TÀI LIỆU BỆNH VIÊM MÀNG NÃO MỦ

Viêm màng não mủ là hiện tượng viêm của màng não, chứng minh bằng ự hiện diện của một số lớn bạch cầu đa nhân trung tính trong dịch não tuỷ. Phản ứng viêm này có thể xảy ra từ não bộ đến tuỷ sống, ảnh hưởng cả màng nhện lẫm màng nuôi. Các dấu hiệu của màng não thường khởi phát cấp tính từ vài giờ đến vài ngày. Đây là hậu quả của một sự xâm lấn của các loại vi trùng sinh mủ vào màng não, từ đó có thể đưa đến những biến chứng thần...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TÀI LIỆU BỆNH VIÊM MÀNG NÃO MỦ VIÊM MÀNG NÃO MỦI. Đại cươngViêm màng não mủ là hiện tượng viêm của màng não, chứng minh bằng ự hiện diện củamột số lớn bạch cầu đa nhân trung tính trong dịch n ão tuỷ. Phản ứng viêm này có thể xảy ratừ não bộ đến tuỷ sống, ảnh hưởng cả màng nhện lẫm màng nuôi. Các dấu hiệu của màngnão thường khởi phát cấp tính từ vài giờ đến vài ngày. Đây là hậu quả của một sự xâm lấncủa các loại vi trùng sinh mủ vào màng não, từ đó có thể đưa đến những biến chứng thầnkinh mãn tính hay gây tử vong cho bệnh nhân, nhất là ở trẻ em. Do đó, bệnh cần được chẩnđoán sớm, xử trí kịp thời và tích cực để hạn chế tử vong và các biến chứng hay dư chứng.Tuy nhiên, nhiều thống kê cho thấy tỉ lệ tử vong chưa giảm thấp vì các triệu chứng sớm củaviêm màng não mủ rất tế nhị và không đặc hiệu, có thể làm bỏ sót chẩn đoán lúc đầu. Hơnnữa, có khoảng 10% các trường hợp viêm màng não mủ không tìm ra tác nhân gây bệnh,gây khó khăn cho việc lựa chọn kháng sinh thích hợp.II. Tác nhân gây bệnhCó rất nhiều loại vi trùng có thể gây nên viêm màng não. Được thường xuyên ghi nhận làStreptoccus pneumonia, Haemophilus influenzae, Neisseria meningitidis , cả 3 loại nàychiếm một tỷ lệ là 80% các trường hợp. Ngoài ra còn do Escherichia coli và các loại gramâm khác, Listeria monocytogenes, Group B Streptococci, Staphylococcus aureus,Salmonella spp.Tuy nhiên, xuất độ mắc phải từng loại vi trung tuỳ thuộc vào lứa tuổi bệnh nhân, cũng nh ưtuỳ thuộc vào một số yếu tố liên quan đến sức đề kháng của chủ thể.A. Dựa vào lứa tuổi- ở lứa tuổi sơ sinh, trong một hai tháng đầu, vi trùng gây viêm màng não thường có liên quan đến các loại vi trung bình thường của âm đạo ngườì mẹ hoặc tuỳ thuộc môi tr ường của đứa bé sinh sông, thường là Group B Streptococcus và Escherichia coli. Ngoài ra, các trực trùng gram âm khác (Klebsiella, Enterobacter, Serratia,...) và Listeria monocytogenes cũng rất quan trọng. Bệnh cảnh viêm màng não mủ thường hay đi kèm theo nhiễm trùng huyết.- ở trẻ nhũ nhĩ, từ trên ba tháng tuổi đến hai tuổi, tỷ lệ bị viêm màng não cao nhất. Đứng hàng đầu là vi trùng Haemophilus influenzae typ b. Sau hai tuổi, tỷ lệ mắc bệnh lại giảm xuống.- ở lứa tuổi đến trường và thiếu niên (lớn hơn 5 tuổi, từ 12 - 15 tuổi) hoặc thanh niên, các loại vi trùng Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae chiếm tỉ lệ cao hơn.- Đặc biệt ở người già trên 50 tuổi, nguyên nhân chủ yếu gây viêm màng não mủ là Streptococcus pneumoniae.B. Một số yếu tố ảnh hưởng đến khả năng bị viêm màng não mủ1. Môi trường sinh sốngCác trẻ em ở các môi trường tập thể (nhà dưỡng nhi, nhà trẻ, mẫu giáo,...) dễ có nguy cơmắc hơn những trẻ được chăm sóc tại nhà. Thường ghi nhận là các vi trùng Neisseriameningitidis hoặc Haemophilus influenzae typ b.2. Các yếu tố miễn dịch của chủ thểNgười ta ghi nhận thấy có một số khuyết tật bẩm sinh hay mắc phải trong cơ chế đề khángcủa cơ thể (suy giảm miễn dịch hoặc có bất th ường về đáp ứng miễn dịch) có khuynh h ướnglàm cho bệnh nhân dễ bị loại vi trùng này hoặc loại vi trùng khác.3. Ngoài ra, những người nghiên rượu cũng mặc bệnh với tỷ lệ 10 - 20%, thường nhất là doStreptococcus pneumoniae.Bảng 1: Tác nhận gây viêm màng não mủ và các yếu tố thuận lợiYếu tố thuận lợi Tác nhân thông thường1. Tuổi:- 0 tuần đến 4 tuần - Streptococcus agalactiae, Escherichia coli,III. Sinh bệnh họcTrong khoảng 20 năm gần đây, đã có nhiều tìm hiểu về sinh bệnh học của viêm màng nãomủ, và một số giả thuyết được đưa ra để giải thích cơ chế bệnh sinhh:1. Khởi phátĐầu tiên là sự xâm nhập của vi khuẩn vào niêm mạc hầu họng của ký chủ. Trên bề mặt củacác vi trùng gây bệnh đã có các sợi fimbriae (pili) giúp cho vi trùng tăng khả năng bám vàoniêm mạc hầu họng, vào các thụ thể đặc biệt. Từ đó, nhờ những không bào vi trùng sẽ đượcchuyên chở xuyên qua tế bào rồi xâm nhập vào dòng máu bằng cách phá vỡ các mối nối nhỏliên tế bào nội mạc mạch máu. Cơ thể ký chủ phản ứng với sự bám dính vi trùng vào niêmmạc hầu họng bằng những kháng thể, đặc biệt là các IgA được tìm thấy trong chất chiết xuấttiết của niêm mạc. Tuy nhiên vi trùng có thể tiết ra IgA protease để phá vỡ IgA.2. Giai đoạn nhiễm trùng huyếtở đây, vi trùng phải vượt qua các cơ chế đề kháng của ký chủ mới có thể tồn tại được. Nhờvào vỏ tế bào, vi trùng mới có thể ức chế hiện tượng thực bào của các đại thực bào, cũngnhư hoạt tính diệt trùng của hệ thống bổ thể. Đa số các vi trùng có vỏ (N. pneumoniae, E.coli H influenzae,...). Còn những cơ địa có rối loạn hệ thống bổ thể dễ có khuynh h ướng bịVMNM: trên các bệnh nhân thiếu máu hồng cầu liềm hoặc đã bị cắt lách, bị ảnh hưởng lênhệ thống bổ thể và dễ có khả năng bị viêm màng não do phế cầu.3. Giai đoạn xâm nhập màng nãoCơ chế để vi tr ...