Tạ Văn Phụng và cuộc khởi binh chống Nguyễn (1861-1865)_2

Tham khảo bài thuyết trình tạ văn phụng và cuộc khởi binh chống nguyễn (1861-1865)_2, tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tạ Văn Phụng và cuộc khởi binh chống Nguyễn (1861-1865)_2 Tạ Văn Phụng và cuộc khởi binh chống Nguyễn (1861-1865)Sau khi bị đánh thua ở nhiều nơi, Tạ Văn Phụng buộc phải cho quân luivề giữ Hải Ninh. Đến tháng 6 (âm lịch) năm ấy, quân Tạ Văn Phụng bịcác tướng là Nguyễn Tri Phương, Phạm Chi Hương, Nguyễn Văn Vĩ,Mai Thiện cầm quân thủy bộ đến vây đánh.Tiếp đó (tháng 7 âm lịch), khoảng trăm chiếc tàu của Tạ Văn Phụngđang neo đậu tại sông Thác Hàn ngoài thành Hải Ninh, cũng bị Đốc binhÔng Ích Khiêm và Phó vệ úy Phan Đình Thảo hiệp đồng với quan nhàThanh ở Khâm Châu là Lý Văn Yên đến đánh. Trận diễn ra vào buổi tối,đến sáng thì quân triều lấy lại được thành Hải Ninh, đuổi đoàn tàu chiến(ước chừng 70, 80 chiếc) của quân nổi dậy chạy đến vũng Ngọc Sơn (ĐồSơn)...Bị truy đuổi, Tạ Văn Phụng cùng tùy tướng tên là Ước (không rõhọ) lại đem đoàn thuyền chạy vào tới vùng biển Thanh Hóa, Nghệ An.Bị bắt và bị xử chếtTháng 8 (âm lịch) năm Ất Sửu (1865), đạo quân thứ Hải Yên do tướngNguyễn Tri Phương chỉ huy lại truy đuổi một đội tàu của Tạ Văn Phụngtại sông Gia Luận thuộc xứ Hà Lai. Tại đây, ông sai Tri huyện NghiêuPhong là Nguyễn Hữu Thuận đem binh thuyền đi thăm dò địa phậnsông, thì chợt gặp thuyền Đô thống Hậu quân của quân nổi dậy là PhạmVăn Khương và Oánh (không rõ họ) nên hô quân bắt được. Sau đó, ôngOánh bị giết ngay, còn ông Khương thì bị nhốt cũi giải về Kinh đô Huế.Sang tháng sau (tháng 9 âm lịch), thì đoàn thuyền Tạ Văn Phụng bịbang thuyền nước Tàu đánh tan ở ngoài Hải Ninh và hòn Thảo Dự ởQuảng Bình. Đến lúc ấy quân nổi dậy, người thì phải bắt, người thì chạytrốn được. Phần Tạ Văn Phụng và tùy tướng tên là Ước, sau đó cũng bịbắt sống giải về Huế.Tháng 10 năm 1865, Tạ Văn Phụng bị xử lăng trì.Vấn đề liên quanCó một số tác giả cho rằng Tạ Văn Phụng đã lãnh đạo một cuộc nổi dậycó qui mô rộng lớn, chống lại nhà Nguyễn, thu hút đông đảo nhân dânđói khổ lúc bấy giờ, và đã làm cho triều đình Huế phải lao đao lắm mớidẹp yên được. Nhưng xu hướng hòa thân với Pháp để lợi dụng Pháp,cũng như việc liên kết với quân Tàu ô, quân khách (tàn dư của các cuộcchống Thanh, nhưng đã biến chất. Sử cũ thường gọi họ là: giặc khách)đã lái cuộc nổi dậy đi chệch hướng, làm mất dần sự ủng hộ của nhân dânViệt.Tuy nhiên, một số tác giả khác lại cho rằng Tạ Văn Phụng không phải làngười chủ xướng việc liên kết mà chỉ là con bài của thực dân Pháp,với sự tiếp tay của các cố đạo. Bởi các phong trào kháng Pháp ở NamKỳ lúc bấy giờ đang dâng cao, khiến họ phải nghĩ tới một giải phápchánh trị [5].Theo sử liệu dẫn trong sách Võ Duy Dương với Đồng Tháp Mười, thì TạVăn Phụng là một người Việt Nam không rõ nguồn gốc, nhưng đã đượcrửa tội và nuôi dưỡng trong trụ sở Giáo hội tại Pinang. Năm 1854, TạVăn Phụng tự xưng là hậu duệ nhà Lê, hô hào một cuộc nổi dậy ở QuảngYên. Nhưng sau đó, nghe lời khuyên của giám mục Retord, ông ngưnghoạt động và ẩn trốn ở Hồng Kông.Sau khi tàu liên quân Pháp-Tây Ban Nha nả đại bác vào Đà Nẵng (1tháng 9 năm 1858), giám mục Retord liền nảy ra ý định tạo ra một ôngvua theo đạo Thiên Chúa dưới sự bảo trợ của Pháp, và ông đã nghĩ ngayđến Tạ Văn Phụng. Tạ Văn Phụng nhận lời trở lại Bắc Kỳ vào giữa năm1861, rồi phất cờ phù Lê và chọn cố đạo Trường [6] làm mưu sĩ. Chỉtrong vài tuần lễ, Tạ Văn Phụng chiêu mộ được một đạo quân có hơn haivạn.Đầu năm 1862, trung sĩ Charles Duval bí mật đến Bắc Kỳ, tiếp xúc vớiTạ Văn Phụng với mục đích đẩy mạnh cuộc nội chiến, nhằm gây áp lựcvới vua Tự Đức phải nhận ký hòa ước thua thiệt với người Pháp vàongày 5 tháng 6 năm 1862 (Hòa ước Nhâm Tuất). Đến đây kể như sốphận của con bài Tạ Văn Phụng đã kết thúc, vì thực dân Pháp đã đạtđược thắng lợi trong giải pháp chính trị. Và bất kể tương lai cá nhân củaTạ Văn Phụng, sau khi làm tròn nhiệm vụ của mình, Ch. Duval đã rờiđất Bắc ngày 17 tháng 7 năm 1863[7].Ý đồ biến Tạ Văn Phụng thành một ông vua theo đạo Thiên Chúa dướisự bảo trợ của Pháp, cũng đã được linh mục Theurel đề cập đến. Ôngviết:Nếu các nhóm phản loạn đoàn kết, chúng có hy vọng thành công. Vớiông vua mới này, con cái của chúng ta chắc chắn sẽ có được sự hòa bìnhtôn giáo, và dân chúng sẽ theo vua chúng mà theo đạo. Nhưng y chỉ làmột tên giả mạo [8].Trong bài viết, tác giả Charile Nguyễn cũng cho biết rằng Tạ VănPhụng, tức Phêrô Lê Duy Phụng, nguyên chủng sinh tại Penang. Năm1858, Tạ Văn Phụng nhờ các giáo sĩ liên lạc với chính phủ Pháp để xingiúp đỡ. Sau đó, gián điệp Duval được cử sang Việt Nam với mục đíchbiến Bắc Kỳ thành một xứ Công giáo. Chính Duval đã đi Macao mua vũkhí và giúp Văn Phụng thành lập những đoàn quân gồm đa số là giáodân, rồi lấy danh nghĩa là con cháu nhà Lê mà dấy binh [9].Chú thích:[1] Trần Trọng Kim viết: Lúc bấy giờ ở ngoài Bắc Kỳ có tên Phụng, tênTrường, đánh phá ở mặt Quảng Yên và Hải Dương ngặt lắm, lại cóNguyễn Văn Thịnh (tục gọi Cai tổng Vàng), quấy nhiễu ở Bắc Ninh, màtrong Nam Kỳ thì lại mất thêm hai tỉnh n ...