Tác dụng phụ và tai biến của thuốc thường bị bỏ qua, vì sao?

Mới đây một bài báo được đăng trên tờ Bưu điện Washington (Mỹ) đã cho thấy một hiện thực có khả năng gây hại đến sức khỏe của người bệnh: nhiều bác sĩ không biết về tác dụng phụ của thuốc và thậm chí một số đáng kể còn bác bỏ sự liên quan của các triệu chứng của bệnh nhân tới tác dụng phụ của thuốc men mà họ đang sử dụng. Trong bài phóng sự đặc biệt với nhan đề: "Các bác sĩ của bạn có thể mơ hồ", (Bưu điện Washington số ngày 28/8/2007), tác giả...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác dụng phụ và tai biến của thuốc thường bị bỏ qua, vì sao? Tác dụng phụ và tai biến của thuốc thường bị bỏ qua, vì sao? Mới đây một bài báo được đăng trên tờ Bưu điện Washington(Mỹ) đã cho thấy một hiện thực có khả năng gây hại đến sức khỏe củangười bệnh: nhiều bác sĩ không biết về tác dụng phụ của thuốc và thậmchí một số đáng kể còn bác bỏ sự liên quan của các triệu chứng củabệnh nhân tới tác dụng phụ của thuốc men mà họ đang sử dụng. Trong bài phóng sự đặc biệt với nhan đề: Các bác sĩ của bạn có thểmơ hồ, (Bưu điện Washington số ngày 28/8/2007), tác giả Ishani Ganguliđã chỉ ra hiện tượng đáng lo ngại này trong thế giới y học ngày nay. Trongkhi ở mọi nơi, mọi chỗ, ngoài đời, trên mạng... nhiều bệnh nhân than phiềnvì những tác dụng phụ của dược phẩm này, dược phẩm kia, thì các bác sĩthường ít nhắc đến chúng và coi chúng là rất an toàn. Bởi lẽ, họ được thôngtin và quảng bá từ các hãng bào chế thông qua tài liệu y khoa và đại chúng,cũng như những quảng cáo rất ấn tượng về tác dụng cứu người của nhiềuloại thuốc. Không nhìn nhận, không công nhận và không cảnh báo, các bác sĩ đãlàm cho cơ quan quản lý và người bệnh hiểu nhầm về tác dụng, tác hại củathuốc và có thể làm tổn hại đến bệnh nhân. Các nhà nghiên cứu thuộc Đạihọc San Diego Hoa Kỳ đã tỏ ra rất ngạc nhiên khi khảo cứu của họ cho thấyhiện tượng suy giảm trí nhớ cũng như đau nhức cơ bắp rất phổ biến ở nhữngngười dùng thuốc nhóm statin để giảm cholesterol. Hàng chục triệu ngườiMỹ dùng các thuốc này, chủ yếu là lipitor và zocor. Nhiều người vẫn tưởngrằng nhóm thuốc này là thần dược cho mọi bệnh tật từ tai biến mạch máunão, nhồi máu cơ tim, viêm khớp và cả ung thư. Nhưng trên thực tế, nhữngnghiên cứu gần đây cho thấy nhóm thuốc này không có hiệu quả trong việcgiảm tỷ lệ tử vong (thường đổi nguyên nhân tử vong này thành nguyên nhânkhác) khi được theo dõi hơn 5 năm. Bên cạnh đó, các tác dụng phụ củachúng là khá phổ biến từ đau nhức, giảm trí nhớ, trí tuệ, làm hỏng gan, thận,thần kinh ngoại biên và còn có thể tăng tỷ lệ các bệnh ung thư. Nguy hại hơnnữa, những tổn thương này thường kéo dài rất lâu ngày, cả khi bệnh nhânngừng dùng thuốc. Theo nhận xét của nhiều chuyên gia, đau nhức cơ có thể xảy ra chokhoảng hơn 30% người dùng statin, trong khi đó theo nhiều bệnh nhân đượckhảo cứu rất ít khi bác sĩ của họ công nhận và chỉ ra điều này. Không chỉ vớiriêng nhóm statin, một bức tranh tương tự còn thấy ở nhiều phương phápđiều trị và thuốc men khác. Giáo sư Jerry Avorn thuộc Đại học Harvard đãnhận xét: Chúng tôi đã biết tình trạng không nhận biết và báo cáo về tácdụng phụ và tai biến của thuốc men là rất trầm trọng. Có tới 90-99% các taibiến nặng của thuốc đã không được các bác sĩ báo cáo. Các cơ quan quản lý thì thường tin vào số liệu do hãng bào chế đưa ra.Các số liệu này cũng được thu thập trong thời gian ngắn khi thử nghiệm lâmsàng bởi các bác sĩ và nhà nghiên cứu do các hãng dược phẩm thuê. Rất khócó thể tin là họ sẽ khách quan khi thông tin về sản phẩm của mình, về tácdụng cũng như các tai biến có thể xảy ra. Những nghiên cứu thẩm định đượcđăng tại các tạp chí y khoa lớn ở Mỹ và châu Âu đều cho thấy: hiệu quả điềutrị và tác dụng phụ của một loại dược phẩm có sự khác biệt rất xa khi sosánh giữa các thử nghiệm do hãng dược phẩm tài trợ với các thử nghiệm donhà nước hoặc tổ chức phi vụ lợi tiến hành. Bác sĩ Beatrice Golomb - tác giả thứ nhất của nghiên cứu thuộc Đạihọc San Diego đã chỉ ra rằng: Trong 5 dược phẩm ra đời sẽ có ít nhất mộtdược phẩm bị cấm sử dụng hoặc yêu cầu dán nhãn đen để cảnh báo về tácdụng phụ nguy hiểm. Cũng theo bà, với nhiều bác sĩ, có lẽ sự hào nhoángtrong quảng cáo, tư liệu về thuốc đã mạnh hơn những chỉ dẫn về tác dụngphụ của chúng. Nghiên cứu của Golomb và cộng sự được đăng tải tại tạp chí: An toàndược phẩm (Drug Safety, số 30, 2007) đã cho thấy 2 bất ngờ lớn: - Bệnh nhân thường chỉ ra các triệu chứng của họ là do tác dụng phụcủa thuốc chứ không phải là các bác sĩ. - Ngay cả khi các tác dụng phụ này là hiển nhiên và đã được cảnh báonhiều, nhưng có tới 60% bác sĩ phủ nhận chúng và tìm nguyên nhân khác đểgiải thích. Nguyên nhân của hiện tượng bác sĩ có xu hướng bỏ quên và phủ nhậntác dụng phụ của thuốc có thể là hậu quả của cơ chế: càng nhiều người bệnh,càng cho nhiều thuốc men, càng làm tăng uy tín và thu nhập của các bác sĩ.Và cuối cùng, nó cũng chỉ là phần đỉnh của núi băng về những vấn đề vụ lợivà không đặt sức khỏe của người bệnh lên trên lợi nhuận của công nghệkhám, chữa bệnh trong nền kinh tế thị trường. ...