Tài liệu: Bệnh 'người gạo'

Nhiễm ấu trùng sán lợn là một bệnh mạn tính gây tổnthương ở da, cơ, não... do các u nang sán lợn (trongcó đầu sán) gây nên. Bệnh làm ảnh hưởng tới thẩmmỹ ở da đến gây động kinh ở não, làm giảm trí nhớhoặc rối loạn vận động, ảnh hưởng nghiêm trọng đếncuộc sống của bệnh nhân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu: Bệnh “người gạo” Bệnh “người gạo”Nhiễm ấu trùng sán lợn là một bệnh mạn tính gây tổnthương ở da, cơ, não... do các u nang sán lợn (trongcó đầu sán) gây nên. Bệnh làm ảnh hưởng tới thẩmmỹ ở da đến gây động kinh ở não, làm giảm trí nhớhoặc rối loạn vận động, ảnh hưởng nghiêm trọng đếncuộc sống của bệnh nhân. Sán dây lợn gây bệnh như thế nào? Bệnh sán dây lợn có ở khắp mọiTổn thương trên “người nơi, nhất là ở những vùng cógạo” do nhiễm sán lợn. phong tục ăn thịt lợn sống, chưanấu chín hoặc quản lý phân chưa tốt. Sán dây lợn dài từ2- 3m hoặc hơn, gồm nhiều đốt, có đốt cổ mảnh, có đốtthân trưởng thành, có đốt già. Trong một đốt sán già cóthể chứa tới 55.000 trứng, những đốt già ở cuối thườngrụng thành từng đoạn 5,6 đốt liền nhau theo phân rangoài. Người là vật chủ chính của sán, còn vật chủ phụ làlợn. Khi lợn ăn phải đốt sán hoặc trứng sán, trứng sánqua dạ dày đến ruột lợn, ấu trùng chui qua thành ruột vàohệ thống tuần hoàn và đi khắp cơ thể lợn. Sau khi lợn ănphải ấu trùng từ 24-72 giờ, ấu trùng sán sẽ cư trú ở cácmô liên kết hoặc ở cơ, sau 2 tháng ấu trùng tạo thành mộtnang có vỏ bọc ngoài (kích thước 17- 20 x 7-10mm), nêngọi là gạo lợn (cysticereus cellulosae), trong nang có dịchmàu trắng, có mẩu đầu sán với 4 giác và 2 vòng móc.Ngoài lợn còn có chó, mèo hoặc người đều có thể là vậtchủ phụ của sán dây lợn. Khi người ăn phải trứng sán dâylợn qua thức ăn, hoặc tự nhiễm do đang mắc sán trưởngthành ký sinh ở ruột non, bị nôn ọe trong lúc say tàu, xe,phụ nữ có thai, bệnh nhân sốt cao... làm cho những đốtsán già rụng ở ruột non theo nhu động đi ngược lên dạdày, do tác dụng của dịch tiêu hoá, trứng từ các đốt giàđược giải phóng ra xuống tá tràng, hàng nghìn ấu trùngthoát ra khỏi trứng và chui qua thành ruột vào hệ tuầnhoàn đi khắp cơ thể, vào các cơ, các mô, phát triển thànhnang ấu trùng sán (cysticereus cellulosae). Người có nangấu trùng sán còn gọi là người gạo.Dấu hiệu nhận dạng bệnhTùy vị trí của nang ấu trùng sán mà có các tổn thương: ởda thường gặp các nang nhỏ bằng hạt đỗ hoặc hạt dẻ,tròn, chắc, không đau, di động trên nền sâu và lăn dướida, màu da ở trên bình thường. U nang sán thường nổi ởmặt trong cánh tay hoặc ở bất kỳ vị trí nào và có tính chấtđối xứng. Rất hiếm khi các u nằm bên cạnh dây thần kinhvà gây đau dây thần kinh. U nang sán sau nhiều năm sẽbị vôi hoá, lúc này có thể phát hiện được bằng chụpXquang.Nang ấu trùng ở não gây triệu chứng như một u não hoặccó thể gây nên nhiều triệu chứng không đặc hiệu như tăngáp lực sọ não, cơn động kinh, suy nhược trí năng, rối loạntâm thần, bệnh nhân có thể bị liệt, thậm chí bị đột tử.Ở mắt, nang ấu trùng có thể nằm trong hốc mắt, mi mắt,trong kết mạc, thuỷ tinh thể, tiền phòng... gây giảm thị lựchoặc bị mù tùy theo vị trí của ấu trùng trong mắt. Nang ấutrùng ở cơ tim có thể làm tim đập nhanh, tiếng tim bị biếnđổi, bệnh nhân dễ bị ngất.Xét nghiệm chọc hút tại nang ấu trùng có một ít dịch trong.Xét nghiệm phân có thể thấy đốt sán và trứng sán. Sinhthiết u nang ở da tìm thấy ấu trùng sán lợn. Chụp Xquangnão thất hoặc soi đáy mắt phát hiện thấy u nang sán hoặcấu trùng sán lợn.Chẩn đoán phân biệt nang ấu trùng sán lợn với các unang bã, u mỡ, u sarcoidose.Tiến triển và tiên lượng: tổn thương ở da lâu ngày có thểvôi hoá ảnh hưởng tới thẩm mỹ. Tổn thương não phụthuộc vào vị trí của nang ấu trùng sán.Những lưu ý khi điều trịĐiều trị bệnh sán đường ruột: thuốc có thể sử dụng làquinacrin, người lớn uống từ 0,9 - 1,2g chia liều nhỏ.Thuốc nhuận tràng cần uống trước một ngày để làm giảmchất nhầy bám quanh thân sán. Sau khi uống thuốc 1 giờphải dùng thuốc tẩy, vì nếu dùng thuốc tẩy chậm hơn thìquinacrin sẽ ngấm vào máu gây độc. Thuốc niclosamide0,5g uống 4 - 6 viên (1 liều), thuốc không độc, hiệu quảcao. Buổi sáng nhai từng viên một, nhai thật kỹ, nhai 10phút uống với một ít nước. Sau khi uống thuốc có thể thấytrứng và các đốt sán bị dập nát và đào thải ra ngoài.Thuốc nam: có thể dùng hạt bí đỏ hoặc hạt cau điều trịsán ở đường ruột.Việc điều trị bệnh nang ấu trùng sán lợn ở não hiện nayvẫn là một vấn đề nan giải. Thuốc có thể dùng làpraziquantel, methifolat, DEC.Điều trị nang ấu trùng ở da, có thể phẫu thuật khi thậtcần thiết vì yếu tố thẩm mỹ hoặc các u nang chèn ép cácdây thần kinh. Tiêm hút dịch ở u nang, bơm 0,5ml nướccất vào u nang để tiêu diệt đầu sán lợn.Phòng bệnh: không ăn thịt lợn sống hoặc chưa nấu chín.Nếu có bệnh sán lợn đường tiêu hoá thì cần tích cựcđiều trị để dự phòng bệnh u nang sán lợn dưới da. Quảnlý phân, không dùng phân tươi bón tưới rau. ...