Tác động của đô thị hoá đến biến đổi nghề nghiệp và hoạt động sản xuất của người nông dân Hải Dương - Vũ Hào Quang

Nội dung bài viết "Tác động của đô thị hoá đến biến đổi nghề nghiệp và hoạt động sản xuất của người nông dân Hải Dương" tìm hiểu tác động của đô thị hoá đến biến đổi nghề nghiệp và hoạt động sản xuất của người nông dân Hải Dương nhằm góp phần làm sáng tỏ thêm những câu hỏi của thực tiễn đặt ra trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nông thôn nước ta hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của đô thị hoá đến biến đổi nghề nghiệp và hoạt động sản xuất của người nông dân Hải Dương - Vũ Hào Quang X· héi häc thùc nghiÖm X· héi häc sè 2 (102), 2008 33 T¸c ®éng cña ®« thÞ hãa ®Õn biÕn ®æi nghÒ nghiÖp vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ng­êi n«ng d©n H¶i D­¬ng Vò HµO QUANG 1. §Æt vÊn ®Ò §« thÞ hãa n«ng th«n ®ang lµ vÊn ®Ò ®­îc rÊt nhiÒu nhµ nghiªn cøu quan t©m. HiÖn nay ë n­íc ta cã kho¶ng 74% d©n sè sèng ë n«ng th«n, trong khi ®ã ®Êt ®ai dµnh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngµy cµng bÞ thu hÑp. D­íi t¸c ®éng cña ®« thÞ hãa, nhiÒu vÊn ®Ò x· héi bóc xóc ®ang diÔn ra. NhiÒu c©u hái thùc tiÔn ®Æt ra cÇn sím cã lêi gi¶i, cô thÓ nh­: Ng­êi n«ng d©n chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp nh­ thÕ nµo tr­íc bèi c¶nh ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngµy cµng bÞ thu hÑp? C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt sÏ diÔn ra nh­ thÕ nµo tr­íc sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè míi nh­ khoa häc c«ng nghÖ, gièng míi, kü thuËt canh t¸c míi, c«ng cô s¶n xuÊt míi? HÖ qu¶ t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ®Õn ®êi sèng kinh tÕ - x· héi cña ng­êi n«ng d©n nh­ thÕ nµo? §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh mµ ®Ò tµi nghiªn cøu: “BiÕn ®æi x· héi ë n«ng th«n d­íi t¸c ®éng cña ®« thÞ hãa vµ chÝnh s¸ch tÝch tô ruéng ®Êt - nghiªn cøu tr­êng hîp tØnh H¶i D­¬ng” triÓn khai nghiªn cøu kh¶o s¸t. 1 Bµi viÕt nµy dùa trªn nguån sè liÖu cña cuéc nghiªn 0F P P cøu ®· nªu ®Ó t×m hiÓu t¸c ®éng cña ®« thÞ hãa ®Õn biÕn ®æi nghÒ nghiÖp vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ng­êi n«ng d©n H¶i D­¬ng, nh»m gãp phÇn lµm s¸ng tá thªm nh÷ng c©u hái cña thùc tiÔn ®Æt ra trong thêi kú c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa (CNH, H§H) ë n«ng th«n n­íc ta hiÖn nay. 2. Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu 2.1. Thùc tr¹ng ®« thÞ hãa ë H¶i D­¬ng Trong 5 n¨m 2001 - 2005, kinh tÕ H¶i D­¬ng t¨ng tr­ëng víi tèc ®é kh¸ cao. C¬ cÊu kinh tÕ tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. Tæng s¶n phÈm trong tØnh (GDP) n¨m 2005 t¨ng 67% so víi n¨m 2000, b×nh qu©n t¨ng 10,8%/n¨m (thêi kú 1996 - 2000 t¨ng b×nh qu©n 9,2%/n¨m); trong ®ã gi¸ trÞ t¨ng thªm khu vùc n«ng, l©m nghiÖp vµ thñy s¶n t¨ng 3,9%/n¨m, khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng t¨ng 15,4%/n¨m, khu vùc dÞch vô t¨ng 10,6%/n¨m. Nh­ vËy, so víi c¶ n­íc, tèc 1 §Ò tµi nghiªn cøu: “BiÕn ®æi x· héi ë n«ng th«n d­íi t¸c ®éng cña ®« thÞ hãa vµ chÝnh s¸ch tÝch tô ruéng ®Êt - nghiªn cøu tr­êng hîp tØnh H¶i D­¬ng” triÓn khai vµo n¨m 2005 - 2007 do PGS.TS Vò Hµo Quang lµm chñ nhiÖm, ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t t¹i 2 huyÖn cña tØnh H¶i D­¬ng lµ ChÝ Linh vµ CÈm Giµng. T¹i mçi huyÖn chän 2 x· ®Ó nghiªn cøu, 4 x· ®­îc chän lµ: Céng Hßa, T©n D©n, CÈm Phóc, Cao An. Cuéc nghiªn cøu nµy ®· sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu nh­: víi víi dung l­îng mÉu lµ 1218 ®èi t­îng ®­îc pháng vÊn b»ng b¶ng hái cÊu tróc, cã 20 cuéc pháng vÊn s©u vµ 12 cuéc th¶o luËn nhãm, cïng víi ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tµi liÖu do c¸c x· trªn ®Þa bµn nghiªn cøu cung cÊp vµ mét sè t¹i liÖu cña Tæng côc Thèng kª, mét sè trang web. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn 34 T¸c ®éng cña ®« thÞ hãa ®Õn biÕn ®æi nghÒ nghiÖp vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt... ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña tØnh H¶i D­¬ng cao h¬n vµ xÊp xØ vïng §ång b»ng s«ng Hång (c¶ n­íc 7,5%/n¨m, c¸c tØnh vïng §ång b»ng s«ng Hång 10,9%/n¨m). C¬ cÊu kinh tÕ tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. Tû träng gi¸ trÞ t¨ng thªm cña khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng kh«ng ngõng t¨ng lªn; tõ n¨m 2001 ®Õn 2005 lÇn l­ît lµ 37,8%, 39,6%, 41,5%, 42,4%, 43,2%. Tû träng c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng tõ 28,0% n¨m 2000 lªn 29,6% n¨m 2005. M«i tr­êng ®Çu t­ trªn ®Þa bµn tØnh ®­îc c¶i thiÖn theo h­íng tÝch cùc; hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng ®­îc chó träng ®Çu t­ x©y dùng, c¶i t¹o n©ng cÊp, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thu hót vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn. NhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia ®Çu t­; kinh tÕ nhµ n­íc tiÕp tôc ®­îc cñng cè, gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o; kinh tÕ t­ nh©n t¨ng m¹nh vµ trë thµnh mét nguån lùc quan träng cho ph¸t triÓn, t¹o sù c¹nh tranh lµnh m¹nh trong nÒn kinh tÕ. §êi sèng c¸c tÇng líp d©n c­ tiÕp tôc ®­îc c¶i thiÖn, n©ng lªn râ rÖt. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra møc sèng hé gia ®×nh, n¨m 2004 thu thËp b×nh qu©n 1 ng­êi/th¸ng ®¹t 456 ngh×n ®ång, t¨ng 66,5% so víi n¨m 1999, trong ®ã khu vùc thµnh thÞ ®¹t 650 ngh×n ®ång, t¨ng 69,7%; khu vùc n«ng th«n ®¹t 420 ngh×n ®ång, t¨ng 63,5%. H¶i D­¬ng lµ mét tØnh cã tèc ®é ®« thÞ hãa nhanh. NhiÒu khu c«ng nghiÖp, nhµ m¸y, xÝ nghiÖp ®· ®­îc x©y dùng nh÷ng n¨m gÇn ®©y. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2004, diÖn tÝch ®Êt thu håi dµnh cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ kÕt cÊu h¹ tÇng cña c¶ tØnh ®· chiÕm tíi 59,66% tæng diÖn tÝch ng­êi d©n ®ang sö dông 2. Cô thÓ, t¹i huyÖn Kim Thµnh, ®Êt thu F ...