ, ở ta từng có tình trạng tự ý lạm dụng thuốcrất nguy hiểm. Đó là không đi khám bệnh mà tự ý mua dùng thuốc kíchthích hệ thần kinh trung ương là amphetamin (biệt dược Maxiton nổi tiếng ởmiền Nam trước đây) và một số dẫn chất của nó. Hậu quả của việc sử dụngthuốc bừa bãi này là một số người bị nghiện thuốc, bị một số tác dụng phụcó hại về tim mạch và nhất là có khuynh hướng tự tử sau khi ngưng thuốc!Cần lưu ý là “thuốc lắc” (dimethyl-dioxy-methamphetamin, viết tắt MDMA)hiện nay bị lạm dụng một cách nguy hiểm chính là dẫn chất tương tựamphetamin, cũng có tác dụng kích thích giúp người ta nhảy nhót thâu đêm.Khi bị mệt mỏi thường xuyên, trước hết hãy xem lại chế độ làm việc, sinhhoạt có quá căng thẳng để sắp xếp lại tạo sự thư giãn cần thiết, chế độ dinhdưỡng có đảm bảo đầy đủ và cân bằng, kế đó có thể dùng thêm các thuốc hỗtrợ điều trị suy nhược chức năng hoặc thuốc bồi dưỡng.Stress: lợi trước hại sau“Hết xí quách” còn là biểu hiện của một rối loạn khác: stress. Khi những áplực về mặt tâm lý và những biến động trong gia đình, trong xã hội tác độnglên con người, cơ thể đối phó bằng sự mất cân bằng thể hiện qua những biếnđổi sinh học, sinh lý. Với liều lượng vừa phải, stress giúp ta có sự hưngphấn, tập trung cao độ để đối phó lại tình huống không thuận lợi. Chính nhờstress mà ta có những phản ứng cần thiết để đối đầu với các tác nhân xâmphạm đó, tìm cách làm chủ thực tế, quyết tâm giải quyết khủng hoảng vàvượt qua stress. Tuy nhiên, nếu stress cứ lặp đi lặp lại và ta không làm chủđược nó, không thích ứng với những biến đổi do nó đưa đến, cơ thể sẽ bị rốiloạn về mặt thể chất và tâm thần, cuối cùng bị nhiều bệnh tâm thể(psychsomatic diseases) như loét dạ dày, trầm cảm…Khi bị mệt mỏi thường xuyên, trước hết hãy xem lại chế độ làm việc, sinhhoạt có quá căng thẳng để sắp xếp lại tạo sự thư giãn cần thiết, chế độ dinhdưỡng có đảm bảo đầy đủ và cân bằng, kế đó có thể dùng thêm các thuốc hỗtrợ điều trị suy nhược chức năng (như Arcalion, Neurofar, Sargenor,Actvarol…), hoặc thuốc bồi dưỡng (chứa vitamin và chất khoáng). Nên lưuý, tất cả các thuốc vừa kể chỉ có tác dụng hỗ trợ, có thể giúp cải thiện rốiloạn khi rối loạn mới bắt đầu và còn nhẹ. Và dùng thuốc hỗ trợ phải đúngliều lượng (như vitamin C không quá 1 gram/ngày, dùng nhiều có nguy cơgây sỏi thận). Nhưng nếu rối loạn cứ kéo dài, nhất thiết phải đi khám để bácsĩ tìm nguyên nhân.Lưu ý, “hết xí quách” rất có thể là dấu hiệu ban đầu dẫn đến trầm cảm, mộtchứng bệnh rất dễ xảy ra hiện nay, cần được phát hiện sớm để chữa trị đúngcách, nếu không sẽ nguy hiểm vì người bệnh luôn có khuynh hướng tự tử! ...